Tasarımcı ve izleyici algısında enstalasyon ürünü ve iç mekan ilişkisi üzerine bir irdeleme

Abstract

Sanat, insanlık tarihi boyunca çeşitli şekillerde var olmuş bir ifade aracıdır. Teknolojinin ilerlemesi, sanatı ve sanatçıyı da etkilemiş, sanatçıların daha özgür düşünmelerini sağlamış, farklı sanat yaklaşımları gelişmiştir. Kavramsal sanatın içinde yer alan enstalasyon sanatı da bu değişimin sonuçlarından biridir. Enstalasyon sanatçısı, insanların dikkatini çekerek kavramsal mesajlarını ifade edebilmek ve onlarla iletişim kurmak için mekânı kullanır. Yapılan çalışmadaki temel amaç, kavramsal düşünceyi tasarım kaynağı olarak ele alan enstalasyon sanatının iç mekandaki varlığını, kullanıcının, sanatçının ve araştırmacının gözünden mekan ile ilişkisini irdeleyerek iç mekan tasarımcılarının ve tasarımcı adaylarının konu ile ilgili farkındalık düzeylerini arttırmaktır. Çalışma bilimsel araştırma türlerinden `Temel Araştırmalar` grubuna girmektedir. Nedensellik yönünden tanıtıcı (survey) araştırmasıdır. Çalışmada tanıtıcı araştırma türlerinden vak'a metodu kullanılmış, belgesel kaynak derlemesi, yargısal örnekleme yapılmış, görüşme ve gözlem teknikleri ile veri toplanmıştır. İki bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümünde öncelikle mekan ve sanat ürünü ilişkisi üzerinden enstelasyon sanatı, özellikleri ve sınıflandırması açıklanmıştır. Uygulama aşamasından oluşan ikinci bölümde ise, müze iç mekanlarında gerçekleştirilmiş altı adet enstalasyon çalışması seçilerek, çalışmaların içinde bulundukları mekan ile `işlevsel`, `görsel` ve `kavramsal` açılardan nasıl bir ilişkide oldukları ortaya konulmuştur. Bu amaçla belirlenen bir grup izleyici, enstalasyon çalışmasını deneyimlerken gözlemlenmiş ve daha sonra karşılıklı görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Ayrıca her bir sanat eserinin yaratıcısının eser hakkındaki fikirleri ile araştırmacının seçilen enstalasyon çalışmaları ile ilgili deneyimlerinden kaynaklı fikirleri, söz konusu ilişkilerin kurulmasında destekleyici olmuştur. Elde edilen bulgular sonucu yapılan irdelemede enstalasyon sanat çalışmalarının iç mekanın nicel ve nitel varlığı ile belirli bağlamlar çerçevesinde tanımlanabilir bir ilişki içerisinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Art has been a means of expression in various forms throughout human history. Improvement of technology has affected the arts and artists, by providing more free thinking environment and introducing different approaches. The installation art located within the conceptual art is one of the consequences of this change. Installation artists use space to attract people's attention to express their message and communicate with people. The main goal of this study is examining the presence of installation art in the interior which handles conceptual thinking as a design source by reflecting the views of the user, artist and researcher to raise the awareness of interior designers and interior design candidates related to the issue. This study of scientific research is a type of `basic research` group. In terms of causality, it is a survey research. In the study, `event method` of survey search has been used, compilation of documentary sources and judicial sampling were done, and data were collected through interviewing and observing techniques. At the first part of the study which consists of two parts, characteristics and classification of installation art has been explained through the relationship of space and art piece. At the second part of the study which is the application phase, six installation works of museum interior has been chosen, and their relationship with the space they are in have been examined `functionally`, `visually` and `conceptually`. To this end, a group of audience have been observed and interviewed later. Additionally, researchers' thoughts based on their experience and each of the art piece creator's thoughts related to the art piece have been beneficial for establishing the relationship in question. In the light of the examined findings, it is concluded that installation art works has a definable relationship with the qualitative and quantitative aspects of the interior.