Advance loss of profits insurance

Abstract

İÇİNDEKİLER SAYFA NO I. KAR KAYBI SİGORTALARINA GİRİŞ 1 A. Kar Kaybı Sigortalarının Tarihçesi 1 B. Teminatın Tanımı 2 C. Temel Prensipler 3 II. PLANLANAN KARIN KAYBI SİGORTALARINA GİRİŞ 6 A. Planlanan Karın Kaybı Sigortalarının Tarihçesi 6 B. Genel Prensipler 7 C. İnşaat/Montaj Sırasındaki Gecikmelerin Sigortası 11 D. Planlanan Karın Kaybı Sigortasına Konu Olan Risklerin grupları 14 E. Sigorta Teminatına Giren Riskler/Hasarlar 16 F. Planlanan Karın Kaybı Sigortalarının Teminat Kapsamı 18 G. Planlanan Karın Kaybı Sigortalarında Süre İle İlgili Tanımlar 19 III. PLANLANAN KARIN KAYBI SİGORTASININ FİYATLANDIRILMASINDA DEĞERLENDİRİLECEK FAKTÖRLER 21 A. Program 21 B. İşin Cinsi 22 C. İşveren 22 D. CAR/EAR Poliçesi 23 E. Tazminat 23 F. Hasar Deneyimi 26 IV. SONUÇ 27PLANLANAN KARIN KAYBI SİGORTASI Bu çalışmanın amcı Planlanan Karın Kaybı Sigortasının(PKKS) detaylarıyla incelenmesidir.Bu nedenle araştırmanın birinci bölümünde kısaca Kar Kaybı Sigortaları(KKS) ve temel prensipler anlatılmış, daha sonra PKKS detaylarına girilmiştir. I. KAR KAYBI SİGORTALARINA GİRİŞ Her işletmenin amacı yapmakta olduğu üretim ya da işi herhangi bir aksama olmaksızın götürmektedir. Bazen bir maddi zarar çok uzun süreli durmalara sebep olabilir ve bunun sonucu karşılaştığı kayıp maddi zarardan çok daha büyük olabilir. İşletmeler kendilerini bu tür sonuçsal zararlardan KKS ile koruyabilirler. KKS'nin amacı sigorta teminatına giren herhangi bir maddi zarar sonucu işletmenin kısmen ya da tamamen durması nedeniyle sigortalının uğradığı zararın giderilmesidir. Bu zararın tazmininin ön şartı maddi hasarın (sigortalı olmasa bile) sigorta teminatına giren bir hasar olmasıdır. Hasar bedelini belirleyen iki önemli etken durma süresi ve hasar gören makinenin fonksiyonudur. A. Kar Kaybı Sigortalarının Tarihçesi İlk kar kaybı sigortası 19. yüzyılın başında ortaya çıktı. Fransa ilk gerçek anlamda KKS yapan ülke olarak bilinir. KKS içeren ilk Trete anlaşması 1860'da Fransa'da imzalanmıştır.1899'da İngiltere'de bugün hala temel prensipleri geçerli olan KKS'nin patenti alınmıştır. Almanya'da 1010 yılından sonra iş durması teminatı adı altında ilk poliçeler yapılmaya başlanmıştır. 1955 yılından sonra poliçe şartları ve ek teminatları ekonomik koşullara uygun olarak geliştirilmeye başlamıştır. B. Teminatın Tanımı KKS'nin tazminat esası net kar artı sabit masrafların tazminidir. Bu sigorta yalnızca tazminat süresi boyunca oluşan kayıpları tazmin eder. Ayrıca politik riskler ve ticari riskler teminat kapsamı dışındadır. Herhangi bir durmadan kaynaklanan hasarlar aşağıdaki şekilde detaylandırılabilir : Önceden görülmeyen, ani ve beklenmedik bir hasardan dolayı üretimin azalması sonucu cirodaki azalmalar, Cirodaki azalmayı önlemek amacıyla artan çalışma masrafları ( birinci madde ile aynı sebepten kaynaklanan azalma) KKS'nda risk analizinde gözönünde tutulacak ana noktalar aşağıda belirtilmiştir; - Riskin cinsi, küçük ya da büyük işletme olması ve olası hasarların tamir hızları - Riskin dağılımı- Bağımlılık, makinenin görece önem faktörü - Mevsimlik çalxşan bir işletme olup olmadığı özellik-İşletmenin özel bir makine gerektirip gerektirmediği - Rekabet-İşletmenin çalıştığı sektörün durumu C. Temel Prensipler Tüm Kar Kaybı Sigortalarının temel özelliği gereği hasar bedelinin esası tesisin durma süresi ve sigorta bedelidir. Aşağıda bu teminatla ilgili temel kavramlar açıklanmıştır: - Sigorta Bedeli: Sigorta bedeli sigortalı tarafından beyan edilmeli ve bu yapılırken cirodaki olası artışlar da gözönüne alınmalıdır. Mevcut işletmelerde bir önceki yıl baz alınır, ancak yeni açılacak tesislerde bu bedel ancak planlanan yıllık ciro ile bulunabilir. Sigorta bedeli cirodan elde edilen brüt kardır. Bu durumda sigortalanacak tesisin yıllık ve standart cirolarının bilinmesi gerekmektedir. Yıllık ciro eğer hasar olmasa idi o işletmenin 12 ay boyunca yapacağı cirodur. Standart ciro ise, hasardan sonra cirodaki azalmayı bulmak amacıyla geliştirilmiş bir kavramdır. Bir önceki yılda tazminat müddetine karşılık gelen süredeki cirodur.Brüt karın hesabı için iki yol vardır. Birincisi net kar artı sabit masraflardır. İkincisi ise cirodan