Adapazarı-Bolu (Batı Karadeniz) yöresindeki yayönü-yayarası paleojen yaşlı çökellerin petrolojik incelenmesi

Abstract

IV ÖZET Karadeniz Bölgesi'nin batı bölümünde yaklaşık 7000 km2 'lik bir alan kaplayan inceleme alanı, 1/100.000 ölçekli Ereğli F24, F25, F26, Adapazarı G24, G25, G26, H24, H25, H26, Zonguldak F27, F28, Bolu G27, G28, H27, H28 paftalarının içinde yer almaktadır. İnceleme alanında yer alan Geç Paleosen-Eosen yaşlı Kusuri Formasyonu olarak adlandırılan epiklastik ve volkanoklastik kayaçlar istifte; alt, orta ve üst şeklinde üç seviyeye ayrılarak incelenmiştir. Alt seviye; derin denizel türbidit konglomera, kumtaşı, şeyi, orta seviye; litik tüf, tüf breşi, volkanoklastik kumtaşı-silttaşı ve patlamalı volkanizma ürünü piroklastikler, üst seviye ise; sığ denizel kumtaşı-kiltaşı, kalkarenit ardalanması şeklindedir. Geç Kretase'de Neotetis denizinin okyanussal kabuğunun kuzeye Pontidler altına dalmasına bağlı olarak Pontidler üzerinde yığışım prizması, yay volkanizması ve yay önü havza oluşmuştur. Bu havzanın merkezi kesimi Geç Paleosen'den itibaren istifin alt seviyesini oluşturan türbidit konglomera, kumtaşı ve şeylleri ile doldurulmuştur. Geç Kretase yay volkanizmasının daha sonra güneye kayarak Eosen'de yığışım prizması üzerinde gelişimi ile havza iki yay volkanizması arasında kalmıştır. Orta seviyeye ait volkanoklastik, piroklastik ve üst seviyeye ait sığ denizel epiklastikler bu yay arası havzada çökelmişlerdir. Bu dönemde havza batıdan doğuya ve güneyden kuzeye sığlaşmakta olup, orta seviyeye ait volkanoklastik ve piroklastik kayaçlar Eosen yay volkanizması ndan üst seviyeye ait sığ denizel kumtaşı, kiltaşı ve kalkarenitler Lütesiyen öncesinde yüzeylenen tüm birimlerden malzeme almışlardır.

V ABSTRACT The study area is located in the western part of the Black Sea Region and covers an area of approximately 7000 km2 in sheets Ereğli F24, F25, F26, Adapazarı G24, G25, G26, H24, H25, H26, Zonguldak F27, F28, Bolu G27, G28, H27, H28 with a scale of 1/100,000. The epiclastic and volcanoclastic rocks, which were formed the Late Paleocene - Eocene `Kusuri Formation`, outcropted at East Black Sea region and has been investigated and sequences divided into three different parts: lower, middle and upper parts. Lower part consists of deep marine turbidites, conglomerates, sandstones and shales, middle part consists of lithic tuffs, tuff brecias, volkanoclastics, sandstones-siltstones and eruption volcanism product pyroclastics. Upper part contains many alternation of shallow marine sandstone-claystone, calcarenites. Depending on the descent of Neotethis sea's oceanic crust in the northern direction beneath the Pontides in Late Cretaceous, an accretionary prism and arc volcanism were developed on Pontides. The center region of this basin was filled by the Late Paleocene turbidites, conglomerates, sandstones and shale, which formed the lower level of the deposit. In Eocene, the activity of the Late Cretaceous arc volcanism on the accretionary prism to the southern of the study area was caused to the basin to be located between two arcs. The volcanoclastic, pyroclastic rocks belong to middle level and shallow marine epiclastic rocks belonging to upper level were deposited in this basin between two arcs. In this period, the basin become more shallow from west through east and south through north. The volcanoclastic and pyroclastic rocks of middle level has material from Eocene arc volcanism, shallow marine sandstone, claystone abd calcarenite of upper level has material from all the units outcropted before Lutetian.