Çeşitli sıralı küme örneklemesi yöntemleri ve uygulama

Abstract

ÇEŞİTLİ SIRALI KÜME ÖRNEKLEMESİ YÖNTEMLERİ Yeşim Ünyazıcı Hacettepe Üniversitesi, İstatistik Bölümü, İstatistik Anabilim Dalı ÖZ Bu çalışmada, basit rasgele örneklemeye seçenek olarak geliştirilen sıralı küme örneklemesi ve sıralı küme örneklemesindeki sıralama hatalarını azaltmak amacıyla geliştirilmiş yeni yöntemler tanıtılmıştır. Çalışmada, çeşitli sıralı küme örneklemesi yöntemleri tanıtılarak, bu yöntemler ile kitle ortalamasının ve varyansının tahmini yapılmıştır. Ayrıca sıralı küme örneklemesi, ortancaya dayalı sıralı küme örneklemesi ve uç değerlere dayalı sıralı küme örneklemesi yöntemleri ile oran tahmini ve tahminin varyansı da verilmiştir. Çeşitli yöntemler için büyüklüğe orantılı olasılıkla seçim incelenmiş ve kitle ortalaması tahmininin yanısıra, kitle büyüklüğü tahmini de teorik olarak verilmiştir. Çalışmanın uygulama bölümünde ise, incelenen sıralı küme örneklemesi yöntemlerinden uygulanması olanaklı olanlar için, Sakarya ve Kızılırmak Havzaları'nda seçilen balıklar üzerinde çalışılmıştır. Dört farklı örnekleme yöntemi ile, balıkların tür belirlemesinde etkili olan 25 değişken için ortalama va varyans tahminleri yapılmıştır, ilgilenilen bir değişkenin yardımcı değişken olarak alındığı çalışmada, sıralı küme örneklemesi ve ortancaya dayalı sıralı küme örneklemesi yöntemleri ile değişkenlerin standart boy değişkenine oranları ve varyansı tahmin edilmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise, uygulamada bulunan değerlere bağlı olarak tartışma ve yorumlar yapılmıştır. Anahtar kelimeler : Sıralı küme örneklemesi, sıralama hataları, ortancaya dayalı sıralı küme örneklemesi, uç değerlere dayalı sıralı küme örneklemesi Danışman : Prof. Dr. Hülya Çıngı, Hacettepe Üniversitesi, İstatistik Bölümü, İstatistik Anabilim Dalı

VARIOUS RANKED SET SAMPLING METHODS Yeşim Ünyazıcı Hacettepe University, Department of Statistics, Statistics Section ABSTRACT In this study, ranked set sampling, which is an alternative for simple random sampling and the new methods developed to reduce the ranking errors in ranked set sampling are introduced. In the study, various ranked set sampling methods are introduced; the estimations of the population mean variance are obtained. Additionally, ranked set sampling, median ranked set sampling and extreme ranked set sampling methods are mentioned with the ratio of two variables and variance estimations. The probability proportional to size for various methods are examined and population size estimation is also theoretically stated with the estimation of the population mean, In the application part of the study, within those ranked set sampling methods, the most convenient ones for application are chosen and the study is made on the fish chosen from Sakarya and Kızılırmak region. With four different sampling methods, the mean and variance estimations of 25 variables, efficient for identifying the fish types are made. In the study where a variable is taken as the concomitant variable, the ratios of variables to standart length and variances according to the ranked set sampling and median ranked set sampling are estimated. In the last part of the study, the negotiations and comments are made regarding to the values found in the application. Key words: Ranked set sampling, ranking errors, median ranked set sampling, extreme ranked set sampling Advisor :Prof. Dr. Hülya Çıngı, Hacettepe University, Department of Statistics, Statistics Section 11