Doğu Karadeniz bölgesi Scorzonera L. (Asteraceae) taksonlarının morfolojik ve anatomik yönden incelenmesi

Abstract

Bu çalışma ile 18 Scorzonera L. (Asteraceae) taksonu morfolojik ve anatomik yöndenincelenmiştir.2003-2006 yıllarında Doğu Karadeniz Bölgesi'nden toplanan bitki örnekleriherbaryum ve fiksasyon örnekleri şeklinde stoklanmıştır. Bu örneklerin öncelikle florakitapları ve bazı özel çalışmalar yardımıyla teşhisleri yapılmıştır. Yaprak özellikleri, akenve fillariler ile kapitulum boyu, sayısı ve tüylenme morfolojik olarak taksonların teşhisindekullanılan önemli karakterlerdir.Anatomik incelemeler, fiksasyon örneklerinden hazırlanan daimi preparatlarkullanılarak yapılmıştır. Anatomik incelemelerde tayinleri yapılan taksonların kök, gövde,aken ve yapraklarından enine ve yapraklarından aynı zamanda yüzeysel kesitler alınmıştır.İncelenen taksonların özellikle gövde, yaprak ve aken anatomilerinde bazı farklılıklarolduğu görülmüştür. Gövdede lateks kanallarının varlığı ve dağılımı ile salgı hücrelerininönemli anatomik karakterler olduğu belirlenmiştir. Perikarptaki hücre tipi ve bunlarındağılımı incelenen taksonlarda farklıdır.Morfolojik ve anatomik incelemeler sonucunda, sistematik olarak problemli olantaksonların teşhislerinde kullanılan bazı ilave karakterler belirlenmiştir. Bu çalışmadaincelenen taksonlar için yeni tayin anahtarı hazırlanmıştır. Aynı zamanda çalışmadan eldeedilen morfolojik ve anatomik veriler ilk defa sayısal analiz yöntemleriyle değerlendirilmişve önemleri ortaya konmuştur. Nümerik bulgulara göre morfolojik özelliklerin anatomiközelliklerden daha önemli olduğu görülmüştür.Bu çalışma ile incelenen 18 Scorzonera taksonu anatomik bakımdan ilk defakarşılaştırılmıştır. İki Scorzonera taksonu bölge için yeni kayıt olarak tespit edilmiştir.

In this study, 18 Scorzonera L. (Asteraceae) taxa were examined in terms ofmorphological and anatomical features.Specimens collected from NE Anatolia between 2003-2006 were stored as herbariumand fixation materials. These specimens were firstly identified by using flora books andsome special studies. Features of leaf, achen and fillaries, the number, lenght and hairnessof capitulum are very important among the morphologically examined traits for preciseidentification of the taxa.Anatomical investigations were carried out using permanent slides prepared fromstored samples. Anatomic sections were taken from root, stem, achene and leaf ofidentified taxa transversely and at the same time leaf of the taxa superficially. Somedistinct differences were determined in the stem and leaf anatomy of the examined taxa.Presence and distributions of latex ducts and secretion cells are important anatomicalcharacters for stem. Cell type and those of distributions are different in pericarp ofexamined taxa.As a result of morphological and anatomical examination, it was determined that someadditional characters are very useful in precise identification of systematically problematictaxa. A new key for the examined taxas were prepared in this study. At the same time,morphological and anatomical data obtained from this study were assessed by usingnumerical methods. According to numerical findings, it was seen that morphologicalfeatures are more important than anatomical features.18 Scorzonera taxa were compared anatomically for the first time. Two Scorzonerataxa were determined as new records for the area.