Dini mekanlarda yapıbozumcu bir okuma: Kral Faysal Cami

Abstract

Bu çalışmanın amacı yapıbozum felsefesinin mimarlık disiplini bağlamında irdelenmesidir. Yapıbozumun İslam mimarisinde ve cami mimarisi özelinde uygulanabileceğini gösteren bu çalışma, mimarlığın evrimsel sürecinde yaratıcı hamlelerin ortaya konmasında yapıbozumun zaten mevcut olduğunu açıkça kanıtlamaktadır.Anlam ve anlamın imkanı problemlerine taşınabilen yapıbozum stratejisi, Derrida'nın kavramları vasıtasıyla ifade bulur. Mevcut kavramların cami mimarisinde neler olabileceğinin belirlenmesi ile cami özelinde yapılan bu çalışma, tipolojide yaratılan farka işaret ederek, genel olarak gerek mimaride gerekse İslam mimarisinde yeni bir gündem oluşturmayı hedeflemektedir. Esasında Derrida ve yapıbozum felsefesinin sorgulama mantığı, aynı anda mimarinin geleneksel yapısının ve kavramlarının yeniden okunması veya sorgulanmasını kolaylaştırmaktadır.Yukarıda belirlenen amaçlar doğrultusunda çalışma; Genel Bilgiler, Yapılan Çalışmalar, Bulgular ve İrdeleme, Tartışma, Sonuçlar ve Öneriler olmak üzere beş başlıkta toplanmıştır. Genel Bilgiler bölümünde, çalışmanın amacı, kapsamı, yöntemi ve mimarlık disiplini bağlamında problemin nasıl ortaya koyulacağı belirlenmiş; Yapılan Çalışmalar bölümünde, yapıbozum felsefesi ve ilgili disiplinlerle olan bağlantılar, seçilen Derrida kavramları üzerinden ve Kral Faysal Cami örneği özelinde irdelenmiştir. Bulgular ve İrdeleme bölümünde, cami analizinin kavram başlıkları altında ulaşılan kısa sonuçlar aktarılmıştır. Tartışma bölümünde, elde edilen bulguların nasıl değerlendirildiği ve araştırma kapsamında nasıl şekillendiği üzerinde durulmuştur. Sonuçlar bölümünde, yapılan analiz ve bulgulara ait özet bilgiler verilmiş; Öneriler bölümünde, gelecekte çalışmanın genişleyebileceği kapsam konusunda düşünceler betimlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Yapıbozum, Kral Faysal Cami, Cami Mimarisi, Anlam, Yaratıcılık.

The purpose of this study is to analyse deconstruction philosophy within the context of the discipline of architecture. This study showing that deconstruction can be applied in Islamic architecture and mosque as a case clearly proves that deconstruction already exists in putting forward actions within the evolutionary process of architecture.Deconstruction strategy that can be taken to meaning and the possibility of meaning gets its description through Derrida?s expressions. This study carried out by the identification of what current concepts might be in mosque architecture at large and in a mosque as a case aims to be a new centre of interest not only in architecture but also in Islamic architecture by pointing at the différance created in typology. In fact, the investigation logic of Derrida and deconstruction philosophy facilitates rereading or investigating the traditional structure of architecture and the concepts at the same time.Regarding the purposes identified above, the study consists of five chapters; The General Information, The Achieved Studies, The Findings and The Analysis, The Discussions, The Results and The Proposals. In the General Information, the purpose, scope and method of the study and how the problem will be put forward has been emphasized. In the Achieved Studies, deconstruction philosophy and its connections with related disciplines, selected Derrida concepts and analyses have been conducted as a case study of Shah Faisal Mosque. In the Findings and The Analysis, short results have been given under the concept titles of the case of Shah Faisal Mosque. In the Discussions, it has been emphasized that the findings obtained have been evaluated and formed within the scope of the research. In the Results, special information concerning the analyses and findings carried out has been given; Proposals section, views concerning the scope to which the study can extend in the future have been described.Key Words: Deconstruction, Shah Faisal Mosque, Mosque Architecture, Meaning, Creativity