Erzincan ilinde yaygın yetiştiriciliği yapılan barbunya ve taze fasulye (Phaseolus vulgaris L.) genotiplerinin seleksiyonu, morfolojik ve moleküler karakterizasyonu

Abstract

Bitki genetik kaynakları ülkelerin en değerli kaynaklarını meydana getirmektedir. Bu kaynakların arasındaki genetik varyasyonun belirlenmesi ve bu doğrultuda ıslah çalışmalarında kullanılması büyük önem arz etmektedir. Erzincan'da yaygın yetiştiriciliği yapılan barbunya ve taze fasulye genotiplerinin genetik çeşitliliğinin belirlenmesi amacıyla toplanan 71 fasulye genotipi (41 barbunya ve 30 taze) ile dört ticari çeşit (Aleyna, Gina, Perolar ve Serra) incelenmiştir. Bu genotiplerin genetik çeşitliliğinin incelenmesinde morfolojik özellikler ve iPBS (Primer arası bağlanma yeri) işaretçileri kullanılmıştır. Yapılan istatiksel analizlere göre, genotiplerin birçok morfolojik özellik bakımdan %1 seviyesinde farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Temel bileşenlerin analizleri sonucunda, beş önemli bileşen olduğu tespit edilmiştir. Bu bileşenlerin analizi genotipler arasındaki tüm varyansın %78.4'ünü açıklamıştır. Kantitatif özelliklerine göre yapılan kümeleme analizine göre genotipler 5 gruba ayrılmıştır. iPBS işaretçileri kullanılarak yapılan değerlendirmede polimorfizm oranı tüm primerlerde %100 olarak belirlenmiştir. Allel sayısının primerlerde 13 ile 69 arasında (ortalama 37.14) değiştiği belirlenmiştir. iPBS verilerine göre yapılan kümeleme analizine göre genotipler 5 gruba ayrılmıştır. Genetik yapı analizi sonuçlarına göre, fasulye genotiplerinin iki alt-popülasyona ayrıldığı belirlenmiştir. Fasulye toplanan bölgelerin genotiplerinin çoğunun aynı gruplarda yer aldığı gözlemlenmiştir.

Plant genetic resources are the most valuable resources of the countries. Determination of genetic variation among these sources and use in breeding studies in this direction are of great importance. In order to determine the genetic diversity of the pinto bean and fresh bean genotypes cultivated widely in Erzincan, 71 (41 pinto bean and 30 fresh bean) bean genotypes collected and four commercial varieties (Aleyna, Gina, Perolar and Serra) were investigated. Morphological characteristic and iPBS (Retrotransposon-based interprimer binding) markers was been used in examining the genetic diversity of these genotypes. Analysis of variance revealed significant variation (P≤0.01) among genotypes for a lot of the morphological characters. As a result of the analysis of the basic components, it was determined that there was five important components. Analysis of these components is revealed 78.4% of the total variance among the genotypes. According to the clustering analysis made according to the quantitative characteristics, genotypes were divided into 5 groups. The percentage of polymorphic for iPBS primers was 100% for all allels. It is determined that the number of allel was changed between 13 and 69 (mean 37.14) in primers. According to the clustering analysis made according to iPBS data, genotypes were divided into 5 groups. According to the results of the genetic structure analysis, the bean genotypes was divided into two sub-populations. It has been observed that most of the genotypes of bean-gathering regions are located in same groups.