İnorganik gübreler ile solucan humusu ve leonarditin yağlık ayçiçeği (Helianthus annuus L.) bitkisinin verim, verim unsurları ve kalite üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışma, değişik gübre formlarının yağlık ayçiçeğinin Erzurum ekolojik koşullarında verim ve verim unsurlarına etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada azotlu (amonyum sülfat) ve fosforlu (triple süper fosfat) inorganik, leonardit ve solucan humusu gibi organik gübreler yer almıştır. Deneme `Tesadüf Blokları` deneme deseninde üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür.Araştırmada; çiçek açma gün sayısı, yetişme gün sayısı, bitki boyu, sap çapı, tabla çapı, tane tutma oranı, tane iç oranı, yağ oranı, protein oranı, bin tane ağırlığı, tane ve yağ verimi gibi karakterler incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre ayçiçeğine organik ve inorganik gübrelerin tek ve kombinasyon halinde uygulanmasının incelenen tüm karakterler üzerine etkileri deneme yılında önemli bulunmuştur. Deneme yılındaki ortalamalara göre en geç çiçek açma (80,7 gün) ve yetişme (126,3 gün) gün sayısı solucan humusunun yalnız ve leonarditle (SL) birlikte uygulanmasında 126,3 gün belirlenmiş olup, aynı zamanda solucan humusunda tek başına (S) en fazla yağ oranı (%44,5) tespit edilmiştir. Diğer taraftan, azotun yalnız uygulanmasında (N) bitki boyu (196,6 cm) ve 1000 tane ağırlığı (75 g), leonardit (NL) ve solucan humusuyla (NS) uygulanmasında sap çapı (2,4 cm) ve yine azotun leonarditle karışımında (NL) ve yalnız (N) protein oranı (%15,4 ve 14,8) en fazla olmuştur. Ayrıca, en fazla tabla çapı (22,6 cm), tane tutma oranı (%99,8), tane (445,2 kg/da) ve yağ (177,2 kg/da) verimleri azotun solucan humusu (NS) ile birlikte uygulanmasında tespit edilmiştir. Leonardit ve fosfor tek kullanıldığında en fazla tane iç oranı (%73,9 ve 73,8) elde edilmiştir.Sonuç olarak, bölge şartlarında ayçiçeği yetiştiriciliğinde organik ve inorganik gübrelerin birlikte karışım halinde uygulanması, özellikle verim ve verim öğeleri açısından inorganik gübrelerden azotun, organik gübrelerden ise solucan humusunun (NS) kombinasyon halinde uygulanması önerilebilir.

This study was conducted to investigate the effects of alone and combined using of different organic and inorganic fertilizers on yield, yield components and quality of oilseed sunflower in Erzurum ecological conditions in 2017. In the study, inorganic fertilizers such as nitrogen (ammonium sulphate) and phosphorus (triple super phosphate) with organic such as leonardite and vermicompost were used in combination and alone. The experiment was conducted in a randomized complete block design and replicated three times.In this study, flowering duration, maturity duration, plant height, stem diameter, head diameter, ratio of dehulled/hulled seed weight, seed filling percentage, oil and protein content, 1000 seed weight, seed and oil yield per decare were investigated. According to the results, using organic and inorganic fertilizers as alone and combined in sunflower had significant effect on all investigated parameters in the experiment year. The highest flowering duration (80,7 day) and maturity duration (126,3 day) were determined in the alone application of vermicompost and combined using of loeonardite and vermicompost. At the same time, vermicompost applied as alone gave the highest oil ratio (44,5%). On the other hand, the highest plant height (196,6 cm) and thousand seed weight (75,0 g) were obtained from the alone application of nitrogen. The highest stem diameter (2,4 cm) was obtained from nitrogen+leonardit and nitrogen+vermicompost and the highest protein content (15,4 and 14,8%) was obtained from application nitrogen+leonardit and alone of nitrogen. Also, The highest head diameter (22,6 cm), ratio of dehulled/hulled seed weight (99,8%), seed yield (445,2 kg /da) and oil yield (177,2 kg/da) were obtained from combined use of nitrogen and vermicompost. The seed filling percentage (73,9 and 73,8%) was higher in use of alone nitrogen and leonardite than the other treatments.Based on the results of the present study, In Erzurum ecological conditions, using of combined organic and inorganik fertilizers in potato production especially considering the yield and quality components, combined use of nitrogen and vermicompost can be recommended.