Kapalı drenaj sisteminin etkinliğinde rol oynayan toprak özelliklerinin konumsal değişiminin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma, kapalı drenaj sistemi performansı üzerine etkili olan toprak özelliklerininkonumsal değişimlerinin belirlenmesi amacıyla, Aşağı Seyhan Ovası'nda 28-32 yıl öncekurulmuş bir alanda yürütülmüştür. Drenaj sistemlerinin yerlerinin yer radarı (GPR)yöntemi kullanılarak belirlenmesiyle, boruların mevcut durumlarının ortaya çıkartılmasıve konumsal değişim gösteren toprak özellikleri ile ilişkilendirilmesi hedeflenmiştir.Araştırma alanını temsil edebilecek 4 farklı bölge seçilmiştir. Seçilen her bir bölgede150 m (bölge 2, 3 ve 4) ve 200 m (bölge 1) uzunluğunda, 5 m aralıklı olarak 7 profiloluşturulmuş ve yer radarı ile veri toplanmış, eş zamanlı toplam 228 adet toprak örneğialınmıştır. Karşılaştırma amacıyla proje alanının 150 m uzağından, çevre arazilerde deprofil çukuru örneklemesi yapılmıştır. Alınan toprak örneklerinde pH, elektrikseliletkenlik, kireç, organik madde, tane büyüklüğü, hidrolik iletkenlik, değişebilir Na,katyon değişim kapasitesi ve hacim ağırlığı analizleri yapılmıştır. Ters mesafe ağırlıkAğırlıklı ters uzaklık interpolasyon yönteminden (ATU) yararlanılarak, analiz sonuçlarıdeğerlendirilmiştir. İnterpolasyondan elde edilen pH, elektriksel iletkenlik, organikmadde, tane büyüklüğü, katyon değişim kapasitesi, değişebilir sodyum yüzdesi vehacim ağırlığı sonuçları ile yapılan toprak analiz sonuçları uyum göstermektedir.Araştırma alanından toplanan yer radarı verilerinden, mevcut olan drenaj hattı tespitedilmeye çalışılmış ise de, ortamdaki yoğun kil ve yüksek kılcal saçak, borularınyerlerinin tam olarak tespit edilmesini engellemiştir. Yer radarı verileriyle, araştırmaalanındaki taban suyu seviyesi belirlenebilmiştir.Anahtar Kelimeler: Kapalı Drenaj Sistemleri, Yer Radarı (YR), Dren Boruları,Konumsal Değişim, Çukurova, Ağırlıklı Ters Uzaklık İnterpolasyon Yöntemi

This study was carried out in a field in the Lower Seyhan Basin in order to determinethe spatial changes of soil characteristics effective on the performance of a closeddrainage system which has been established furnished 28-32 years ago. It was aimed tofind the location and situation of drainage systems by ground penetrating radar (GPR)method, and to relate with inconsistent soil characteristics. Four (4) different area wereselected to represent the study area. For each of the selected area, seven (7) profiles of150 m (area 2, 3 and 4) and 200 m (area 1) were designated at 5 m intervals and datawas collected through ground penetrating radar, 228 soil samples from the whole areawere collected at the same time with ground penetrating radar. For the purpose ofcomparison, profile pit sampling was carried out on the surrounding fields 150 m awayfrom the study area. Analysis of pH, electrical conductivity, lime content, organicmatter content, particle size distribution, hydraulic conductivity, exchangeable Nacontent, cation exchange capacity and bulk density were performed on the soil samples.Analysis results were evaluated by inverse distance weighting interpolation method(IDW). Electrical conductivity, pH, organic matter, particle size, cation exchangecapacity, exchangeable sodium rate and bulk density results obtained by interpolationwere compatible with the results of the soil analysis. It was tried to determine theposition of current drainage line from the data collected in the study area by groundpenetrating radar; however, dense clay and high capillary fringe in the environmenthindered the determination of the exact location of the pipes. Ground water level in thestudy area was determined using ground penetrating radar data.Key Words: Drainage Systems, GPR, Drain Pipe, Spatial Variability,