İş kazası ve meslek hastalıkları sigortası prim hesaplamaları

Abstract

Sigortalı isçilerin, iş kazası ve meslek hastalıkları sonucu karşılaşabilecekleri gelir kaybına karşı, iş kazası ve meslek hastalığı sigortası ile hukuki, ekonomik ve sosyal açıdan korunması amaçlanmaktadır. Bu noktada primlerin ne şekilde ve ne miktarda toplanabildiği önem kazanmaktadır.Türkiye'de iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primlerinin toplanması konusunda kural olarak benimsenen, işin tehlikelilik derecesine göre prim oranı belirlenmesi yöntemidir. Ancak, günümüzde sosyal güvenlik sistemlerinin tazmin edici temel işlevlerinin yanında önleyici işlevler de üstlenmeye başladıkları görülmektedir. Bu nedenle, işverenleri mesleki risklere karşı önlem almaya teşvik etme konusunda daha etkin olabilecek yöntemler düşünülmektedir.Bu noktada, iş kazası ve meslek hastalığı sigortası belirlenirken işyerinde alınan iş kazası ve meslek hastalığı önlemlerinin ve işyeri istatistiklerinin gözden geçirildiği, prim oranlarının da işyerinin bu konudaki başarı puanına göre belirlendiği yöntem dikkat çekmektedir. Bu yöntem, bir yandan ödüllendirmeyi diğer yandan da bir yaptırımı içerdiği için, Latince ?bonus-malus? sistemi olarak adlandırılmaktadır. Bu sistem işverenlerin işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda daha dikkatli olmalarını ve daha çok önlem almalarını sağlamayı amaçlamaktadır.Bu tez çalışmasında Türkiye'deki sosyal güvenlik sistemi çerçevesinde iş kazası ve meslek hastalıkları sigortası prim hesaplamalarının nasıl yapıldığı incelenerek ülkemizde uygulanan işin tehlikelilik derecesine göre prim oranı belirleme yöntemi ile bir diğer uygulama şeklinin nasıl olabileceği konusu değerlendirilecektir.

In Turkey, premiums related with insurances against accidents at work and occupational diseases are generally calculated in accordance with the risks of work. However, today?s social security systems provide protection in two ways, by not only compensating the losses, but also focusing on prevention activities. Therefore, new and more effective methods should be applied, in order to encourage the employers to take precautions against occupational risks.At this point, the technique where employer premiums are calculated with respect to the precautions taken by the employer and the injury statistics of the employer draws attention. This technique is named ?bonus-malus? in Latin, as it both includes rewarding and penalizing the employers at the same time. The purpose of this system is to encourage the employers to be more aware of the security conditions at work and take more precautions against occupational injuries.In this thesis, premium evaluayions of insurances against accidents at work and occupational diseases are analyzed within the framework of Turkey?s social security system; and the technique applied in Turkey where premiums are calculated according to the risks of work is compared with if there could be another alternative for Turkey.