değişken masrafların çıkarılmasıdır. İkinci yol daha kolay hesaplanır olması nedeniyle tercih edilmektedir. Brüt karın oranı ise hasar olduğu günden hemen önceki mali yıldaki cirodan kazanılan brüt karın oranıdır. - Tazminat Dönemi ve Muafiyet Süresi: Tazminat dönemi hasarın oluşu ile başlayıp poliçede belirtilen maksimum tazminat süresi ile biten ve işletmenin bu hasar sonucunda meydana gelen kayıplardan etkilendiği dönemdir. Eğer hasardan kaynaklanan kayıplar tazminat süresinden daha uzun bir süreye yayılırsa sigortacı yalnızca tazminat süresince sorumlu olacaktır. Tazminat süresini belirlerken sigortacı maksimum tamir süresi, malzemenin geliş süresi ve üretimin eski düzeyine geliş süresini gözönüne almak zorundadır. Maddi zararlarda olduğu gibi KKS'nda da bir muafiyet söz konusudur ve bu muafiyet zaman cinsinden belirlenir.Böylece kısa süreli hasarlar sigortalının uhdesinde kalır. Buna bağlı olarak sigortacının sorumluluğu bu sürenin geçmesinden sonra başlar. Uygun bir muafiyet süresinin seçilmesi ile sigortalıda hasardan korunma ve yedek parça bulundurma konusunda daha duyarlı olacaktır. Muafiyet süresi işin cinsine bağlı olarak iki, otuz gün arasında değişir.-Görece Önem Faktörü/Rezerv Faktörü Her makine üretimde belli bir rol oynamaktadır. Görece önem faktörü her makinenin üretimdeki ağırlığının % olarak belirtilen rakamdır. Örneğin bir makinenin durması için tümünün durmasına sebep oluyorsa görece önem faktörü % 100 dür. Görece önem faktörleri sigortalı tarafından belirlenir. Rezerv faktörü ise riski azaltan yedek ünite ve makinelerin % olarak belirtilmesidir. Bu faktör yedek makinelerin sayısı, kapasitesi ve üretimdeki yerine göre belirlenir. - Artan Çalışma Masrafları Zaman zaman ekstra ödeme yapmak üretimdeki azalmayı minimuma indirebilir. Bu tür masraflar sonuçsal hasar sigortaları ile ödenebilir. Ancak bu meblağ en çok brüt kar kadar olabilir. Yukarıda açıklanan tanımlar kar kaybı sigortalarının genel kavramlarıdır ve tüm kar kaybı poliçelerinde geçerlidir. Şimdi bu tanımlar ışığında planlanan kar kaybı sigortaları açıklanacaktır.II. PLANLANAN KARIN KAYBI SİGORTALARINA GİRİŞ Bu incelemenin konusu klasik iş durması sigortalarının alt sınıflarından birisi olan bir projedeki maddi hasarı takip eden sonuçsal hasarlardır. Bu tür bir sigorta Planlanan Karın Kaybı, EAR/CAR-Kar Kaybı, Gecikmiş Kazançlar Sigortası, İşletmenin Açılışının Gecikmesi v.b. gibi isimlerle anılır. A. Planlanan Karın Kaybı Sigortalarının Tarihçesi Karın sigortalanmasının elverişliliği uzun yıllar önce Marine Kargo poliçelerinde tahmini karın teminat altına alınması ile ortaya çıktı. Daha sonra 19. yüzyıl 'da İngiltere'de Yangın Sigortalarını takip eden Kar Kaybı Sigortaları üzerinde çalışmalar yapıldı. 1939 'da Yangın Sonuşsal Hasar Sigortaları standart genel şartlarının oluşması ile uygun bir alt sınıf şekline girdi. Makine Kırılmasına bağlı Kar Kaybı Sigortaları ilk kez iki Dünya Savaşı arasında ortaya çıktı. Planlanan Kar Kaybı Sigortaları ise çok sonra denenmeye başlandı. Öncelikle Kimya Endüstrisi gelişmekte olan teknolojilerine bağlı olarak gerçekleşmeye başlayan modernleştirme ve genişletme proseslerini teminat altına almak istedi. Hasar sonuçlarının cesaret verici olması sonucu istenilen primler riskin gerçek derecesini gösterir hale geldi. Bugün artık Planlanan Karın Kaybı Sigortalarında yıllık alınan prim tüm dünyada toplam 20 milyon $ civarındadır.Buna karşılıködenecek tazminat meblağı 500 milyon $ civarındadır. B. Genel Prensipler Planlanan Karın Kaybı Sigortaları, Mühendislik, Yangın ya da Nakliyat departmanları tarafından riskin özelliğine bağlı olarak yazılabilir. Zaman içinde Karın Kaybı Teminatı oldukça değişmiştir. özellikle İnşaat ve Mühendislik projeleri göz önüne alındığında Planlanan Karın Kaybı Sigortalarının son yıllarda daha rafine hale geldiği görülür. Bugün bu teminat dört ana başlıkta toplanabilir. 