Kadastronun ekonomiye katkıları ve maliyetin geri kazanımı: Trabzon örneği

Abstract

Kadastro çalışmaları ile üretilen bilgilerin, kadastral işlemlerde kullanılması, çoğu kurum ve kuruluşlar tarafından ihtiyaç duyulması, bilgi sistemlerine altlık oluşturması gibi nedenlerle üretilen en büyük veri gruplarından birisi olmaktadır. Böyle büyük bir öneme sahip kadastro çalışmalarının yapılabilmesi için büyük yatırımlara ihtiyaç vardır. Bu yatırımların en azından bir kısmının bu hizmetlerden kazanç sağlayanlardan karşılanmasına kadastroda maliyetin geri kazanımı denilmektedir. Bu tür bir kazanımda kadastro çalışmaları sırasında başarılı bir şekilde toplanmış verilerle mümkün olmaktadır.Bu bağlamda tez çalışmasına Dünyada ve Türkiye'deki kadastral eğilimler ve bu süreç içerisinde kadastrodaki maliyetin geri kazanımının öneminin incelenmesi ile başlanmıştır. Dünyada pek çok ülkede olduğu gibi Türkiye'de de maliyetin geri kazanımının ön plana çıktığı çok amaçlı kadastro anlayışında, kadastro çalışmaları ile elde edilen verilerin öneminin arttığı görülmüştür. Daha sonra Türkiye'de maliyetin geri kazanımının belirlenmesine yönelik, kadastroda yapılan işlemler ve bunlardan elde edilen gelirler incelenmiştir. Bunun sonucunda Türkiye'de kadastrodaki maliyetin geri kazanımı sadece kadastroda yapılan değişiklik işlemleri ve yapılan kontroller için alınan döner sermaye gelirlerinden elde edildiği görülmüştür. Ayrıca maliyetin geri kazanımının hangi alanlarda daha verimli olduğunun belirlenmesi için, Trabzon ili genelinde konum, gelişme ve yapılan uygulamalar bakımından farklı özelliklere sahip yedi bölge seçilmiştir. Yapılan inceleme ve analizler neticesinde, kentsel gelişim alanlarında işlem hacminde bağlı olarak kadastrodaki maliyetin geri kazanım verimliliğinin diğer bölgelere göre daha da arttığı belirlenmiştir. Bu incelemelere göre Türkiye kadastrosunu, henüz tamamlanmamış olması ve bilgilerdeki eksiklikler nedeniyle çok amaçlı kadastro olarak nitelendirmek mümkün değildir ve buna bağlı olarak da kadastrodaki maliyetin geri kazanımı sınırlı ölçülerde kalmaktadır. Bu nedenle, Türkiye kadastronun en kısa zamanda tamamlanması ve ardından, mevcut altlıklardaki sorunların ve verilerdeki eksikliklerin giderilmesi gerekmektedir.Anahtar Kelimeler: Kadastro, Çok Amaçlı Kadastro, Maliyetin Geri Kazanımı, Döner Sermaye

Because of the use of information obtained from Cadastral Works in the cadastral process, the need from most institutions and organizations, forming a base to information systems it is one of the biggest data base groups. In order to carry out cadastral works which have such a great importance we need greater investments. Taking at least some part of the investment from the people who profit from the services is called cost recovery. Such a profit can be possible through data collected successfully from cadastral works.In this context, thesis study has been started with inspection of the importance of cost recovery in cadastral works and cadastral tendencies in Turkey and in the world during this process. It has been seen that the importance of the data obtained from the cadastral studies are on the increase in multi functional cadastral understanding which has foremost importance of cost recovery in Turkey like many countries in the world. Later, works carried out in cadastral and income obtained from these has been inspected related to the determination of cost recovery in Turkey. As a result of this, the cost recovery of cadastre in Turkey can only be seen that they are obtained from revolving fund taken from the controlling and amendment works in cadastre. In addition, seven districts which have different features in Trabzon have been selected in terms of their location, development and applications which are carried out in order to determine which areas are more profitable in terms of cost recovery . As a result of inspection and analysis the productivity of cost recovery in cadastral works has increased depending on the trading volume in urban development areas compared to other districts. According to these inspections, it is impossible to identify cadastral works in Turkey as a multi functional cadastre because of the lack of knowledge and not being completed yet, and depending on this cost recovery in cadastre is in limited scale. Therefore, it is necessary that the cadastral works in Turkey should be completed as soon as possible and following this process present problems and deficiencies in data underlying these should be eliminated.Key Words: Cadastre, Multi Functional Cadastre, Cost Recovery, Revolving Fund