Ağaç serçelerinin (Passer Montanus, L. 1758) doğal ortamlarında üreme ekolojisi üzerine araştırmalar

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ağaç serçelerinin (Passer montanus) Beytepe Yerleşkesi içerisindeki populasyon durumunu, olası yuvalanma alanlarını ve koloni halinde üreyen bireylerin kuluçka sürelerini ve başarısını belirlemektir.Populasyon büyüklüğünü ve dalgalanmasını belirleyebilmek adına, Eylül 2009 ile Ağustos 2010 tarihleri arasında nokta sayım tekniği ile farklı habitatlarda gözlemler ve sayımlar yapılmıştır. Yerleşke içerisindeki üreme kolonisinde, kuluçka sayısı, tüylenen yavru sayısı ve üreme başarısını belirleyebilmek için ise, Nisan-Ağustos 2010 aylarında gözlemler ve ölçümler gerçekleştirilmiştir. Buna ilave olarak, aynı bölgede gözlenen ağaç serçeleri (Passer domesticus) ile olan ekolojik ilişkileri değerlendirilmiştir. Passer montanus'un Beytepe'de yıl boyunca gözlenebilen yerli bir tür olduğu, mevsimlere bağlı olarak dalgalanmalar gösterdiği ve üreme dönemi içerisinde bazı habitatlardaki sayılarının artma eğilimi gösterdiği tespit edilmiştir. Ayrıca, Beytepe sınırları dahilinde hem `bağımsız çiftler halinde' hem de `koloni' oluşturarak ürediği gözlenmiştir. Koloni içerisinde üreyen çiftlerin, bir üreme döneminde 3 kuluçka yaptıkları görülmüştür. Üreme faaliyetinin Nisan ayı içerisinde başladığı ve Ağustos ayının sonuna kadar devam ettiği tespit edilmiştir. Sonuçlar, Beytepe'nin, türün üreme biyolojileri açısından elverişli bir alan olduğu fikrini vermektedir. Gerçekleştirilecek uzun vadeli araştırmaların, türün üreme esnekliği ve Türkiye'deki durumu hakkında önemli bilgiler vereceği beklenmektedir.

The main purpose of this study was to show the current status of the population of tree sparrows (Passer montanus) in the Beytepe Campus of Hacettepe University, to depict possible breeding sites around Campus and also to undertake some biological studies on a breeding colony of that species which can be found in that same study area.In order to find the population size and seasonal fluctuations of Passer montanus, observations were made with point count techniques between September 2009 and August 2010. At the same time, to determine the number of broods in one breeding season, fledgling success of every nest and the breeding success of the colony in general, observations were made between April-August 2010. On the other hand, some anectodes on the interactions between sympatric individuals if Passer montanus and Passer domesticus were recorded and shared in this study. As a result, it was shown that tree sparrow is a resident species, can be seen year round at that site, undertakes seasonal fluctuations and its numbers tend to grow in some habitats in the breeding season. Also, it was revealed that P. montanus uses both solitary nests and colonial nests as its breeding strategy. In the colony, species breeds three times at maximum in one breeding season. It can be said that these findings show the importance of that site for future breeding studies. It is certain that long time investigations could give us useful information about the phenotypic elasticity of that species and its status in Turkey in general.