1. Yeni üretime geçecek olan tesisin karlılığının sigortası 2. Ticari işletmelerin beklenilen cirosunun kaybının sigortası 3. Açılışın gecikmesi sonucu borç para almak için yapılan harcamaların sigortası 4. CAR/EAR poliçe kapsamında olan bir hasar olmasına rağmen işveren tarafından reddedilen maddi hasar sonucu ortaya çıkan kayıp ve zararlar Planlanan Karın Kaybı Sigortalarında Klasik Sonuçsal Hasar Sigortasının kuralları uygulanmadığı için prim hesabı biraz daha karmaşıktır. Prim hesabını etkileyen ana faktörler aşağıda sıralanmıştır: a. İnşaat süresi, b. İnşaat süresine bağlı olarak sigorta süresi, c. Coğrafi yapı, d. Doğal afetlerin inşaat riskine etkisi,8 e. İnşaat metodları, f. Tesisin en üst kapasitede kullanxmx, g. Tecrübe döneminin süresi ve testlerin çişleri, h. Maksimum tazminat süresi, ı. En önemli makinenin cinsi ve bu makinenin tahmini yeniden üretim süresi, j. Tamamlanan üretim tesisine genel ekonomik ve f inansal durumların etkisi, - Gecikme ya da Durmanın Finansal Etkileri a.Likidite:Kısa süreli para akışı Bir şantiyede işin durması yada üretimde bir azalma yada durma ödemeler devam ederken para girişinin kısmi de olsa durması demektir. Bir diğer etkisi de artan çalışma masraflarıdır. Son olarak stokların bozulması, cezalar gibi sonuçları olabilir. b.Karlılık:Uzun süreli para akışı Üretim yapan bir tesisin durması yada yeni üretime geçecek bir tesisin gecikmesi onun kazanma gücünü direkt olarak etkiler ve bu durum işin zarar etmesi ya da projenin ekonomikliğini kaybetmesi ile sonuçlanabilir. c. Büyüme İşin durması nedeniyle uzun ya da kısa süreli para akışının bozulması firmanın karı ya da cirosunu arttırmaya yönelik programlarının aksaması yada iptaline sebep olabilir.Bu durumda sigortanın rolü ise bütçedeki beklenmedik eksilmenin nötralize edilmesidir. - Gecikme/Durma Sigortası Gecikme ve durmanın sebepleri kabaca iki grupta toplanabilir: - Politik, ekonomik, sosyal yada yönetimdeki hatalar ve hatalı kararlar. Bunlar spekülatif yada ticari riskler olarak adlandırılır ve sigortalanamaz. -Doğal afetlerle bağlantılı hasarlar, maddi zararlara yol açan insan hataları ve kazalar. Bu riskler hem direkt zarar sigortaları, hem de sonuçsal zarar sigortaları kapsamına girerler. - Hukuksal açıdan incelenmesi: Sigorta, Türk Ticaret Kanunu'nun 1263. Maddesinde aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır: `Sigorta öyle bir akittir ki, bununla sigortası bir prim karşılığında diğer bir kimsenin para ile ölçülebilir bir menfaatini halele uğratan bir tehlikenin(bir riskin) meydana gelmesi halinde tazminat vermeyi yada bir veya birkaç kimsenin hayat müddetleri sebebiyle veya hayatlarında meydana gelen belli birtakım hadiseler dolayısıyla bir para ödemeyi veya sair edalarda bulunmayı üzerine alır.` Bu tanım kuşkusuz PKKS içinde geçerlidir ve ayrıca PKKS ile10 ilgili kurallar düzenleyen 1284 nolu madde de gündeme gelmektedir. Bu maddedeki `mal` tanımına giren tüm kıymetlerden umulan karın sigortalanmasına imkan vermekte ve bu karın makul haddini aşan kısmının sigorta edilemeyeceği de belirtilmiştir. Bu madde amir hüküm mahiyetindedir. -Sigortalanabilir Menfaat İnşa halindeki bir tesiste çeşitli grupların parasal menfaatleri söz konusudur. a) İşveren: Tesisin faaliyet geçmesinin gecikmesi en azından beklenilen kazancı zamanında elde edilmemesi ile sonuçlanır. b) Ana Müteahhit: Tesisin işverene tesliminde bir gecikme olması müteahhitin paralarını planladığı tarihlerde alamaması demektir ki buda beklenmeyen meblağlarda faiz ödemelerine ve projenin tahmin edilenden daha yüksek ve işveren tarafından karşılanmayan bir bedele çıkmasına sebep olabilir. c) Tali Müteahhitler: Ana müteahhitinkine benzer şekilde etkilenecektir. d) Malzeme Sağlayanlar: Makinelerin bedellerini ancak makinenin performans testinden sonra albilecekleri için onlara para girişinde de11 bir gecikme söz konusu olabilir. e) Borç Veren Şirketler: Müşterilerinin zarar görmeleri durumunda verdikleri paranın geri dönmesi konusundaki güvenlik azalır. Maddi zarar poliçelerinde (CAR/EAR) tüm masraflar sigortalı olabildiği halde, inşa halindeki bir tesisin Sonuçsal Zarar Sigortasın 'da sigortalı taraf yalnızca işverendir. Dolayısıyla söz konusu finansal sonuçlar ancak müteahhitin işverene tesliminden sonra ortaya çıkanlardır. C. İnşaat/Montaj sırasındaki gecikmelerin sigortası - Sigorta bedeli Genelde planlanan kar kaybı sigortasının tanımları klasik sonuçsal zarar sigortasınınkiler ile aynıdır. En önemli fark ise planlanan karın kaybı sigortasının sigorta