Bar-On Duygusal Zeka Testi (Bar-On Emotional Quotient Inventory-Bar-On EQ-i) nin Türkçe dilsel eşdeğerlik, güvenirlik ve geçerlik çalışması

Abstract

Baron Emotional Quotient Inventory -Baron Duygusal Zekâ. Envanteri- (BarOn EQ-i) testi, Reuven BarOn tarafından 1997 yılında geliştirilmiş bir duygusal zekâ ölçüm aracıdır. Test, l'den 5 'e doğru artan derecelendirme seçeneklerine göre yanıtlanan 133 maddeden oluşmuştur ve 15 duygusal zekâ boyutunu değerlendirmektedir. BarOn EQ-i'nin Türkçe formunun güvenirlik ve geçerlik çalışmaları testin endüstri psikolojisinde ve sosyal araştırmalarda kullanıma uygunluğuna işaret etmektedir. Ülkemizde, duygusal zekâya ilişkin, bilimsel araştırmalarda ve endüstri psikolojisindeki uygulamalarda kullanılabilecek zengin veri sağlayan bir ölçeğin eksik oluşundan dolayı Baron Emotional Quotient Inventory'nin dil eşdeğerliliği, güvenirlik ve geçerlik çalışmalarının yapılmasına karar verilmiştir. Çeviri ve dil eşdeğerliliği çalışmaları sonucunda İngilizce ve Türkçe form arasında anlamlı düzeyde eşdeğerlilik sağlanmış ve iki form arasında r =.71 ile r =.95 düzeyinde ilişki bulunmuştur. Çeşitli sektörlerde çalışmakta olan ve üniversite öğrencileri (N = 125) ile yapılan içsel tutarlılık çalışmasında, boyutların Cronbach alfa güvenirlik katsayıları, a =.48 ile a =.84 arasında çıkmıştır. Yine, çeşitli sektörlerde çalışmakta olan ve üniversite öğrencileri (N = 57) ile 4 ay arayla yapılan test - tekrar test güvenirlik çalışmasında ise r =.71 ile r =.93 arasında ilişkiler tespit edilmiştir. Yapılan geçerlik çalışmalarında, testin madde analizlerine dayalı yapı geçerliliği ile kriter geçerliliği incelenmiştir. İçsel tutarlılık analizleri örneklemi kullanılarak (N = 125) yapılan madde analizleri sonucunda, testin tüm boyutlarının ve maddelerinin boyut toplam puanlarına göre %25'lik üst ve %25'lik alt grupları ayırt edebildiği tespit edilmiştir. Yine aynı 90örneklemle (N = 125) yapılan madde toplam puan analizinde Bar-On EQ-I Türkçe formu bağımsızlık boyutu madde analizinde iki maddenin (S3 ve S 107), Gerçeklik Değerlendirmesi boyutu madde analizinde bir maddenin (S97) ve Olumlu İzlenim boyutu madde analizinde bir maddenin (S65) item-total korelasyonu ile üst ve alt çeyrekler ayırt etme düzeylerinin istatistiki açıdan anlamlı olduğu saptanmıştır.Ancak item remainder korelasyonunun istatistiki açıdan sınırda anlamlı ya da yetersiz olmasına karşın ölçek toplam puanı ile 0'ın oldukça üstünde ve olumlu korelasyon göstermesinden dolayı bu maddelerin ölçekte tutulması istatistiki açıdan uygun görülmüştür. Kriter geçerliliği çalışmalarının birincisinde duygusal zekâ ile zekâ bölümü (ZB) arasındaki ilişkiler çeşitli sektörlerde çalışanlar ile üniversite öğrencilerinde (N = 49) incelenmiş ve teorik beklentiler doğrultusunda iki boyut dışında (duygusal özfarkındalık ve olumlu izlenim boyutu) duygusal zekâ ile zekâ bölümü arasında bir ilişkili olmadığını ortaya koymuştur. İkinci çalışmada ise, duygusal zekâ ve kişilik arasındaki ilişkiler çeşitli sektörlerde çalışanlar ile üniversite öğrencilerinde (İV = 56) incelenmiş ve teorik beklentiler doğrultusunda, duygusal zekâ ile kişilik arasında istatistiki açıdan anlamlı düzeyde ilişkiler tespit edilmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda BarOn EQ-i'nin Türkçe formunun bilimsel çalışmalarda kullanılabileceği çıkarımı yapılmıştır. Sonuç Bu çalışmanın amacı BarOn EQ-i (BarOn Emotional Quotient Inventory) nin Türkçe formunun dil eşdeğerliliği, güvenirlik ve geçerlik incelemelerini yapmaktı. BarOn EQ-i'nin çeviri çalışması titiz bir şekilde gerçekleştirilmiş ve sonrasındaki dil eşdeğerliliği çalışmasında alt-testlerin İngilizce ve Türkçe formları arasında yüksek düzeyde anlamlı korelasyon katsayıları bulunmuştur: r =.71 ile r =.95 arasında. Ayrıca iki test uygulaması sonuçlan arasındaki farkları inceleyen bağımlı gruplar t testi sonucunda sonuçlar arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Bu sonuç, İngilizce ve Türkçe formlardan aynı içeriğin anlaşıldığının kanıtıdır. Bir anlamda iki form arasında diller arası bir eşdeğerliliğe ulaşılmıştır.