Akmağdeni (Yozgat) granit sokulumu çevresindeki skarn zonunda bulunan vezüviyan mineralinin incelenmesi

Abstract

AKDAĞMADENİ (YOZGAT) GRANİT SOKULUMU ÇEVRESİNDEKİ SKARN ZONUNDA BULUNAN VEZÜVİYAN MİNERALİNİN İNCELENMESİ Aylin Aygün ÖZ Bu çalışmada Akdağmadeni (Yozgat) masifinin kuzeydoğusunda yer alan granit sokulumu çevresinde bulunan vezüviyan mineralinin özellikleri ile bu mineralin oluşumunda etkili olan kontakt metamorfizma koşullarının belirlenmesi amaçlanmıştır. İnceleme alanı 1/25000 ölçekli Yozgat İ35 - c2 ve Sivas İ36 -d1 paftaları içerisinde Akdağmadeni ve çevresini kapsamaktadır. Bölgede yüzeylenen kayaçların oluşturduğu istif, önceki çalışmalar da dikkate alınarak ele alınmıştır. Bu incelemeler sonucunda inceleme alanının çoğunlukla metamorfik kayaçlardan oluştuğu ve granitlerin de metamorfitleri keserek kontakt metamorfik kayaçları oluşturduğu belirlenmiştir. Eosen yaşlı birimlerin ise metamorfik birimler üzerine diskordan olarak geldiği görülmektedir. Bölgede yer alan metamorfik kayaçlar alttan üste doğru metapelitler, semi - metapelitler, metakarbonatlar ve mercekler halinde bulunan metabazitler olama üzere dört grup altında toplanmıştır. Vezüviyan (100), (110) ve (001) yüeyleri boyunca Kötü - çok kötü gelişmiş dilinimlere sahiptir. Rengi normalde yeşildir fakat kahverengi, sarı, mavi ve /veya pembe de olabilir. Vezüviyan tipik olarak kireçtaşlarının kontakt veya bölgesel metamorfizması ile oluşmaktadır. Aynı zamanda mafik ve ultramafık kayaçlarda ve serpentin bakımından zengin kayaçlarda da bulunabilir. Alkali içeren magmatik kayçlarda çok yaygın değildir. Grossluar, granat, diyopsit, epidot, vollastonit, skapolit, kalsit, ve spinel ile birlikte bulunmaktadır. Ayrıca vezüviyn minerali renksiz, kahverengi, san, yeşil zayıf gelişmiş pleoroyizmaya, tek optik eksenli ve negatif optik işarete sahiptir. Kontakt metamorfik kayaçlarda vezüviyan + kalsit + diyopsit + granat mineral birlikteliğinin bulunduğu, talk, vollastonit, periklaz, forsterit minerallerinin ise bulunmadığı belirlenmiştir. Ayrıca bazı kayaçlarda tremolit mineraline de rastlanılmıştır. Bütün bu incelemeler sonucunda 2 kbar basınç altında kontaktmetamorfizma sıcaklığı alt sınırının 500°C'den büyük, üst sınırının ise 650 - 750°C'den daha düşük olduğu sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelime: Vezüvlyan, Kontakt metamorfizma, Akdağmadeni (Yozgat) Masifi Danışman: Prof. Dr. Yavuz ERKAN, Hacettepe Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Mineraloji - Petrografi Anabilim Dalı.

INVESTIGATE OF VESUVIANITE MINERAL AROUND THE GRANİTE INTRUSION AT SKARN ZONE IN AKDA?MADENİ (YOZGAT) Aylin Aygün ABSTRACT The propose of this study was investigate the properties of vesuvianite mineral around the granite intrusion at skarn zone located northwest of Akdağmadeni massive and effective contact metamorphism conditions. The geological map of the studied area, which is located Akdağmadeni massive and around this massive within yozgat İ35 - c2 and Sivas 136 -d1 1/25000 scaled topographic maps. Taking into account the previous studies of the region, the pile of rocks located studied area were investigated. This study show that the studied area is formed metamorphic rocks cut by granitic rocks forming contact metamorphism along the contacts. Eosen age units are overlies the metamorphic units disconformity. The metamorphic rocks of the region were classified under four different groups from bottom to top, as metapelites, semi - metapelites, metacarbonates found as interlayer as well as lenses between these lithologic groups. Vesuvianite has poor to very poor cleavage along (1 10), (100) and (001). Color is normally green, but also can be brown, yellow, blue and/or purple. Vesuvianite is typically found in skarns produced by contact or regional metamorphism of limestone. It is also found in mafic and ultramafic rocks and is serpentine rich rocks. It is uncommon in alkali igneous rocks. It is associated with Grossular Garnet, Diopside, Epidote, Wollastonite, Scapolite, Calcite and Spinel. Also Vesuvianite has colorless, brown, yellow, green weak pleochroism, single optical axis and optical class is negative. It was observed that vesuvianite + calcite + diopsite + garnet mineral assemblages are formed that ther isn't talc, wollastonite, periclase, forsterite mineral assemblage in the contact metamorphic rocks. Tremolite mineral occur in some rocks. As a result it was concluded that under 2 kbar pressure bottom limit of temperature higher than 500°C, upper limit of temperature lower than 650 - 750°C by contact metamorphism. IllKey wore: Vesuvianite, Contact metamorphism, Akdağmadeni (Yozgat) Massive Advisor: Prof. Dr. Yavuz ERKAN, Hacettepe University, Geological Engineering Departmant, Mineralogy - Petrography Section IV