bedelinin kaynağını tahminlerin ve eksrapolasyonların oluşturmasıdır. Genellikle yeni bir proje başlamadan önce bütçesi ve harcamaları hesaplanır. Dolayısıyla Brüt Kar, Yıllık ve Standart cironun hesaplanmasını sağlayan endikasyonlar evcut sigortalanacak projenin cinsine bağlı olarak farklı şekillerde hesaplamalar yapılmaktadır. Özellikle uygun teminat süresi ve doğru sigorta bedelinin saptanması her proje için büyük önem taşır. Özellikle brüt karı hesaplarken ciroya hangi masrafların dahil edileceğini hesaplamak zor olabilir. Mevcut bir tesisin genişletilmesi işinde sigorta bedelinin hesaplanması daha kolaydır.12 - Sigortalanabilir Kayxplar Bu poliçedeki en önemli problemlerden biri herhangi bir kayıba yol açan gecikmenin tazmin edilebilir bir gecikme mi yani teminat kapsamına giren bir gecikme mi, sigorta kapsamı dışındaki bir gecikme mi olduğuna karar vermektir. Sigortalanamaz gecikmeler-kayıplar aşağıda belirtilmiştir; - İş programına iklimin etkisi (herhangi bir maddi zarar oluşturmaksızın), - Bürokratik organizasyon yenilenmesi, - Malzemelerin gelişlerinin gecikmesi, - İşlerin geçici olarak durmasına sebep olan para sıkıntısı - Altyapının bozulması ve kamu hizmetlerinin yavaşlığı, Genel anlamıyla maddi zarar olmadan meydana gelen gecikmeler, - Poliçe Koşulları Planlanan karın kaybı işverenin yalnızca kendi karı için satın aldığı bir sigorta türüdür. Bu poliçede kaybın tazmininin ön şartı CAR poliçesinde ödenebilir bir hasarın olmasıdır. CAR/EAR poliçesi sonuçsal kayıpları, müteahhitin karı ile cezaları tazmin etmez. Bu poliçelerle tazmin edilebilir bir hasarın işverene yansıyan sonuçları planlanan kar kaybı poliçesi ile ödenir. Buna paralel olarak proje yönetimindeki aksaklıklar, malzeme eksikliği, nitelikli personel13 eksikliği v.b. sebeplerden oluşan zararlar tazmin edilemez. Tazminat süresi işletmenin çalışmaya başladığı tarihten itibaren hesaplanan belirli bir süredir. Ancak muafiyet olarak belirlenen gün sayısı bu süreden çıkartılır. Süre muafiyeti sigortalıyı ufak hasarlarla uğraşmaktan korur. Borç para almak için yapılan harcamalar da borç anlaşmalarına ve tazminat süresine bağlı olarak değişebilir. Gecikme uzadıkça borç para almak için yapılan harcamaların artması makuldür. Planlanan karın kaybı teminatının tam olarak iş görebilmesi için borç mekanizmasının bütün detayları ile açık olması gerekmektedir. Bu konu özellikle artan çalıma masrafları söz konusu olduğunda önem arzetmektedir. Planlanan karın kaybı sigortalarında hasarın ödenebilmesi için genelde kullanılan endeks tazminat süresi içinde cirodaki azalmadır. Ancak henüz üretim yapacak olan tesis üretime geçmemiş olduğu için ya da en azından tam kapasite üretim yapamadığı için bu hesaplama tahmini cirodaki azalma üzerinden yapılmalıdır. Brüt kar eğer hasar olmasa idi tazminat süresindeki cirodan yapılacak kardır. Standart ciro tazminat süresinde hasar olmasa idi yapılacak cirodur. Yıllık ciro ise standart cironun oniki aya karşılık gelen meblağıdır. Poliçe yazılırken tüm bedellerin tahmini üretim programına bağlı olarak hesaplandığı ve gerekli ayarlamaların zaman14 içinde yapılacağı belirtilmelidir. - Sigortalanabilir bir Gecikmede Tazminatın Hesabı Panlanan karın kaybı teminatında tazminat hesabında klasik sonuçsal zarar sigortalarında uygulanan formüller kullanılır. Yani; a) hasar sonucu cirodaki düşüş, b) gecikme süresindeki brüt kar kaybının hesabı, Daha önce de belirtildiği gibi bu değerler ancak tahmin olarak elde edilebildiği için bir planlama karın kaybı hasarında bir eksper yerine bir grup deneyimli eksperin konuyu incelemesinde büyük yarar vardır. D. Planlanan Karın Kaybı Sigortasına Konu Olan Risklerin Grupları Planlanan karın kaybı sigortaları her tür projeye verilebilen bir teminat türüdür. Teminat verilen projeler aşağıdaki şekilde gruplandırılır. a. Tek bir makinenin montajı; Teminat yalnızca tek bir makinenin montajı, bazen makine cinsine bağlı olarak demontajı, yurtiçi nakliyatı, montajı ve denemesine verilir. Planlanan karın kaybı sigortası açısından bu tür bir makinenin risk analizi ve dolayısıyla fiatlaması kolaydır.15 b. Tesis genişletme projeleri; PKK teminatının en yaygın olarak verildiği projelerdir. Bu grubun içinde