Türkçe`de konuşmacıdan bağımsız hece tanıma sistemi

Abstract

ÖZET En ilkel çağlardan günümüze kadar geçen zaman süresi içinde, insanlar arasındaki iletişimi sağlayan en önemli olgu hiç kuşkusuz ses işaretleridir. İnsanlar duygularını, düşüncelerim ve yapmak istediklerini ürettikleri seslerle diğer insanlara aktarmaktadırlar. İnsanlar arasındaki iletişime benzer şekilde, insanlar ile bilgisayarlar arasında bir iletişim kurmak mümkündür. Bilgisayarların insanlar tarafından verilen emirleri, söylenilen sözleri algılaması sayesinde gerek sağlıklı, gerekse özürlü bir çok kişinin bilgisayar teknolojisinden çok daha verimli bir şekilde yararlanması sağlanabilecektir. Ses tanıma sistemlerinin gelişimi incelendiğinde yurt dışında yapılan çalışmalarda özellikle İngilizce dil yapısı için oldukça dikkate değer çalışmalara rastlanmaktadır. Ancak yurdumuzda bu alanda yapılan çalışmalar oldukça yetersiz kalmaktadır. Türkçe ses tanıma sistemlerinin geliştirilmesi özellikle el ve ayaklarım kullanamayan özürlü insanlarımızın çevrelerindeki elektronik cihazları kontrol etmeleri açısından oldukça önemlidir Bu çalışmanın amacı Türkçe'de konuşmacıdan bağımsız bir hece tanıma sisteminin gerçeklenmesidir. Geliştirilen hece tanıma sistemi, Türkçe'de verilen heceler içindeki sesli ve sessiz harfleri birbirlerinden ayırarak verilen hecenin tanınmasını sağlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda gerçekleştirilen çalışmada, gerek Doğrusal Öngörümleme Kodlama yöntemi, gerek Hızlı Fourier Dönüşüm yöntemi ve gerekse Welch Ortalama Periodogram yöntemi kullanılarak Türkçe'deki heceleri oluşturan harflerin spektral analizleri yapılmıştır. Analiz sonuçlarında elde edilen değerler ve Çapraz İlişki yöntemi kullanılarak, bir hece tanıma sistemi geliştirilmiş ve bu sistem ile bilgisayarın, girişi yapılan Türkçe heceler içinde, konuşmacıdan bağımsız olarak sesli ve sessiz harfleri hangi oranlarda tanıdığı araştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Ses Analizi, Ses Tanıma, Hece Tanıma, Doğrusal Öngörümleme Kodlama, Çapraz İlişki, Hızlı Fourier Dönüşümü, Periodogram, Ses Tespiti. V

SUMMARY Speaker Independent Turkish Syllable Recognition System Speech signals are the most important fact for the communication since primitive ages. Human beings transmit their feelings, thoughts and desires to the others through speech signals. These signals can be used to achieve a communication between human beings and the computers. If the computers recognize and execute the speech commands produced by the human beings, this will allow the normal and handicapped people to make use of computer technology in large extent. There are many considerable researchs in speech recognition for the English language than the Turkish Language. Actually, the researchs for the Turkish language are not enough to develop a complete Turkish speaker independent speech recognition system. This speaker independent speech recognition system will give a quite important chance to the Turkish handicapped people in order to control electronic equipment around them. The aim of this study is to devolop a complete speaker independent Turkish syllable recognition system. This system will be separated voiced or unvoiced letters for the input syllable, thus the input syllable will be recognized from the recognizing of each voiced or unvoiced letters. Linear Predictive Coding, Fast Fourier Transform and Welch Averaging Periodogram methods have been used for the spectral analysis of Turkish letters. The spectral analysis results and Cross Correlation technique have been used to develop a speaker independent Turkish syllable recognition system. Then, the recognition system has been tested by new patterns supplied later. Finally, the obtained recognition rate has been discussed in various respects. Key Words: Speech Analysis, Speech Recognition, Syllable Recognition, Linear Predictive Coding, Cross Correlation, Fast Fourier Transform, Periodogram, Speech Detection. VI