Dağ horozu (Tetrao mlokosiewiczi)`nun Posof yöresindeki üreme biyolojisi ve yaşam alanı kullanımı

Abstract

?Dağ horozu (Tetrao mlokosiewiczi)'nun Posof Yöresindeki Üreme Biyolojisi veYaşam Alanı Kullanımı?nın araştırıldığı bu çalışma, araştırma alanı olarak seçilen Ardahanilinin, Posof ilçesindeki Sesödile Dağında (2438 m), 2005 yılı Nisan ayından, 2007 yılıHaziran ayına kadar, toplam 57 gün süren, 15 adet arazi gözlemi ile gerçekleştirilmiştir.Bu çalışmada, dağ horozunun, üreme dönemindeki ana aşamalar olan üremegösterileri, çiftleşme, kuluçka, civciv çıkarma ve yavru büyütmenin ne zaman ve nasılgerçekleştiği, bu aşamalarındaki yaşam alanı kullanımı ve popülasyonlarını tehdit edenbaşlıca etmenler ile alınması gereken tedbirlerin neler olabileceği araştırılmıştır.Araştırma sonucunda, dağ horozunun üreme döneminin Mart ayının son haftasındaüreme gösterileri ile başlayıp, yavruların annelerini terk ettiği Eylül ayı sonuna kadardevam ettiği tespit edilmiştir. Üreme döneminde en yoğun üreme gösterileri, Nisan ayısonunda başlamış, en yoğun civciv çıkışları ise Haziran ayında gerçekleşmiştir. Buaşamaların başlangıcı ve devamı üzerindeki en önemli etkenin hava sıcaklığı ve havadurumu olduğu tespit edilmiştir. En önemli üreme gösterileri; özel alan sahiplenme,sıçrama, gösteri uçuşu, gösteri duruşu, dövüş, ses çıkarma ve kabul hareketidir.Üreme döneminin önemli aşamalarında, yaşam alanı olarak, hava durumu, besin vebitki örtüsüne bağlı olarak genelde subalpin kesim başta olmak üzere, 1870-2420 myükseltiler arasındaki ormanın üst kesimleri, subalpin ve alpin kesimleri tercih ettikleritespit edilmiştir.Popülasyonlarını tehdit eden başlıca etmenler olarak ise, otlatma, çoban köpekleri,yaşam alanı tahripleri, insanların verdiği rahatsızlıklar, yumurta toplama, kaçak av, kar,dolu ve yırtıcılar olduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Dağ horozu, Tetrao mlokosiewiczi, Üreme Biyolojisi, Yaşam AlanıKullanımı, Tehditler, Posof, Sesödile Dağı, Türkiye.

This thesis investigates and presents the results of a study dealing with thedistribution, habitat use and breeding biology of Caucasian black grouse (Tetraomlokosiewiczi) in Sesödile Mount (2438m) in Posof. Throughout the study period fromApril 2005 to June 2007 observations were made in a total of 15 field trips.The main objectives in this study were important breeding stages times (lekking,mating, nesting, incubation, brooding and nursing), habitat use and principal threats.The results of the study revealed that Caucasian black grouse breeding season startedby the end of March with lekking and finished by the end of September with offspringdissolved. The starting and finishing times of breeding stages were affected by mainly airtemperature and air situation.The most important display activities were territorial flights, squatting, flutterjumping, combats, voices and acceptation behavior. Copulations occurred between adultmales and females. Only females brooded after copulations. Nesting areas were selectedthe surrounding of lekking areas by females. Families were constituted females and theirchick.Due to the air situation, food and vegetation cover, Caucasian black grouse preferredupper forest, subalpine and alpine habitats between 1870 and 2420 m asl altitudes.Principal threats for the species were determined to be habitat deteriorations, grazing,shepherd dogs, human disturbances, poaching, egg collection, snow, hail and predatoranimals.Key Words: Caucasian black grouse, Tetrao mlokosiewiczi, breeding biology, habitat use,threats, Posof, Sesödile Mount, Turkey.