Bütünleşik kent planlama ve tasarımına yönelik bir yöntem

Abstract

Planlamanın üst ölçekli planlama sisteminden, uygulamaya yönelik tasarımlara kadarkentsel yaşam kalitesini artırmak, yaşanabilir, kimlikli kentlere sahip olmak bağlamındakentsel tasarımla bütünleşmesi önemlidir. Ülkemizde kent planlama eylemini biçimlendirenve yasal çerçeveyi oluşturan teknik veya hukuksal belgelerde kentsel tasarım kavramı yeralmamakta, planlama süreci içinde kentsel tasarımın hangi ölçekte ve nitelikte, disiplinlerarası nasıl bir işbirliği içinde, hangi aşamada yapılacağı bir belgeye bağlanmamıştır. Kısaca,Türkiye'de kent planlama ve kentsel tasarım bütünlüğünün sağlanamadığı, bunugerçekleştirecek etkin düzenlemelerin kurulamadığı görülmektedir. Bu nedenle, planlamasürecinde kentsel tasarımın etkin bir mekanizma olarak nasıl yer alması gerektiğininsorgulanması gerekir. Bu bağlamda, ülkemizde ayrıntılı araştırmalar sonucundagerçekleştirilen bir bütünleşik planlama-tasarım rehberine ihtiyaç vardır.Bu bağlamda, çalışmada, temelde makro düzeyde kent planlamaya kentsel tasarımboyutu kazandıracak bileşenlerin neler olduğu ve bu noktada ortaya konan ilke ve politikalarışığında plancıya rehber olacak bir ?kontrol listesi? hazırlamak amaçlanmaktadır.Çalışmada öncelikle genel olarak planlama sürecinde kentsel tasarım yeri ve önemi,planlama ve kentsel tasarım bütünlüğü ve bu doğrultuda konunun gerekliliği ve kapsamıirdelenmiştir. Daha sonraki bölümlerde kent planlama ve kentsel tasarıma ilişkin tanımlar,kavramlar, günümüzde kentsel tasarımın gerekliliği ve önemi, tasarım ilke ve politikaları,araçları, Türkiye ve örnek ülkelerde kent planlama süreci ve bu süreçte kentsel tasarım yeritartışılmıştır.Alan çalışması bölümünde ise, çalışma alanı olarak seçilen Akçaabat kentselyerleşmesine ilişkin genel bilgiler, araştırma modeli ve işleyişi açıklanmaktadır. Bunun yanısıra, kentsel tasarım ilkeleri çerçevesinde çalışma alanına ilişkin makro ve mezo ölçeklideğerlendirmeler ortaya konulmaya çalışılmış ve sonuçta, kent planlama-kentsel tasarımbütünlüğü bağlamında çalışma alanına ve Türkiye'ye ilişkin değerlendirmelere yer verilmiştir.

Planning, from an uppermost planning system to a design approach, should be incoherence with urban design in order to possess a livable and identified urban. In Turkey,urban design concept has not yet been included in technical and juridical records which areforming and framing the planning operation. The details associated with the scale and quality,the extent of interdisciplinary cooperation, and the stage at what urban design will beperformed have not been documented precisely in the planning process. Shortly, it can be saidthat coherence between urban planning and urban design have not been achieved in Turkeyand related effective modifications have not been arranged as well. In this regard, it has to beinquired that how urban design should be included in the planning process as an effectivemechanism. Hence, in Turkey, there is a need for putting into operation a complementaryplanning-design guidance constructed upon carrying out comprehensive investigations.In the study, it is aimed to prepare a ?control list? as a guidance which sets forth thecomponents of urban design that may be considered to be the basis for a macro scale urbanplanning process. Initially, urban location and its importance, planning and urban designcoherence, and relating with this the necessity and the content of the topic are roughlyinterpreted in the planning process. In the remaining chapters, urban planning, terms anddefinitions relating urban design, the necessity and importance of urban design today, thedesign principles and policies, design tools, along with urban planning process in Turkey andsome sample countries together with urban design location is discussed. In the siteinvestigation, general information associated with Akçaabat, which is chosen as the study sitein the investigation, the research model and its operation is underlined. In addition to this,macro and mezzo scale assessments with regard to the field of study set forth in the frame ofdesign principles. In the end, assessments relating to the field of study and Turkey within theframe of urban planning-urban design coherence are carried out.