Biyolojı öğretmen adaylarının evrim teorisine yaklaşımları ve bilimin doğasına bakış açıları

Abstract

Biyoloji alanının temel paradigması olan evrim teorisinin etkili biyoloji eğitimindeki merkezi ve birleştirici konumu pek çok biyoloji eğitimcisi tarafından vurgulanmaktadır. Evrim teorisinin öğrenciler tarafından etkin bir biçimde öğrenilmesinde ve anlaşılmasında biyoloji öğretmenleri çok önemli role sahiptir. Science dergisinde yayınlanan bir araştırma, A.B.D ve Türkiye'nin evrim teorisinin en az kabul gördüğü iki ülke olduğunu ortaya çıkarmıştır. Evrim teorisinin bilim dünyasındaki güçlü pozisyonuna rağmen bugün toplumda yeterince kabul görmemesinin nedenlerinin başında bireylerin bilim ve bilimin doğasına bakış açıları olabileceği tartışılmaktadır. Bu çalışma, biyoloji ve evrim eğitiminde önemli rol üstlenecek olan biyoloji öğretmen adaylarının bilim anlayışlarını ve evrim teorisine yaklaşımlarını araştırarak bu iki bilgi alanı arasındaki potansiyel ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır.Katılımcıların bilimin doğası hakkındaki görüşleri ve evrim teorisine yaklaşımları anket ve yapılan mülakatlarla tespit edilmiştir. Çalışmanın başında 2006-2007 eğitim-öğretim yılında Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi Biyoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı'nın 4. ve 5. sınıflarında eğitim görmekte olan öğretmen adaylarından toplam 75 kişilik bir gruba, Rutlage ve Warden (2000) tarafından kullanılan ?Evrim ve Bilimsel Yöntemi Anlama ve Kabul Etmeyi İnceleme Anketi? (Questionnaire to examine acceptance and understanding of evolution and scientific method) isimli anket araştırmacının ve uzman görüşlerinin ışığında, sosyokültürel yapıya uygun hale indirgenmiş ve Türkçe'ye çevrilerek uygulanmıştır. Kullanılan anket ile elde edilen verilerin ışığında evrim teorisine karşı olumlu ve olumsuz yaklaşım göstermiş olan bireylerden gönüllü 10 öğretmen adayı ile bilimin doğası hakkında yarı-yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır.Araştırmanın sonuçları araştırmaya katılan biyoloji aday öğretmenlerinin önemli bir kısmının evrim teorisine karşı olumsuz bir tutum içinde olduğunu göstermektedir. Yapılan detaylı analizler adayların bilim hakkında sahip oldukları kavram yanılgılarının çeşitli noktalarda evrim teorisine yaklaşımlarını olumsuz yönde etkilediğini ortaya çıkarmıştır.

The theory of evolution is the unifiying and highly respected paradigma of biological sciences. Despite its important position in biology, research shows that it does not receive expected respect from the wider society, especially in Turkey. For example, a research published in the `Science? magazine showed that Turkey and the USA are the two countries where the theory of evolution is least accepted. It has been argued that individuals? understandings of science and its nature may have an important role in this. Considering biology teachers? vital role in learning and understanding the theory of evolution by learners, this research aim to assess prospective biology teachers? understandings of the nature of science and their perceptions of the theory of evolution in order to evaluate the potential relationship between the two knowledge domains. 75 prospective biology teachers, who were students in Biology Education department at the Marmara University, participated the study. Participants? perceptions of the nature of science and the theory of evolution were assessed by a questionnaire and face-to-face semi-structured interviews. The participants? perceptions with regard to these knowledge domains were analyzed seperately first, then the relationship between the two analyzed in later stages of the study. The `Questionnaire to examine acceptance and understanding of evolution and scientific method? developed by Johnsons (1985) was used to assess the participants? views and knowledge regarding the theory of evolution. The participants? responses to the items in the questionnaire were analyzed through descriptive statistics. In the light of this analysis, 10 participants having positive or negative attitudes towards the theory of evolution (5 with negative attitude and five with positive attitude) were invited for interviews. Semi-structured interviews with these 10 selected participants were conducted in order to assess their understandings of the nature of science.The results showed that the majority of the prospective biology teachers participating in the study candidates had negative attitudes towards the theory of evolution. Detailed analyses revealed that this negative may stem from their lack of knowledge about science.