Ege Denizi`nde bağıl deniz seviyesi değişimlerinin Kapula Fonksiyonları ile incelenmesi

Abstract

Günümüzde deniz seviyesi değişimleri birçok bilim dalı tarafından araştırılmaktadır. Bu çalışmada hem doğrusal hem de doğrusal olmayan ilişkileri gösterebilen, doğrusal korelasyon yöntemlerinin sahip olduğu bazı dezavantajları barındırmayan kapula fonksiyonları kullanılarak Ege Denizi'ndeki deniz seviyesi değişimleri araştırılmıştır. Deniz seviyesi değişimlerinin, deniz yüzey sıcaklıkları ve meteorolojik faktörler ile ilişkisi incelenmiştir. Ayrıca Arşimedyen kapula fonksiyonlarına dayanan yeni bir trend analiz yöntemi sunulmuştur. Kapula temelli trend analiz yöntemi deniz seviyesi ve deniz yüzey sıcaklığı zaman serilerine uygulanmıştır. Kapula temelli trendler, regresyon analizi ile karşılaştırılarak kapula temelli trend analizinin verimliliği incelenmiştir. Kullanılan deniz seviyesi verileri Ege Denizi'nde bulunan Türkiye ve Yunanistan'a ait mareograf istasyonlarından elde edilmiştir. Deniz yüzey sıcaklığı verileri NASA tarafından sunulan yüksek çözünürlüklü radyometre verileridir. Meteorolojik veriler ise Harita Genel Müdürlüğü tarafından sunulan verilerdir.

Nowadays, sea level changes are being investigated by many disciplines. In this study, sea level changes in Aegean Sea have been investigated by using copula functions which can show both linear and nonlinear relations and do not have some disadvantages of linear correlation methods. The relationship between sea level changes, sea surface temperatures and meteorological factors were investigated. In addition a new trend analysis method based on Archimedean copula functions is presented. The copula-based trend analysis was applied to sea level and sea surface temperature time series. Copula-based trends were compared with the regression analysis and the efficiency of the copula-based trend analysis was examined. Sea level data were obtained from tide gauges in the Aegean Sea belonging to Greece and Turkey. Sea surface temperature data are high resolution radiometer data provided by NASA. Meteorological data are provided by the General Directorate of Mapping Turkey.