Çanakkale Biga Lapseki ve Yenice Kalkım civarındaki bazı Pb-Zn yataklarının biyojeokimyasal olarak incelenmesi

Abstract

Bu çalışma sırasında, Çanakkale ili sınırları içinde yer alan Lapseki-Balcılar ve Çataltepe ile Yenice-Kalkım-Handeresi, Karaaydın ve Çatalakdere Pb-Zn±Cu±Ba cevherleşmeleri üzerinde yetişen bazı bitki ve/veya türlerinin kök ve yapraklarından (toplam 40 adet) ve onların topraklarından (toplam 17 adet) sistematik olarak örnekler alınmıştır. Bu örneklere, Biga-Camialan ve Kalkım-Handeresi bölgelerinden temel değerleri elde edebilmek için alınan örnekler de dahildir. Bu örneklerde başta Pb-Zn elementleri olmak üzere diğer bazı ana ve eser element zenginleşmelerinin olup olmadığının belirlenmesine çalışılmıştır. Böylece akümülatör özelliği olan bitkilerin varlığı araştırılmıştır.Analiz yapılmak üzere seçilen bitkiler Taraxacum officinale, Silene compacta, Cyperus laevigatus, Hypericum sp. ve Stachys sp.'dir. Bu bitkilerden ilk ikisi birden fazla bölgede bulunurken son üçü sadece birer bölgede bulunmuştur. Bitkiler 2009 yılı Mayıs ayında yıkanmadan, 2010 yılı Mayıs ayında ise arıtılmış su ile yıkanarak kök ve yaprakları için ayrı ayrı analiz ettirilmiştir.Tüm bitkilerin köklerinin Fe, Al ve Mn'ca daha zengin iken yapraklarının köklerine göre Ca, Mg, Na, K, P ve S'çe daha zengin olduğu belirlenmiştir. Balcılar, Çataltepe ve Handeresi cevherleşmelerinden alınan Taraxacum officinale bitkisinin kök ve yapraklarının başta Zn olmak üzere Pb, Cu ve Ba için akümülatör hatta yer yer hiper akümülatör olduğu görülmektedir. Çataltepe, Handeresi, Karaaydın ve Çatalakdere cevherleşme alanında bulunan Silene compacta bitkisinin de Pb, Zn ve Cu metalik elementlerini kök ve yapraklarında biriktirdikleri saptanmıştır. Diğer bitkilerde kök veya yapraklarında bazı metalik element zenginleşmeleri göstermektedirler.

This thesis aims systematically collection of roots and leaves of some plants and/or species and their soils grown on Pb-Zn±Cu±Ba ore deposits of Lapseki-Balcılar and Çataltepe and Yenice-Kalkım-Handeresi, Karaaydın ve Çatalakdere regions. In order to get background values of some plants and soils, some samples are collected from Biga-Camialan and Kalkım-Handeresi regions. All together 17 soil and 40 plant samples are analysed. Major and trace element, mainly including Pb and Zn metallic element, enrichments are tried to be found on above mentioned samples. Thus, the presense of plants which have accumulator charecteristics have been investigated.Selected plants for analytical purposes are Taraxacum officinale, Silene compacta, Cyperus laevigatus, Hypericum sp. ve Stachys sp.. The first two plants are met more than one areas, while the last three are collected each from one area. Plants taken in May 2009 season are not washed. On the other hand, the plants collected in May 2010 are washed and all samples are sent to be analysed for roots and leaves seperately.All root samples are rich at Fe, Al and Mn, but leaves are higher concentrations of Ca, Mg, Na, K, P and S than their roots. The roots and leaves of Taraxacum officinale plants taken from the Balcılar, Çataltepe and Handeresi mineralized areas exhibite bioaccumulator and in some samples hyperaccumulator features for mainly Zn and Pb, Cu and Ba elements. Pb, Zn and Cu metallic element enrichments are determined at the roots and leaves of Silene compacta plants sampled from Çataltepe, Handeresi, Karaaydın and Çatalakdere mineralization areas.