Kireç ve jipsin, üst pliyosen yaşlı yüksek plastisiteli killerin (Ankara) şişme ve dayanım özelliklerine etkisi

Abstract

Yüksek plastisiteli kilin, temel veya dolgu malzemesi olarak kullanılması sırasında, plastiklik özelliği nedeni ile işlenme güçlüğüne, şişme, oturma ve dayanım problemlerine neden olduğu bilinmektedir. Ankara çayının kuzeyinde geniş alanlar kaplayan Üst Pliyosen çökelleri içerisindeki yüksek plastisiteli killer yol ve yapı temellerindeki dolgularda şişme, oturma, taşıma gücü ve duraylılık problemlerine neden olmaktadır. Bu tez kapsamında Batıkent yerleşim alanındaki yüksek plastisiteli killerin şişme ve dayanım özelliklerinin, ağırlıkça farklı oranlardaki kireç, jips ve kireç-jips karışımlarının kullanılarak iyileştirilmesi ve iyileştirmede en uygun karışım oranının araştırılması amaçlanmıştır. Kilin doğal haldeki ve hazırlanan karışımların optimum su içeriği ve maksimum kuru birim ağırlığı belirlenerek, %3, %6, %9, %12 ve %15 oranlarında katkı maddeleri kullanılarak yeniden sıkıştırma yapılarak elde edilen örneklerin şişme yüzdesi, şişme basıncı ve tek eksenli basınç dayanımı belirlenmiştir. Kilin en yüksek basınç dayanımı, kirecin %12 oranında kireç katılması ile 90 günde elde edilmiştir. Jipsin %3 oranında katılması halinde şişme ve dayanım özelliklerinin iyileştirme yerine olumsuz etkilendiği, kireç içerisine jips katılması halinde iyileştirme performansının azaldığı belirlenmiştir.

It is well known that in case of use of clay with high plasticity as a foundation or fill material, it causes processing difficulty, swelling, settlement and strength problems because of its plasticity. Clays with high plasticity in Upper Pliocene deposits covering wide areas on the north of Ankara River causes swelling, settlement, bearing capacity and stability problems at the fills of roads and under structures. In this master thesis it?s aimed to investigate the improvement in the swelling and strength properties of clay with high plasticity in Batıkent residental areas by adding lime, gypsum and lime-gypsum with different percentages in weight and to determine optimum mixture ratio. Optimum water content and dry unit weight of clay and mixtures of clay and additives were determined. Swelling percentage, swelling pressure and unconfined compression strength of compacted clay with additives having percentages in weight %3, %6, %9, %12 and %15 were defined. The highest unconfined compression strength of clay was obtained by adding lime %12 percentage in weight for 90 days. It?s also observed that adding %3 percentage in weight of gypsum have negative effects on the swelling and strength properties of clay rather than improvement. Finally in case of adding gypsum with lime decreases the performance of improvement.