X-ışınlarının soğurulmasında kolimatör etkisi

Abstract

Bu çalışmada, X-ışınlarının soğurulmasında kullanılan kolimatörlerin soğurma katsayılarına etkisi belirlendi. Deneylerde düşük, orta ve yüksek atom numaralı olmak üzere üç farklı soğurucu kullanıldı. Ölçümler iki farklı şekilde kaydedildi. Öncelikle, dedektör ile soğurucu arasına yerleştirilen kolimatör 4 mm çapında sabit tutulurken, soğurucu ve kaynak arasına yerleştirilen kolimatör çapı 2 mm, 4 mm, 6 mm ve 10 mm olarak değiştirildi. İkinci olarak ise, kaynak ile soğurucu arasına yerleştirilen kolimatör 4 mm çapında sabit tutulurken, soğurucu ve dedektör arasına yerleştirilen kolimatör çapı 2 mm, 4 mm, 6 mm ve 10mm olarak değiştirildi. Soğurma katsayıları, 6,93-59,54 keV enerji aralığında bulunan 4 farklı enerjide ikincil uyarma yöntemi kullanılarak ölçüldü. Bu enerjiler; Co, Cd ve Sm ikincil kaynaklar ve Am radyoaktif kaynağı kullanılarak elde edildi. İkincil kaynakları uyarmak için 59,54 keV'lik gama ışınları yayan (_^241)Am radyoaktif halka kaynak kullanıldı. İkincil kaynaktan yayılan X-ışınları, 5,9 keV'deki rezülasyonu 0,15 keV olan bir Ultra LEGe dedektör kullanıldı. Elde edilen değerler teorik değerlerle kıyaslandı.

In this study, effects of collimator on mass attenuation coefficients was determined. In experiments, three different absorbers having low, middle and high atomic number were used. Measurements were conducted using the two different methods. Firstly, the collimator positioned between detector and absorber, was hold steady in 4 mm diameter and the collimator positioned between source and absorber was changed as 2 mm, 4 mm, 6 mm, 10 mm. Secondly, the collimator positioned between source and absorber was hold steady in 4 mm diameter and the collimator positioned between detector and absorber was changed as 2 mm, 4 mm, 6 mm, 10 mm. The attenuation coefficients were measured at four different energies from 6,93 to 59,54 keV using secondary excitation method. These energies were obtained using secondary targets such as Co, Cd, Sm and Am radioactive source. 59,54 keV gamma rays emitted from an annular (_^241)Am radioactive source were counted by a Ultra LEGe detector with a resolution of 0.15 keV at 5.9 keV. Obtained values were compared with theoretical values.