kağıt fabrikaları, metal endüstrisi, plastik üretim fabrikaları v.s. olduğu gibi, borular, kimyasal, petrokimyasal riskler ve enerji santrallarıda mevcuttur. Bu grupta bazen tüm tesis yerine en önemli makine ya da makineler sigortalanabilir. c. Mevcut tesisin değiştirilmesi, tamiri ve yenilenmesi projeleri; Genelde mevcut makinelerin modernizasyonu yada değiştirilmesi şeklinde gerçekleşen bu işlerde PKK teminatı (b)'de olduğu gibi verilebilir. d. Yeni endüstriyel tesisler; Bu en zor fiatlanan risklerdendir. Çünkü, genelde yeni bir teknoloji uygulanır ki bu ve buna bağlı sebeplerden dolayı sonuçsal hasarları tahmin etmek güçleşir. Ayrıca sigorta süresi 2-3 yıl ya da daha fazla olmaktadır ki bu da genelde yıllık olarak hesaplanan PKKS'nın sigorta bedelinin bu tür projelerde hesaplanmasını zorlaştırır. Kısacası bu tür riskler fiatlanırken çok dikkatli olmak gerekmektedir. e. Binalar ve inşaat projeleri; İnşaat projelerinde PKKS'mdaki en önemli nokta zamanın belirlenmesidir.16 E. Sigorta Teminatına Giren Riskler/Hasarlar Genellikle maddi hasar poliçesi yapılmadan PKK teminatı verilmez. Bu sigorta en basit haliyle maddi zarar sigortasını takip eder, ancak her durumda bu geçerli değildir. a. Taahhüt altındaki işlerin poliçesine bağlı hasarlar: Bu metodun pek çok avantajı vardır. Maddi zarar sigortası ve buna bağlı olarak PKKS birlikte yapıldığında CAR/EAR ve PKK arasında herhangi bir karışıklık söz konusu olmaz. Tek dezavantajı ise rekabet nedeniyle maddi zarar sigortası teminatının zaman zaman çok fazla genişlemesi ve bunun PKKS ile paralellik arzetmemesidir. (ÖR: GLHH, Sabotaj, hatalı dizayn v.s.) Eğer maddi zarar sigortası ve PKKS farklı şirketler tarafından yazılmış ise durum daha da karmaşıklaşmaktadır. b. Kısıtlanan hasarlar: Bu yaklaşım daha fazla kontrol ve esneklik sağlanması için tercih edilebilir. Birtakım risklerin (GLHH, hatalı dizayn, hatalı malzeme ya da işçilik, kırılma, fırtına, sel, deprem gibi) teminat altına alınıp alınmaması sigortacının tercihine bırakılmıştır. CAR/EAR poliçesi yazan sigortacılar genellikle yangın sigortası ile temin edilen riskleri teminat altına almak istemezler. Dolayısıyla buna bağlı olarak planlanan karın kaybı sigortalarında da aynı risklerin tercih edilmemesi söz konusudur. Depremde17 örneğin, maddi zararlar tam hasar şeklinde gerçekleşmeyebilir. Ancak planlanan karın kaybı sigortasında bu hemen hemen %100'lük bir hasardır. Çünkü tesisteki hasarı tamir edecek çalışanlar büyük olasılıkla evleri, hastahaneleri v.b. onarmaya çalışacak, bu da uzun gecikmelere sebep olacaktır. c. Makine Kırilması ve Yangını Takip eden kar kaybı poliçelerindeki hasarlar: Özellikle tesisin genişletilmesi yada değiştirilmesi gibi projelerde bu poliçelerdeki kaza tanımları kullanılmaktadır. Bu yaklaşımın avantajları şöyle sıralanabilir; - Yalnızca standart riskler sigortalanmaktadır. - Planlanan kar kaybı sigortasının sigorta bedeli daha gerçek değerler üzerinden hesaplanmaktadır. - Prim hesabı ve risk analizi daha kolaydır. d. Standart maddi zarar sigortaları dışında kalan hasarlar: Genellikle aşağıda belirtilen risklerin de temin edilmesi istenmektedir. - Deniz yoluyla yapılan nakliyatlar (Bu teminatın nakliyat departmanı tarafından verilmesi tercih edilmektedir). Malzeme temin edenler ve müşterilerin de sigortalı sayılması, - Üretici firmanın üretiminin de temin edilmesi.18 Ancak tüm bunlar PKKS ' mda kaçınılması gereken durumlardır. F. Planlanan Karın Kaybı Sigortalarının Teminat Kapsamı PKKS en genel haliyle sigorta teminatı kapsamına giren bir hasardan dolayı projenin gecikmesi sonucu hasar olmasa idi elde edilecek kazancın kaybını temin eden bir sigorta türüdür. Bu da çeşitli başlıklar altında toplanabilir. a. Brüt karın kaybı; Sabit masraflar ve net karın toplamıdır. Sigorta bedeli makine kırılması ve yangını takip eden kar kaybı sigortalarındaki gibi hesaplanır, ancak gerçek rakamlar değil, tahmini rakamlar söz konusudur. b. Brüt kazancın kaybı; Bu terim daha çok ABD 'de kullanılmaktadır ve baz alınan meblağ, satış fiatından hammadde stokları, malzemeler ve servisin çıkarılması ile bulunur. c. Artan çalışma masrafları; Eğer iş artan bir maliyetle devam edebiliyorsa bu maliyet