Hacettepe Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü iç ortamında hava kirleticilerinin belirlenmesi ve sağlık etkilerinin değerlendirilmesi

Abstract

Son yıllarda formaldehit dahil uçucu organik bileşiklere iç ortamlarda sıklıkla rastlanılması ve bu kirleticilerin insan sağlığını tehdit etmesi neticesinde; iç ortam hava kirliliği araştırma çalışmaları önem kazanmıştır. Bu çalışma; formaldehit dahil uçucu organik bileşiklerin Hacettepe Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü iç ortam havasında tanımlanıp, sayısallaştırılması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen çalışmanın aşamaları; sözü geçen kirleticilerin iç ortam havasındaki konsantrasyon değerlerinin mevsimsel değişimleri ve bunlara maruziyette insan sağlığına olumsuz etkilerinin risk değerlendirmesi çalışmasından oluşmaktadır. Hava örneklemeleri iç ortamda 45 noktada pasif olarak, iç ortamla karşılaştırmak için 3 noktada dış ortamda pasif olarak, pasif yöntemle karşılaştırma yapmak amacıyla da iç ortamda 1 noktada aktif olacak şekilde gerçekleştirilmiştir. Analiz işlemi; uçucu organik bileşikler için termal desorpsiyon ile GC-MS/FID cihazında, formaldehit için HPLC de gerçekleştirilmiştir. Pasif yöntemle gerçekleştirilen 5 günlük örneklemeler, 2010 yaz ve 2011 kış döneminde tamamlanmıştır. Genel olarak kış dönemi konsantrasyon değerleri yaz döneminden, iç ortam değerleri dış ortamdan, aktif metodla ölçülen değerler de pasif metottan yüksek bulunmuştur. Kirleticilerin sağlık üzerine olan olumsuz etkilerini araştırmak için bölüm içerisinde zaman geçiren araştırma- öğretim görevlileri ve öğrencilere anket çalışması uygulanmıştır. Ölçülen kirletici verilerine dayanarak kanser risk hesaplamaları gerçekleştirilmiştir. USEPA (2009) tarafından belirlenen ortalama 3×10-4 lük kanser risk değeriyle benzen, sözü geçen kirleticiler içinde sağlık açısından en olumsuz etkiye sahip olan bileşik olarak tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: İç Ortam Hava Kirliliği, Formaldehit, Uçucu Organik-İnorganik Bileşik, Aktif-Pasif Örnekleme, HPLC, GC-MS, Risk Değerlendirmesi

For the last decades; including formaldehyde many volatile organic compound exist indoor air and there are several adverse health effects of them to humans, researches give attention to indoor air pollution. This study aims to define and quantify such volatile organic compounds including formaldehyde, in indoor air of Hacettepe University Department of Chemical Engineering. The parts of this study are; seasonal concentration variations of volatile organic compounds in indoor air and evaluating the undesirable health effects of them to humans by assesing risks. The samplings of air are taken from 45 points in indoor air passively, to compare indoor air; from 3 points outdoor air passively and to compare passive method, from 1 point actively in indoor air. The analyses have made for volatile organics by the GC-MS/FID with thermal desorber and by HPLC for formaldehyde. 5 day samplings with passive method were completed in 2010 winter and 2011 summer period. Generally the concentrations in winter period are higher than summer period, indoor air concentrations are greater than outdoor air concentrations and active method concentrations are higher than passive method concentrations. A questionarrie has been applied to assistants, proffesors and students to investigate the adverse health effects of compounds. After getting the data set; cancer risk calculations have been made. By USEPA (2009) benzen has the highest risk with the value of 3×10-4 .Keywords: Indoor Air Pollution, Volatile organic-inorganic compounds, Formaldehyde, Active- Passive Sampling, HPLC, GC-MS, Risk Assesment