Beypazarı batısının su bütçesinin hidrolojik model yardımıyla belirlenmesi

Abstract

Çalışma kapsamında Ankara, Beypazarı Batısının su bütçesi hidrolojik modelkullanılarak hesaplanmıştır. Alanda daha önce Apaydın (2004) tarafından yapılmışolan araştırmalar doğrultusunda ortaya konan kavramsal model esas alınarakyüzeysel akım, doygun ve doygun olmayan bölgedeki akım süreçlerinin tamamıbirlikte modellenmiştir. Apaydın (2004) tarafından önerilen kavramsal modelindışında alternatif bir kavramsal model oluşturulmuştur. Kavramsal modelinuygunluğunun araştırılması doğrultusunda, havzada gerçekleşen tüm hidrolojiksüreçleri benzeştiren ve model sonuçlarının ayrıntılı olarak elde edilmesine olanakveren MIKE-SHE hidrolojik modeli kullanılmıştır. Apaydın (2004) tarafındangeliştirilmiş olan kavramsal model doğrultusunda kurgulanan sisteminmatematiksel olarak test edilmesi sonucunda akiferler kurumuş ve sistemde suyundolaşımı sağlanamamıştır. Yine Apaydın (2004) tarafından yapılmış olan izotop vekimyasal çalışmalardan sistemin havzanın yüksek kotlarından beslendiği sonucuçıkarılmasına rağmen havzanın beslenme bölgeleri sadece Karadoruk ve Çakılobaakiferlerinin yüzeylendiği bölgeler olarak tespit edilmiştir. Bu çalışmada oluşturulanalternatif kavramsal modelde havzanın yüzeyden beslendiği bölgelere ek olarak,havzanın kuzeyinde bulunan Keltepe kireçtaşlarından Karadoruk akiferine diptenZaviye fayının güneyinde derin dolaşım ile beslenim olduğu dikkate alınmıştır. Budoğrultuda izotop çalışmalarının ortaya koyduğu beslenim bölgeleri veyeraltısuyunun derin dolaşımlı olduğu tezi bu modeli desteklemiş ve modeldeyeraltısuyunun dolaşımı sağlanabilmiştir. Çalışma sonunda bütün akım süreçlerizamansal ve konumsal olarak hücre bazında hesaplanmıştır.

Within the scope of the study, water budget of the west of the Ankara, Beypazariregion was calculated by hydrologic model. Previous conceptual model conductedin the region by Apaydin (2004) was taken as a basis, and surface flow, saturatedand unsaturated zones were modeled together. An alternative conceptual modeldifferent than the model suggested by Apaydin (2004) was formed. For theconfirmation of the conceptual model, MIKE-SHE hydrologic model, which allowsassessment of model outputs in details and assimilated all hydrologic processestogether, was used. When the conceptual model improved by Apaydin (2004) wastested mathematically, it was observed that aquifers were dried out and circulationof water in the system was not achieved. In addition, although the results ofisotope and chemical studies of Apaydin (2004) show that, the system isrecharged from the high elevations of the catchment area, it was determined thatthe recharge areas of the catchment is Karadoruk and Çakıloba aquifers. In thealternative conceptual model formed within the scope of this study, it was alsotaken into consideration that there is a recharge from the Keltepe limestone toKaradoruk aquifer and to the Zaviye fault with deep circulation in addition to thesurface areas. Therefore, the recharge areas determined by isotope studies andthe thesis of groundwater's deep circulation supported this study and within thismodel groundwater circulation was achieved. As a result of this study, all flowprocesses were calculated spatially and timely basis in cell basis.