Çocuklarda ev ve yakın çevre algısı üzerine bir irdeleme

Abstract

Bu çalışma 6 yaş grubu çocukların ''ev kavramı ve yakın çevre'' yi algılama biçimini incelemektedir. Tezin amacı farklı sosyal çevreler ve mekânlarda yaşayan çocukların yaşadıkları yer ve yakın çevre üzerinden ''ev kavramı ve yakın çevre'' algılarını biçimlendiren faktörleri araştırmaktır.Tez, beş ana kısımdan oluşur. Bunlar sırasıyla literatür araştırmalarının da yer aldığı genel bilgiler, alan çalışması, bulgular ve irdeleme bölümleri ile sonuçlar ve öneriler bölümleridir.Genel bilgiler kısmında mekânın insan yaşamındaki anlamı, araştırmanın amacı, kapsamı ve yöntemi hakkında bilgi verilmekte ve literatür araştırmaları yer almaktadır.Literatür araştırmaları kapsamında, algı ve biliş kavramları tanımlanmış, çocuktaki algısal gelişim süreci üzerinde durulmaktadır. Sonrasında, ''ev kavramı ve yakın çevre'' mimari açıdan ele alınarak açıklanmaktadır. Bu tanımlar yapıldıktan sonra, çocuk resimlerinden nasıl çıkarımlar yapılabileceğinden ve ev çizimlerinin anlamlarından bahsedilmiştir. Son olarak, deneysel çalışmanın aileleriyle yaşayan ve devlet koruması altında yaşayan çocuklarla yapılmasından ötürü Türkiye'deki çocuk koruma sistemine değinilmiştir.Alan çalışması kısmında, iki farklı sosyal çevre ve mekândaki 6 yaş çocukları ile yapılan alan çalışması ve buna bağlı sonuçlar yer almaktadır. Bu çalışma kapsamında çocuklara aynı materyaller verilerek ''ev kavramı ve yakın çevre'' kurgusunu verilen materyallerle tasvir etmeleri istenmiştir. İki farklı çocuk grubu için çıkan çocukların ''biçimsel, işlevsel ve anlamsal'' irdelemelerden elde edilen sonuçlar karşılaştırılarak benzerlik ve farklılıklar tespit edilmiştir. Bulgular, irdeleme, sonuçlar ve öneriler bölümlerinde de literatür araştırmasındaki bilgiler ışığında yapılan tespitlere bağlı olarak ulaşılan sonuçlar tartışılmaktadır. Bu tez KTÜ BAP (Bilimsel Araştırma Projesi) Birimi tarafından desteklenmiştir.Anahtar Kelimeler:Çocuk, Ev, Algı, Biliş, İşlevsel Analiz, Biçimsel Analiz, Anlamsal Analiz

This study analyzes how 6 years-old children perceive the `concept of home and immediate environment`. The dissertation aims to investigate the factors which shape the perceptions among children who live in different social frameworks and locations, about the `concept of home and immediate environment`, with reference to the places they live and their immediate surroundings.The dissertation is composed of five major chapters. These are; the general introduction including the literature survey as well, field study, findings and analyses, the conclusions and recommendations, in the respective order.The general introduction discusses the meaning of space for human life, as well as the aims, scope, and methodology of the study, before going over the literature.The section on literature survey provides the definitions of the concepts of perception and cognition, discusses the perceptive development of children. Then, `the concept of home and immediate environment` is explained from an architectural perspective. Finally, the child-protection system in place in Turkey is discussed, as the field study was carried out with children living with their families, as well as children living under the custody of the state.The field study was implemented with 6 years-old children living in two distinct sets of social environments and spaces. The study presented the children a single set of materials, and asked them to depict the `concept of home and immediate environment` using the materials. The results derived from the `formal, functional and semantic` analysis of the depictions by two distinct groups of children present certain similarities as well as differences. Finally, the findings and analyses, and conclusions and recommendations chapters discuss the findings in the light of the literature survey.This thesis is supported by KTU BAP (Scientific Research Projects) Unit.Keywords: Child, Home, Perception, Cognition, Functional Analysis, Formal Analysis, Semantic Analysis