CBS ortamında kentsel sit alanlarındaki arkeolojik değerlerin algılanabilirliği; Side antik kenti örneği

Abstract

Kentler, art arda yerleşim süreçleri sonucunda sürekli gelişir, bir önceki dönemin bileşenlerini beraberinde getiren her yeni dönemin farklılıklarıyla değişir ve birikirler. Kentler ile bileşenlerini korumak ve korumanın sürekliliğini sağlamak için kentlerin barındırdığı bilgilerin kapsamlı ve doğru bir şekilde okunması ve algılanması gerekmektedir. Bu bağlamda, tezde kentsel sit alanlarındaki arkeolojik değerlerin algılanabilirliğini Coğrafi Bilgi Sistemleri ortamında sorgulamayı amaçlamaktadır. Toplanan ham verinin, CBS'ye aktarılarak analiz edilmesi yoluyla kullanılabilir bilgiye dönüştürülmesi sağlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda uygulama, örnek çalışma alanı olarak seçilen Side Antik Kenti'nde gerçekleştirilmiştir. Tez, kavramsal bölümü ve çalışma alanının ele alındığı uygulama bölümlerini içeren dört ana kısımdan oluşmaktadır. İlk kısımda, arkeolojik alanlarda koruma yaklaşımı tarihsel süreç içinde ele alınmıştır ve CBS'in koruma sürecine dâhil edilmesine ilişkin örnekler incelenmiştir. İkinci bölümde, çalışma alanı olarak seçilen Side'nin genel özellikleri ve tarihsel gelişimi anlatılmıştır. Ardından araziden ve farklı kaynaklardan elde edilen veriler, CBS ortamına aktarılarak analiz edilmiştir. Üçüncü kısımda analizler ışığında, amaca yönelik değerlendirmeler yapılmıştır. Son bölümde ise, kentsel sit alanındaki arkeolojik varlıkların algılanması için bir algılatma rotası önerilmiş ve CBS'nin koruma sürecine dâhil edilmesine ilişkin sonuçlar ortaya konulmuşturAnahtar Kelimeler: Koruma, Kültür varlığı, Kentsel sit alanı, Arkeolojik değer, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), Side Antik Kenti

Cities, constantly evolve as a result of consecutive settlement processes, change with differences of each new period which also brings along the components of the previous period and accumulate. In order to conserve and to ensure the continuity of conservation of the cities and their components, the information the city contains must be evaluated and perceived in a comprehensive and accurate manner. In this context, in this thesis examining the perceptibility of archaeological values at the urban sites in environment of Geographical Information Systems is aimed. The raw data carried by the cultural property is provided to be transformed into usable information via transferring the data to the Geographical Information Systems (GIS) and analyzing it. For this purpose, the practice was carried out on the ancient city of Side. The thesis is composed of four main parts including theoretical part and the application parts that dealt with the area of the study. In the first part, the conservation approach at the archaeological sites is discussed within the historical process and examples of integration of the GIS to conservation processes were examined. In the second part, general features and historical development of Side which is selected as the study area, are stated. After that, the data obtained from the field and from different sources were analyzed transferring them to the GIS environment. In the third part evaluations are made towards the intent in the light of the analyses. In the last chapter, the perception route is proposed and the results for integration of GIS to conservation process have been demonstrated. Key Words: Conservation, Cultural heritage, Urban site, Archaeological value, Geographical Information Systems (GIS), Ancient city of Side