Branş dışında, sınıf öğretmeni olarak atanan öğretmenlerin mesleki sorunlarının incelenmesi

Abstract

ÖZET Branş öğretmenlerinin hizmet öncesinde aldıkları eğitim programları, sınıf öğretmenliği programı ile karşılaştırıldığında farklı olduğu görülmekte dir. Bunun sonucu olarak branş öğretmenleri, sınıf öğretmenliği mesleğini yerine getirirken meslekte bir takım sorunlarla karşılaşmaktadır. Bu araştırmanın genel amacı, sınıf öğretmenliği yapan branş öğret menlerinin mesleki sorunlarını ortaya çıkarmaktır. Bu amaca ulaşabilmek için ilköğretim okullarına sınıf öğretmeni ola rak atanan branş öğretmenlerinin, sınıf öğretmenliğinde karşılaştıkları so runlar incelenmiş ve ilgili literatür taraması yapılmıştır. İstanbul Büyükşehir Belediyesine bağlı resmi ilköğretim okullarından örnekleme giren ilk öğretim okullarında `sınıf öğretmenliği yapan branş öğretmenlerine` uygulanmak üzere anket geliştirilmiştir. Uzmanların görüşlerinin alınmasının ardından, gerekli düzenlemeler yapılarak ankete son şekli verilmiştir. Branş dışından, sınıf öğretmeni olarak atanan öğretmenlere uygulan mak üzere geliştirilen anket dört bölümden oluşmaktadır. Anketin birinci bölümünde, öğretmenlere ait kişisel bilgilerin saptanması ile ilgili sorulara yer verilmiştir. İkinci bölümde, branş dışından, sınıf öğretmeni olarak ata nan öğretmenlerin mesleği seçme nedenlerine ilişkin sorulara, üçüncü bö lümde, bu öğretmenlerin mesleki sorunlarına ilişkin sorulara, dördüncü bö lümde ise, öğretmenlerin verdikleri dersleri öğretmede hangi oranda prob lem yaşadıkları ile ilgili sorulara yer verilmiştir. Beşli likert tipi anket, örneklem olarak seçilen okullarda görev yapan öğretmenlere araştırmacı tarafından uygulanmıştır. Araştırma genel tarama modeli kullanılarak ya pılmıştır. Uygulanan anket sonucu toplanan veriler, SPSS paket programı kullanılarak bilgisayarda çözümlenmiştir. Öğretmenlerin kişisel bilgileri, mesleği seçme nedenleri, meslekte yaşadıkları sorunlar, ve derslerde sorun yaşama düzeylerini belirlemek amacıyla frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapmalar hesaplanmıştır.Cinsiyete, mezun olunan fakülteye ve -IV-medeni duruma göre farklılaşmaları belirlemek amacıyla ti testi yapıl mış. Yaş, mesleki kıdem ve sınıf mevcudu ile ilişkileri belirlemek amacıyla pearson çarpı momentler korelasyon katsayısı hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlar anahatlanyla şunlardır: Araştırmaya 160'ı kadın, 71 erkek öğretmen katılmıştır. Kadın öğ retmenlerin örneklem içindeki baskınlığı, sınıf öğretmenliğini (ağırlıklı ola rak %68,4) tercih eden grubu göstermektedir. Branş dışı sınıf öğretmenliği yapan öğretmenlerin %27,4'ü eğitim fa kültelerinden, %68,4'ü mühendislik, fen-edebiyat, teknik eğitim ve diğer fa kültelerden geldiği görülmüştür. Araştırmaya göre, öğretmenlerin mesleği seçmede en önde gelen ne deni çocukları çok sevmeleridir. Aile baskısı ise seçimde en az etkiyi yapan değişkendir. Çalışmada, (3,14)'lük bir ortalama ile en çok sorunun ders araç gereç lerinin temin ve kullanımından doğduğu anlaşılmıştır. Yavaş öğrenen çocuklara karşı sergilenecek tutumlar hususunda da yoğun bir sorun yaşanmaktadır. Öğrencilerle iletişim kurmada öğretmenler kendilerini başardı bul maktadırlar. Genel olarak öğretimden ve sınıf yönetiminden kaynaklanan sorunlar, öğretmenlerce çok farklı olarak değerlendirilmektedir. Bu, ya sorunun yete rince farkına varılamaması, ya da sorunu görmezden gelme olarak değerlen dirilmektedir. Cinsiyete bağlı sorunlarda erkek öğretmenlerin daha çok sorun yaşa dıkları (özellikle iletişim ve öğrenme farklılıklarına karşı yaklaşım) ve mesle ği tercih nedenleri ile bu sorunların birebir örtüştüğü ortaya çıkmıştır. -v-Mesleki kıdeme göre yaşanan sorunlar zaman arttıkça azalmakta, de neyime bağlı olarak eksikler tamamlanabilmekte ve yetkinlik arttırılabilmek- tedir. Yapılan araştımada öğretmenlerin sınıflarının pek çoğunun mevcu dunun 40'ın üzerinde olduğu ve kalabalık sınıfların okul yönetimi ve müfet tişlerle sorunlara yol açtığı tespit edilmiştir. Meslekte karşılaşılan sorunlar, mezun olunan fakülteye göre farklı- laşmamakta, ortak bir profil çizmektedir. Ders öğretiminde en büyük problemin ifade ve beceri derslerinde (re sim, müzik, beden eğitimi) yaşandığı, mihver derslerde ise pek sorun yaşan madığı gözlenmiştir. - İlk okuma-yazma öğretiminde %53,9'unun az ya da hiç sorun yaşa madıkları görülmüştür. Ancak varılan yargı, öğretmenlerin okuma-yazma boyutları arasındaki analizine yeterince eğilmedikleri yönündedir. - Ders öğretme ile kıdem, yaş, mezun olunan okul arasında anlamlı bir farklılaşma bulunamamıştır. -VI-