sigortalanır. Daha çok EDP merkezleri, matbaalar v.b. uygulanır. d. İşveren ve faiz; Bazı durumlarda borç veren şirket güvenlik için amortisman ve faizin de sigortalanmasını isteyebilir. Bu durumda brüt karın belli bir miktarı sigortalanır.19 e. Kira kaybı; Gecikmeden dolayı ortaya çıkan kira kaybını temin eder. f, Özel harcamalar; Bazı durumlarda özel harcamalar ilk ateş esasına göre sigortalanır. Örnek: Gecikme nedeni ile reklamların tekrarlanması masrafları gibi, G. Planlanan Karın Kaybı Sigortalarında Süre ile İlgili Tanımlar PKKS zamanla bağlantılı bir teminat olduğu için zamanla ilgili tanımlar çok önemlidir. Taahhüt konusu işler genellikle ön depolama ile başlar ve deneme süresinin bitimiyle sona erer. PKK teminatının süresi projenin tamamlanması ile bitmelidir. Başlangıcı da CAR/EAR poliçesi ile aynı olmalıdır. Ancak, sigortacılar arasında bu konuda tam bir görüş birliği yoktur. Bir kısmı da mekanik projenin tamamlanmasından sonra bu teminatın verilmesini uygun görmektedir. (Makine kırılmasına bağlı planlanan karın kaybı yada yangına bağlı planlanan kaybı gibi) Ancak, sonradan poliçenin yapılması sigortacının projenin yapımı esnasındaki durumunu bilmemesine ve bunun sonucu olarak da gereksiz hasar ödemelerine yol açabilir. Buna karşılık da en fazla hasarın olduğu deneme süresinde PKKS yapmamış olmak sigortacıyı pek çok olası hasardan kurtarır. Bu durumda PKK teminatı yalnızca Nakliyat ve Montaj' a bağlı20 olarak verilir. Sigorta süresine ek olarak PKK poliçesinde sigortacının sorumluluk sınılarını gösteren başka zaman tanımları da vardır. a. Programlanan tamamlama tarihi ; Projenin tamamlama tarihi, işin başlama tarihi ile genellikle aynıdır. Bu tarih ödenebilir uzamaların süresi için bir baz olup, işin başlangıç tarihi inşaat süresince gözden geçirilmeli ve gerektiğinde revize edilmelidir. b. Gecikme; Programlanan bitim tarihi ile gerçekleşen bitim tarihi arasında geçen zamandır. c. Tazminat Süresi; Tazminat süresinin başlangıcı sigortalı işin eğer hasar olmasa idi başlayacağı tarihtir. Tazminat, kararlaştırılan tazminat süresi boyunca ve işin etkilendiği süre kadar devam eder. Bazen Uç aylık bir durma altı aylık bir tazminat süresi getirebilir. PKKS'mda tazminat süresi 1-24 ay arasında değişebilir. d. Muafiyet Süresi; Muafiyet süresi tazminat süresiyle başlar. Bazen her bir hasarda bu sürenin uygulanması bazen de yalnızca ilk hasarda uygulanarak bir daha söz konusu olmaması mümkündür. Genelde kullanılan muafiyet süreleri aşağıdaki gibidir.21 - 1-3 gün basit ve kısa süreli montaj işleri ile tek makinelerde geçerlidir. - 7 gün inşaat/montaj süresi bir yıldan az projeler için geçerlidir. - 14-30 gün inşaat-montaj süresi bir yıldan fazla olan projeler için geçerlidir. III. PLANLANAN KARIN KAYBI SİGORTASININ FİYATLANDIRILMASINDA DEĞERLENDİRİLECEK FAKTÖRLER Fiyatlandırmada dikkat edilecek ilk ve en önemli husus riskin detaylı olarak incelenmesidir. Burada öncelikle inşaat/montaj riski maddi açıdan incelenecektir. A. Program Riskin değerlendirilmesindeki en önemli konudur. Program sigortacıyı inşaatın önemli ve hassas safhalarını, programdaki potansiyel gecikme ya da durmaları gösterecektir. Örneğin, prefabrik inşaat yapan bir işletmede zaman çok önemlidir ve programdaki en ufak aksama programda önemli değişikliklere yol açabilir. (Gelen malzemelerin gecikmesi ya da verimli bir şekilde stoklanmaması gibi) Anahtar teslimi projelerde de sürat önemli bir unsur olmakla birlikte müteahhite dizayn seçiminde esneklik sağlar ve bu tür bir projede gecikmeler programda daha22 kolay absorbe edilebilir. B. İşin Cinsi Dizayn kriterlerini de içeren bir genel iş tanımı herhangi bir hasar olduğunda dizayn grubunun bu durma karşısında nasıl davranacağı konusunda bir fikir verecektir. - Coğrafi Bölge CAR/EAR sigortaları için bunun önemi neyse PKKS içinde aynıdır. CAR/EAR f iyatlandırılmasmda doğal afetlerin ve katastrofların riski önemlidir ve aynı şey bu teminat için de geçerlidir. - Müteahhit MUteahhitin iyi organize olabilmesi ve verimli bir şantiye kurması fiyatlamada önemli bir etkendir. Sonuçta sigortacının risk kontrolünü ve hasar minimizasyonunu talep edeceği kişi müteahhittir. - Özel Ekipmanlar Eğer inşaat safhasında bu tür