Maçka yöresi ana ulaşımı yolları çevresindeki orman kaynaklarına yönelik rekreasyonel kullanımların ve rekreasyon potansiyeline sahip orman alanlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma

Abstract

Sanayileşme ve hızlı kentleşme sonucunda insanlar artık doğaya yönelme, stres atma ve yorgunluk giderme gibi amaçlarla özellikle orman alanlarım yada ormana yakın alanları kullanmaktadırlar. Nitekim Ülkemiz ormancılığında da özellikle son yıllarda orman kaynaklarına yönelik rekreasyonel talepler giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Araştırma bölgesi olarak seçilen Trabzon îli Maçka İlçesi sınırları içinde yer alan iki karayolu güzergahı yoğun rekreasyonel kullanımların gerçekleştiği alanlardır. Değirmendere Havzası'nın Maçka-Zigana ve Maçka-Altındere Vadisi bölümünü kapsayan Araştırma bölgesi ormanlarla iç içe olup, bu iki havzadaki karayolu güzergahları boyunca yoğun rekreasyonel kullanımlar gerçekleşmektedir. Araştırma bölgesinde rekreasyonel ihtiyaçlara cevap verebilecek planlı ve altyapısal olanaklarla donatılmış alanlar bulunmamaktadır. Bölgede orman kaynaklarının sürdürülebilir kullanımım sağlayacak ve rekreasyonel kullanımlara cevap verebilecek rekreasyonel potansiyele sahip alanların belirlenmesine ihtiyaç vardır. Bu sorundan yola çıkılarak doktora tez çalışması birbirine bağlı çeşitli aşamalardan oluşmaktadır. İlk aşama olarak, bölgedeki rekreasyonel kullanıcı kitlesinin çok yönlü analizi için anket uygulamaları gerçekleştirilmiş ve coğrafi bilgi sistemi- CBS'den yararlanılarak bölgenin coğrafik veri tabam oluşturulmuştur. Daha sonra, rekreasyonel alan tercihlerinde öncelikli bileşenlerin belirlenmesi amacıyla ilgi gruplarına anket uygulaması gerçekleştirilmiştir. Ana bileşenler analizi `principal component analysis` ile; on iki adet bileşenden toplam varyansın % 69.37 l'ini açıklayan beş adet öncelikli bileşen belirlenmiştir. Bu bileşenler; manzara güzelliği, ulaşılabilirlik, peyzaj yüzeyi, ağaç cinsi ve meşcere durumu' dur. Belirlenen beş öncelikli bileşen yardımıyla, rekreasyonel potansiyele sahip bir alanın `rekreasyon alam uygunluk değeri- RAUD` nin bulunmasına çalışılmıştır. İkinci aşamada, CBS'den yaralanılarak elde edilen coğrafik verilerin sayısal ortamda analizi yapılarak, Araştırma bölgesinde rekreasyon potansiyeline sahip dört adet zon belirlenmiştir. Daha sonra bu zonların, rekreasyon alam uygunluk değeri hesaplanmıştır. RAUD' e göre bölgede belirlenen dört adet zon `yüksek rekreasyonel değer` taşımaktadır. Anahtar Kelimeler: Orman Rekreasyonu, Rekreasyonel Kullanıcı Kitlesi, Rekreasyonel Alan Seçimi, Maçka İlçesi, Rekreasyon Alanı Uygunluk Değeri

A Research on Determining The Recreational Usages of Forest Sources Around The Main Roads of Maçka Region and investigating The Forest Areas That Have Recreation Potantials Due to industrialization and fast urbanization, the human use more woodlands or at least closer fields to the forests anylonger in the aims of getting rid of stresses, heading towards nature and refreshment and so on. Likewise, the recreational demands for the forest-sources in latest years in our country's forestry gain more and more importance. Two highway routes, which take place in maçka town of trabzon province and have been selected as research zone, are the areas that the recreational usages highly intense on. The research zone, which contains the part of macka-zigana and macka altindere valley of değirmendere river basin, is surrounded by the forests and throughout these two highway routes in the subject river basins, the intense recreational usages are being materialized. In the research zone, the areas which is equipped for substructure possibilities in planning that could answer about recreational requirements, are not available, yet. It is a must to determine about areas, that have enough recreational potentials to answer for all recreational usages and to provide the continous using of the forest sources at the zone. Having a start in this problem; the doctrine thesis study is formed with various level connected with each other. As the first level; some questionnaire applications have been realized about versatile analysis of regional recrational user mass, and by utulizing geographic information system (g.i.s), a geographic database of the region has been constituted. After that, a questionnaire has been realized with the relevant groups in the aim of determining the components with priorities on recreational area preferences. It has been determined five components with priorities, which explain 69.371% of total, among twelve components. These components are : the beauty of scenery, accessibility, landscape surface, type of tree and stand situation. By the assistance of the subject determined five components; it has been tried to determine `the recreation area suitability value` (r.a.s.v) of an area which has recreational potential. In the second level; analysing the geographic datas (held by utulizing geographic information system ) in digital environment, just four zones have been determined in the research zone, which have recreational potentials. And later on, the recreation area suitability values of these zones have been figured. According to the r.ax.v, the four zones, determined in the area, carry high recreational value`. Keywords : Forest Recreation; Recreational User Mass; Selection of Recreational Fields; Maçka Town; The Recreation Area Suitability Value