Türkiye`de enerji etkin yapı üretimi için tasarım kriterleri

Abstract

Kullanılan enerjinin çoğunun yenilenemeyen fosil kaynaklardan elde edildiği ve enerji ihtiyacının her yıl arttığı dünyada, bu ihtiyacı karşılayan fosil yakıt rezervi hızla azalmaktadır. Enerjinin yaklaşık yarısının yapılarda kullanılması ve karbon/petrol türevli enerji kaynaklarının çevresel zararları ve giderek tükenmesi göz önünde bulundurulduğunda, özellikle yapı sektöründe yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı ve mimarlıkta enerjinin etkin kullanımının önemi ortaya çıkmaktadır.Bu çalışmada, yapı sektörü bünyesinde enerji etkin yapı üretimi ile enerji kullanımının minimize edilmesini hedefleyen mimari tasarım ilkeleri belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma kapsamında Türkiye'deki iklimsel farklılıklar dört makro iklim bölgesi çerçevesinde değerlendirilmekte ve araştırma buna dayandırılmaktadır.Bu tez çalışması yukarıda açıklanan iklimsel bölgeler bağlamında, yapılarda enerji kullanımını minimize etmek için, makroklimatik ve mikroklimatik özellikler analizinin yapılması sonucunda, enerji etkin yapı tasarlamaya yönelik kriterlerin belirlenmesini amaçlamaktadır.Tez, dört ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, problemin tanımı, araştırmanın amacı, kapsam ve yöntemi irdelenmiştir. İkinci bölümde, enerji başlığı altında özellikle yenilenebilir enerji kaynaklarının önem ve gelişim sürecine değinilmiştir. Bu bağlamda enerji ile yapı sektörü ilişkilendirilmiştir. Mimarlıkta enerji kullanımının önemi ve sürdürülebilirlik kapsamında gerekliliği konusu tartışılmaktadır. Üçüncü bölümde enerji etkin yapı tasarımında makroklimatik ve mikroklimatik belirleyiciler saptanmıştır. Bu belirleyicilerin, bina tasarımına nasıl bir yön vermesi gerekliliği irdelenmiş; iklimsel verilerin optimizasyonuna yönelik ve enerji etkin yapı tasarım önerileri belirlenmiş, gerekli görülmesi durumunda enerji etkin sistem entegreleri önerilmiştir. Dördüncü bölümde, üçüncü bölümden elde edilen veriler ışığında mimar ve tasarımcıların sorumluluğunda kullanılıp, yapılara entegre edilebilecek işlevsel, enerji etkin bir yapı tasarım tablosu oluşturulmuştur. Enerjinin etkin kullanılmasına yönelik önerilerde bulunulmuştur.Çalışmanın yöntemi, enerji ve mimarlık ilişkisini kapsayan literatür araştırması ve analizi, bu bağlamda oluşturulan, morfolojik tablodur.Anahtar Kelimeler: Yenilenebilir enerji kaynakları, Sürdürülebilir mimarlık, Pasif sistem, Enerji etkin yapı tasarımı

The majority of world energy resources utilised today, is derived from fossil based resources and the world`s energy needs are rapidly growing every year. The fossil fuel reserves to meet with this demand, are alarmingly shrinking.Due to fact that nearly half of the energy is used in buildings and because of environmental issues, including gradual depletion of energy resources and energy optimisation needs, led to further study on utilization of renewable energy resources, especially in construction sector have become evident.The main objective of this study is to identify the principles of architectural design aiming at optimization of energy usege by energy efficient buildings in construction sector.In this study, the climatic differences in Turkey are evaluated within the framework of four macro climate regions and reaserch is based on this factor.In the context of the aforementioned climatic regions, this dissertation study aims at identifying the criteria for designing energy efficient buildings with optimisation, in accordance with the analysis of the macroclimatic and microclimatic conditions, in order to minimize energy usege in buildings.The thesis consists of four main parts. In the first part, the definition of the problem, the objective, scope and methods of the research were examined. The second part addresses importance and development process of energy resources with an emphises on renewable energy sources. In this regard, the potential for renewable energy was examined and linked to construction sector. The importance of efficient energy usege in architecture and its necessity in terms of sustainability are discussed. The active and passive systems were addressed. In the third part, the macroclimatic and microclimatic determinants of energy-efficient building design were identified. How these determinants should guide building design were examined, and advice for energy efficient building design aiming at optimization of climatic data is provided. In the fourth part, in the light of the data obtained in the third part, a functional building design table that could be integrated into buildings under the responsibility of architects and engineers, was created.In accordance with the method of the study and the objective and scope of the research, a literature review was carried out by investigating the relevant publications and internet resources.Key Words: Renewable energy resources, Sustainable architecture, Passive system, Energy-efficient building design