Afet yönetiminde afet sonrası iyileştirme çalışmaları için çözüm yaklaşımları

Abstract

Dünyada sayıları her geçen gün artmakta olan afetler nedeniyle afet alanında yapılan çalışmaların sayısı artmaktadır. Afet yönetimi Endüstri Mühendisliği/YönEylem Araştırması konuları bakımından dört kısımda ele alınmaktadır; hafifletme, hazır olma, müdahale ve iyileştirme.Bu çalışmada, iyileştirme evresi için çeşitli çözüm önerileri getirilmiştir. Afetzedelerin gruplara ayrılması ve bu gruplara ait önem/öncelik sırasının belirlenmesi bir karar verme problemi olarak ele alınmış olup çok kriterli karar verme yöntemlerinden stokastik AHP ve stokastik MOORA yaklaşımıyla çözülmüştür. Afetten sonra afetzedelere konut atanması için öncelikle afetzedelere ait ağırlıklar AHP yardımıyla belirlenmiş ardından bir atama modeli kurulmuş ve bir karar destek sistemiyle uyumlu hale getirilmiştir. Son olarak afetzedelerin afetten hemen sonra kamu koordinasyonuyla başka şehirlere taşınabilmesi için kapasite kısıtlı araç rotalama problemi modellenmiştir. Çalışma 2011 yılında Van'da meydana gelen deprem verileri dikkate alınarak şekillendirilmiştir.

The number of studies about disaster operations management is increasing because of the number of disasters experienced every day. Disaster management operations are dealt with in four parts in terms of Industrial Engineering/Operation Research; mitigation, preparedness, response and recovery. In this study, various solutions have been proposed for the recovery phase. Separation of the disaster victims into groups and the determination of the order of importance/priority of these groups were considered as a decision-making problem and were solved by the stochastic AHP and stochastic MOORA approach of multi-criteria decision making methods. After a disaster, in order to allocate a new house to the disaster victims, the weights of the victims were determined with the help of AHP and then an appointment model was established and harmonized with a decision support system. Finally, capacity limited vehicle routing problem is modeled for disaster victims to move to other cities with public coordination immediately after the disaster. The study was carried out by considering the earthquake data in Van in 2011.