SUMMARY When the programmes which the branch teachers attend before their service are compared with the class teaching programmes, it's seen that they're different from each other. At the result of this, branch teachers meet with some problems while performing class teaching profession. The general aim of this research is to reveal the professional problems of branch teachers who perform class teaching. In order to reach to this aim, the problems of branch teachers,who were appointed as class teachers, in class teaching are examined and related literatures are scrutinized. A questionnaire was prepared to be applied to the branch teachers who perform class teaching in offical primary schools that are in sample and dependent on Istanbul Municipality.After having the opinions of specialists, the last form of questionnaire was completed with necessary arrangements. The questionnaire, which was prepared to be applied to the teachers out of branch who were appointed as class teachers, consists of four parts. In the first part of the questionnaire, there are some questions for determining the personal information of the teachers. In the second part, there are some questions about why the teachers, out of branch,who were appointed as class teachers chose this profession ; in the third part, there are questions about the professionel problems of the teachers. In the fourth part; there are questions about how many problems the teachers have while teaching. Fivefold likert type questionnaire was applied by the researcher to the teachers who are at the schools that were chosen as sample. The research was done by using scanning model. The datas which were collected after the applied qustionnaire, were analysed by using SPSS packet programme on computer. In order to determine the level of living problems during lessons and profession, reason of choosing this profession, personal information of teachers, frequency,percentage,arithmetic average and standart deviation were computed. Ti test was done to determine the changes according to the -Vll-marital status,faculties graduated and sex. Pearson product moment corelation coefficient was computed to designate the relations among age, professional seniority and number of students in a class. These are the obtained results: 160 women, 71 men teachers attended to this research. The dominance of the women in the sample shows the group who prefers class teaching ( %68.4) It's seen that, %27.4 of the teachers,out of branch,who are performing class teaching are from education faculties, %68.4 of them are from engineering, science-literature, technical education and the other faculties. According to the research, the most important reason of choosing this profession is loving children so much. The variable which effects the least is parent's pressure. It's understood in the study that with the average of 3.14, the most problems are because of the lack and usage of materials. There is also a big problem about how to behave towards the students who are slow learners. The teachers find themselves successful on the communication between them and the students. The problems which generally result from education and class control, are evaluated differently by the teachers. This is evaluated as either not to realize the problem properly or to ignore the problem. The problems related with the sex (especially communication and approach to learning differences) are seen mostly among male teachers and it's revealed that these problems and the reason of choosing this profession complete each other. The problems according to the professional seniority decrease in the course of time, deficiencies can be completed related to the experiences and abilities can be increased. -via-In the research, it's determined that most of each classes have at least 40 students and it causes big problems for both school administration and inspectors. The problems in profession don't change according to the faculties which were graduated, moreover they have a common profile. During instructions it's observed that the biggest problem exists in expression and skill lessons( art, music, physical training), however there aren't many important problems in other lessons. In first reading and writing education it's seen that %53.9 of them hardly have problems. But approached judgement is; the teachers don't give sufficient importance to the analysis between reading-writing dimension case. There aren't any expressive alterations found between teaching and seniority, age, the school graduated. -IX-