Yeniçağa Gölü`nün (Bolu) bazı limnolojik özellikleri; Primer ve sekonder prodüktivitesi

Abstract

Ill ÖZET Bu çalışmada 1997-1999 yıllan arasında Yeniçağa Gölü'nün primer prodüktivitesi ve zooplanktonik organizmaların mevsimsel değişimi incelenerek, Copepoda,' dan Acanthodiaptomus denticornis ve Cladocera'dan Daphnia pulex' in biyoması ile A. denticornis 'in sekonder prodüktivitesi saptanmış, belirlenen istasyonlarda aylık periyotlarla gerçekleştirilen arazi çalışmaları ile göl suyunun bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri tespit edilmiştir. Ayrıca suyun kimyasal özelliklerinden nitrit, fosfat ve amonyak kullanılarak göldeki kirlenmenin durumu tartışılmıştır. Yeniçağa Gölü'nde C14 yöntemi kullanılarak hesaplanan primer prodüktivitenin tüm istasyonlarda mevsimsel olarak değişim gösterdiği, istasyonlar arasında farklılıkların bulunduğu, yüzeyde prodüktivitenin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Sıcaklık, bulanıklılık ve ışık şiddetindeki azalmaya ve artışa paralel olarak gölde prodüktivitenin değiştiği; bu faktörlerin yanı sıra klorofil a, fosfat, amonyak konsantrasyonları arasında yapılan regresiyon analizleri sonucunda, primer prodüktivite ile bu üç faktör arasında kuvvetli bir korelasyon bulunduğu saptanmıştır. Yeniçağa Gölü'nde yaşayan zooplanktonik organizmaların sayısal olarak %75,6'sını Rotifera, %12,43'ünü Copepoda ve %11,97'sini Cladocera grubunda bulunan türlerin oluşturduğu; Copepoda'nın ise %74,89'unun Acanthodiaptomus denticornis, Cladocera' nm ise %46,83'ünün Daphnia pulex' den meydana geldiği saptanmıştır. Yeniçağa Gölü'nde, zooplanktonların kommunite yapısının mevsimsel olarak değişiminde, fitoplankton yoğunluğunun, Rotifera yoğunluğunun ve türler arasındaki rekabetin ya da karşılıklı etkileşimin son derece etkin rol oynadığı tespit edilmiştir. Yeniçağa Gölü'nden elde edilen sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde Yeniçağa Gölü'nün prodüktivitesi yüksek, ötrofık karakterde ve kritik düzeyde kirlenme aşamasında bir göl olduğu sonucu saptanmıştır. Anahtar Kelimeler : Yeniçağa Gölü, primer prodüktivite, sekonder prodüktivite, biyomas, su kalitesi, kirlilik, Acanthodiaptomus denticornis, Daphnia pulex

IV ABSTRACT In this study, primary productivity, seasonal changes of zooplankton, biomass of Acanthodiaptomus denticornis (Copepoda) and Daphnia pulex (Cladocera), along with the secondary productivity of A.denticornis in the Yeniçağa Lake have been determined during 1997-1999. The physical and chemical properties of the lake water have been observed periodically via monthly field studies at certain stations. The pollution level of the lake is also discussed by means of observing chemical properties of the water such as nitrite, phosphat and ammonia. It has been determined that the primary productivity using C14 method in the Yeniçağa Lake changes seasonally, displays differences among the stations and is maximum at the surface of the lake. Changes in productivity have been observed with variations in temperature, turbidity and light intensity. In addition, chlorophyll a, phosphate and ammonia have also affected the productivity and it has been determined strong correlation among the productivity and these three factors. The zooplankton in the Yeniçağa Lake are composed of Rotifera (75,6%), Copepoda (12,43 %) and Cladocera (11,97 %). Furthermore, 74,89 % of Copepoda' s consist of Acanthodiaptomus denticornis, while 46,83 % of Cladoceran's are composed of Daphnia pulex. It has been determined that phytoplankton and Rotifera density, along with the competition or interaction among species play an important role in the seasonal change of the community structure of zooplanktons in the Yeniçağa Lake. As a result, primary productivity are high in eutrophic Yeniçağa Lake and pollution is critic level. Key Words : Yeniçağa Lake, primary productivity, secondary productivity, biomass, water quality, pollution, Acanthodiaptomus denticornis, Daphnia pulex