ekipmanlar kullanılıyorsa bunların hasar halinde yenilenmesinin daha fazla zaman alacağını sigortacı gözönünde bulundurmalıdır. C. İşveren Sonuçta bu teminat işverenin karını sigortaladığına göre sigortacının müteahhiti değerlendirmesi kadar işvereni değerlendirmesi de önemlidir. Sigortalının bu işi teknik,23 finansal ve yönetimsel acxdan götüreceğine ve tamamlayacağına güven duymalıdır. D. CAR/EAR Poliçesi PKK teminatının temelinde inşaat/montaj poliçesi ile ödenebilir bir hasar yatması nedeniyle sigortacının CAR/EAR poliçesini de detaylarıyla bilmesi gerekir. - İşverenin İşletme Planı Sigortalı tamamlanacak olan üretim tesisinin planı sonuçta ne şekilde kullanılacağını ve neler beklendiğini, işletme planı yapılırken ne tür varsayımların olduğunu bilmelidir. Bu ana noktalar öğrenildikten sonra ve işin özelliğine göre diğer detaylar da incelendikten sonra sigortacı dikkatini olası maksimum hasara yoğunlaştırmak durumundadır. E. Tazminat Herhangi bir hasar olduğunda öncelikle aşağıda belirtilen noktalar incelenecektir. - Kazanın teminat içinde olup olmadığı, - Hasar olmasa idi işletmenin açılış tarihi, - Tazminat süresi, muafiyet süresi, - Tazminat süresindeki tahmini ciro (üretim kaybı olmasa idi), - Tahmini cirodan elde edilecek brüt kar oranı, brüt kazanç ve diğer sigortalı menfaatler,24 - Hasar minimizasyon harcamaları, - Eksik sigorta, Bu noktaların da bazıları aşağıda açıklanmıştır. a. Hasar olmasa idi işletmenin açılış tarihi: Bu tarihi belirlemek bazen sigortalı olmayan pek çok faktörün etkisiyle zor olabilir. Bazı sigortacılar bu durumda işletmenin açılış tarihinden tamir süresini çıkarmaktadır. Ancak bu tam ve detaylı bir hesap yöntemi değildir. Açılış tarihini etkileyen tüm faktörlerin sigortacı tarafından incelenmesi gerekir. b. Tazminat Süresi: Aynı şekilde bu süreyi de etkileyen ve sigortalanamayan faktörler sigoracı tarafından gözönünde tutulmalıdır. Bazı PKKS şartları aşağıda belirtilen sebeplerden kaynaklanan hasarları teminat dışı tutmaktadır. - Grev, lokavt, kargaşalık, halk hareketleri, (GLHH) - Tamirin yapılabilmesi için gerekli paranın olmaması, - Değiştirmeler, kapasite artırımları ya da iyileştirmeler, - Kamu otoritesi tarafından getirilen kısıtlamalar, yeniden inşa zorunluluğu, Sigortalı işletmedeki üretim prosesinde kullanılan malzemenin piyasada bulunamaması v.b.25 c. Ciro/liretim kaybı: Ciro/üretim, tahmini üretim programı, masraf ve fiyatlarla bunların özel şartlar dolayısıyla ayarlanması ile bulunabilir ya da işletmenin açılışından itibaren geçen oniki ayın sonuları özel şartlar da gözönüne alınarak ayarlanabilir. İkinci yol daha detaylı sonuç vermekle birlikte ödeme süresi gecikmektedir. d. Brüt Kar/Brüt Kazanç: Brüt kar tahmini masraf ve fiatlar gözönüne alınarak ya toplama (tahmini net kar artı sabit masraflar ya da çıkartma ciro eksi değişken masraflar) yoluyla bulunabilir. İkinci bir yolda üretime başladıktan sonra alınan sonuçları ayarlayarak Brüt Kar /Brüt Kazancı bulmaktır. Her bir kayıp üretim birimi için sabit bir değer biçmek de çimento fabrikaları gibi işletmelerde kabul edilebilir. Ancak daha karmaşık işletmelerde tavsiye edilmez. Gün başına bir değer biçmek de kısa süreli küçük risklerde geçerli olan bir yöntemdir. Bu şekilde PKKS satmak daha kolaydır. e. Eksik Sigorta (ortalama): Pek çok PKKS bir ortalama klozu içerir. Buna göre sigorta bedeli, tahmini ciroya brüt kar oranı uygulandığında ortaya çıkan bedelden az olamaz. Bu da genellikle sigortalı gecikme olmadan işletmenin açılışından itibaren geçen 1226 ayın değeridir. Bazen de bir prim ayarlama klozu konulmaktadır. f. Tazminatın Ödenmesi: Genellikle CAR/EAR poliçesindeki şartlar geçerlidir. Bazen aylık ödemeler söz konusu olabilir. Hasar Ödemelerinin pratikteki uygulamaları makine Kırılması /Yangın' a bağlı kar kaybı sigortalarmınkine benzemekle birlikte son ayarlama daha uzun bir zaman almaktadır. F. Hasar Deneyimi Genelde hasar prim oranları negatif sonuçlar vermektedir. (5 yıllık bir süre içinde) Bunun sebeplerinden bazıları aşağıda sıralanmıştır. - Poliçe şartları, muafiyetler ve düşük fiyatlar, - Riskleri alırken seçici davranmamak, - Deneme süresindeki hasarların fazlalığı, - Eksperlerin deneyimsizliği, Montaj /deneme süresinde sürekli ve detaylı risk kontrolünün yapılmaması, - Yeterli hasar istatistiği olmaması sebebiyle titiz fiyat çalışmalamm yapılamaması,27 SONUÇ: Yeterli istatistiki bilgiler olmadığı sürece aşağıda belirtilen öneriler ancak çok genel bir fikir verebilir; PKKS CAR/EAR teminatı ile birlikte verilmelidir. Sigortacı riskle ilgili mümkün olduğunca detay tohplamalıdır. Mümkünse yalnızca en önemli makine sigortalanmalıdır, Sigorta bedeli iyice incelenmeden kabul edilmemelidir. Tazminat Süresi ve Muafiyet Süresinin belirlenmesinde mümkün olduğunca detaylı çalışılmalıdır. Bildirilen her hasar dikkatle incelenmeli ve gecikme olmadan tahmini gecikme süresi hesaplanmalıdır. Gelecekte daha fazla PKKS yapılması kaçınılmazdır. Bu nedenle, konuyla ilgili mümkün olduğunca istatistik toplanmalı ve değerlendirilmelidir. /ıdHxs.£h.<^<:>ü^:.m kın;-*.

ABSTRACT This study is intended to investigate the coverage, the basic principles and the way of claims settlement for the Advance Loss of Profits Insurance. Since Advance Loss of Profits Insurance is one of the Loss of Profits Insurances in engineering, it is essential to know the basxc principles of Loss of Profits Insurance. Without knowing the purpose and the general frame of the Loss of Profits Insurance it is hardly possible to understand the Advance Loss of Profits Insurance. That's why the first section gives the brief description of Loss of Profits Insurance and the second section investigates the principals of Advance Loss of Profits Insurance^ whereas the third section gives the underwriting considerations of this Insurance. The types of Loss of Profit Insurance other than Advance of profits Insurance are not detailed in this study. I- INTRODUCTION TO LOSS OF PROFITS INSURANCE Every Company has a lot of different interests to satisfy, i.e. the share holders, the employees and society. These place different demands on the company, like to be profitable, to provide the security of the employment and etc. A demand which the most important of all is to carry on the business without disturbance.A property damage can cause a lengthy interruption in the conduct of the business and consequently considerable economic loss. Those types of physical damage, property damage, which can primarily result in lengthy periods of interruption are fire damage and machinery damage. Sometimes the sums which are at risk in the event of an interruption may be greater than the actual value of the property damage. For example, minor fire damage or machinery damage to a `key machine` may cause substantial interruption in the business. In fact every disturbance or total interruption of plant operations has a negative effect on the company's business resuts. A company can protect it self against losses incurred due to interruption by means of loss of profits Insurance. The purpose of Loss of Profits Insurance is to cover the loss incurred by the insured due to the fact that his business is either partially or completely interrupted as a consequence of property damage. The most important feature of Loss of Profits Insurance is that the property damage must be indemnifable according to the currently applicable conditions for property insurance, even it was not insured. The magnitude of such a loss of profits depends on two factors: The period of plant interruption and the function of the damaged machine.Unlike industrial fire Loss of Profits Insurance which relates to the plant or company as a whole, a IOP insurance in engineering will only cover the most important machines and plant sections required for production. (l)Several special types of LOP insurance have been developed in engineering in order to meet the needs of various classes of industry. Chartl provides the types of LOP insurance in engineering (2) and chart 2 shows the areas of application and classes of industry for the basic cover and LOP cover. (3) (l)SCHEIT, Jurgen, Introduction to Insurance of Machinery, Electronic Equipment and LoP, Germany »Cologne Re.RiickJter- siherung Publications 1985, p. 44-45 (2)Munich Re. Reinsurance Company Publications, ALoP Seminar General Guide Notes, Germany, 1985 possim. (3)SCHEIT, p. 46