Galyan-Atasu barajı havzasında arazi kullanımının su ve toprak özelliklerine etkilerinin araştırılması

Abstract

Galyan-Atasu Barajı havzasında arazi kullanımının su ve toprak özellikleri üzerine etkileri araştırılmıştır. Araştırmada, jeolojik yapı üç formasyonla (Hamurkesen, Çatak ve Kaçkar Granitoyidi), farklı arazi kullanımları tarım, mera, iğne yapraklı orman ve yapraklı orman alanları ile temsil edilmiştir. Böylece, Galyan ve yan kolu Şimşirli dere havzalarında toplam 23 mikro havzada çalışılmıştır. Farklı arazi kullanımlarından 417 adet toprak örneği alınmış ve topraklarda tekstür, pH, EC, Ca++, Mg++, K+, Na+, toplam azot ve toplam fosfor gibi analizler gerçekleştirilmiştir. Su özelliklerini belirlemek için, 23 mikro havzada ayda bir olmak üzere toplam 276 adet su örneği alınmış, su örneklerinde pH, EC, dere akımı, Ca++, Mg++, K+, Na+, toplam azot ve toplam fosfor gibi analizler yapılmıştır.Su ve toprak özelliklerinin uyumlu bulunduğu çalışmada, Kaçkar Granitoyidindeki havzaların topraklarının geçirgenliklerinin daha yüksek olması bu alanlarda dere sularına taşınan besin konsantrasyonunu arttırdığı tespit edilmiştir. Ayrıca, genelde her üç jeolojik formasyon üzerindeki arazi kullanımlarından, tarım ve yapraklı (Kayın, Kızılağaç v.b.) orman alanlarının dere sularına taşınan besin konsantrasyonunu arttırdığı, mera ve ibreli (Doğu Ladini) orman alanlarının ise besin konsantrasyonunu azalttığı (Çatak formasyonu hariç) belirlenmiştir. Baraj rezervuarında toplanan suların besin konsantrasyonunun artması ise ötrofikasyonu arttıracaktır. Böylece, suyun kalitesinin olumsuz yönde etkileneceği düşünülmektedir.

In this study, effects of land use on water and soil properties were investigated in Galyan Atasu Dam Watershed. Geological structure with three formations (Hamurkesen, Çatak and Kaçkar Granitoid), different land uses with agricultural, pasture, coniferous forests and broad-leaved forests was represented. So, total of 23 micro-watersheds research area were determined from Galyan and Simsirli river basins. 417 soil samples were taken from under different land uses flourishing geological formation. Texture (sand, silt, clay), soil reaction (pH), electrical conductivity (EC), macro elements (Ca++, Mg++, K+, Na+), total nitrogen and available phosphorus were analyzed. 276 water samples were taken for analyses of water properties from 23 micro-watersheds one time for each month. pH, EC, stream flow, macro elements (Ca++, Mg++, K+, Na+), total nitrogen and available phosphorus were analyzed for each water samples. Also tried to put out the seasonal variation of water properties.Water and soil characteristics found compatible in this study, due to soil permeability is more higher which was found to increase the concentration of nutrients carried by river waters in the Kaçkar Granitoids Basins. Also, for each of three geological formations, agricultural area and broad leaved forests (red alder, beech etc.) areas were increased the concentration of nutrients carried by river waters, In the opposite pasture and coniferous forests were reduced the concentration of nutrients carried by river waters (without Çatak formation) were determined. Increasing of nutrient concentrations collected water in the dam reservoir will increase eutrophication. So, this will adversely affect water quality.