Jeodezik dönüşümlerin incelenmesi ve yazılımlarının geliştirilmesi

Abstract

Günümüzde ülkesel ve bölgesel anlamda farklı referans sistemleri kullanılması ile birlikte farklı koordinat sistemlerine ihtiyaç duyulmasına neden olmuştur. Farklı koordinat sitemlerine dayalı yapılan mühendislik çalışmalarının birbirleri ile ilişkilendirilmesi gerekir. GPS ile elde edilen konum bilgileri ülke sistemine dönüştürülerek yersel ölçü ile elde edilen konum bilgileriyle bütünleştirilebilir. Farklı koordinat sistemleri arasında dönüşüm yapmak için literatürde geometrik anlamda farklı birçok dönüşüm yöntemleri yer almaktadır. Dönüşüm hesabı, iki koordinat sistemi arasındaki ilişkiyi tanımlayan parametreler hesaplanarak gerçekleştirilir. Dönüşüm parametreleri her iki sistemde koordinatları bilinen ortak noktaları ölçü olarak kullanarak hesaplanır. Tez kapsamında mühendislik uygulamalarında sıkça kullanılan dönüşüm yöntemleri irdelenmiştir. İncelenen dönüşüm modelleri; iki boyutlu koordinat dönüşüm yöntemleri, üç boyutlu koordinat dönüşüm yöntemleri, kartezyen ve coğrafi koordinat sistemleri arasındaki dönüşüm, dilim dönüşümleri, coğrafi koordinat sistemi ile projeksiyon sistemi arasında dönüşüm, epok kaydırma işlemi, koordinat ve hızları bilinen noktalardan başka bir noktanın hızlarının hesabı, elipsoit yüksekliklerden ortometrik yüksekliklere dönüşüm. Yapılan literatür araştırmasında bazı dönüşüm modelleri kullanan paket programların mevcut olduğu görülmüştür. Fakat var olan bazı paket programlarda dönüşüm modellerinin kapsamlı incelenmediği tespit edilmiştir. Sonuç olarak mühendislik çalışmalarında kolay kullanıma sahip uygulama Matlab GUI(Guide User Interface) aracı ile geliştirilmiştir. Geliştirilen program, mühendislik uygulamalarında kullanılan Netcad yazılımı ile karşılaştırılmış ve programın kapasitesi test edilmiştir.

Recently, usage of different reference systems in various national and regional applications have led the ones need for different coordinat systems. Engineering applications depend on different coordinate systems need to be related to each other. GPS measurements are transformed into the national system and then can be integrated into the position data obtained by terrestrial measurements. In the literature, there are various geometric transformation methods to be able to transform among different coordinate systems. The transformation can be applied by defining the parameters which specify the relation between the coordinate systems. Transformation parameters are computed by getting benefit from the common points whose positions are known in both systems. Within the scope of this thesis, commonly used transformation methods are examined. 2-3 dimensional coordinate transformation methods, transformation between cartesian and geographic coordinate systems, zone transformations, transformation between geographic and projection coordinate systems, epoch shifts, calculation of velocity of a specific point using points whose coordinates and velocities are known, the transformation between orthometric and ellipsoidal heights obtained by GPS are investigated in this study. In the literature review, it has been found out that some software packages which are capable of using some transformation models are available. Hence, it has clearly seen that the transformation models in this softwares are not investigated comprehensively. For this purpose, an efficient and user friendly Matlab GUI (Guide User Interface) tool is developed for wide variety of engineering applications. The developed program is compared with Netcad software and the capabilities of the program are tested.