5 yaş çocuklar için kendini yönetme davranışı ölçeğinin geliştirilmesi

Abstract

Bu araştırmada, 5 yaş çocuklar için Kendini Yönetme Davranışı Ölçeği'ni geliştirmek amaçlanmıştır. Bu genel amaç doğrultusunda çocuğun kendini yönetme davranışının; ailedeki çocuk sayısına, ailede kaçıncı çocuk olduğuna, çocuğun bakımında anneye yardımcı birinin varlığına, anneye yardımcı olan kişiye, aile içinde yaşayan akrabaya, annenin ve babanın eğitim durumuna ve annenin çalışma durumuna göre farklılaşıp farklılaşmadığına da bakılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 390 çocuk oluşturmuştur. Bu araştırmada 12 maddelik kişisel bilgi formu kullanılmıştır.Kendini Yönetme Davranışı ölçeği, alan yazın, araştırmacı ve uzmanların görüşleri doğrultusunda başlangıçta 53 maddeden oluşmuş, yapılan faktör analizi sonucunda 40 maddeye indirgenmiştir. Betimleyici analiz aşamasında çalışmaya katılan 390 çocuğun Kendini Yönetme Davranışı Ölçeği'nden elde ettiği puanların ortalaması 72.98, standart sapması ise 16.92 dir. Ölçeğin güvenirliğine ilişkin Cronbach Alfa katsayısının ,90 (p< ,001), Split-Halves katsayısının ,88 ( p< ,001) olduğu görülmüştür.Kaiser- Meyer-Olkin değeri ,50'nin üstünde olması nedeniyle çalışma grubunun büyüklüğünün faktör analizi yapmaya uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bartlestt's test sonucu ,001 düzeyinde anlamlı sonuç vermiş ve faktör analizine geçilmiştir. Faktör analizi sonucunda ölçek 7 alt boyuttan (Kendine ve Çevresine Özen Gösterme, Özbakım/Giyinme, Kendini İfade Etme, Kişiler Arası İletişim, Özbakım/Temizlik, Yetişkinden Ayrılma ve Acil Durumlarla Başedebilme, Kendini ve Eşyalarını Koruma) oluşmaktadır. Alt boyutların kendi içinde güvenirliğini hesaplamak için Cronbach Alfa katsayısı ve test tekrar test analizleri sonucunda alt boyutların kendi içinde güvenilir olduğu ortaya çıkmıştır. Madde analizi işlemlerinde madde güvenirlik ve geçerlik (ayırt edicilik) indekslerinin hesaplanması yapılmıştır. Bütün soruların ayırt edicilik indeksleri anlamlı çıkmıştır. Ayrıca ölçek 39 çocuğa 2 hafta ara ile iki kez uygulanarak, elde edilen verilerle test-tekrar test analizi sonucunda korelasyon değeri oldukça yüksek tespit edilmiştir (r =.89, p<.01 ). Yapılan analizler sonucunda Kendini Yönetme Davranışı Ölçeği'nin güvenilir ve geçerli olduğu söylenebilir. Demografik bilgiler dikkate alındığında; babanın eğitim durumu yükseldikçe, aile içinde yaşayan akrabanın olmaması durumunda ve anne dışında çocuğun bakımı ile ilgilenen başka birinin olmaması durumunda çocuğun kendini yönetme davranışını gösterme düzeyinin arttığı görülmektedir

The purpose of the present study is to develop a Self-Management Behavior Scale (SMBS) for 5-year-old children. In accordance with this purpose, the self-management behaviors of these children are also examined whether there is a significant differences in terms of several demographic characteristics, such as the number of children in family, the order of the child participating in the study, the presence of another adult person assisting mother while taking care of child, the type of this adult person (e.g., grand father, grand mother, aunt, etc), relatives living with family, mother?s and father?s education level, and mother?s education level. 390 children are the participants of the study. A twelve-item personal information questionnaire is implemented.The SMBS includes 53 items in the light of literature review and expert opinions initially; after several factor analyses, the number of items is reduced to 40. For descriptive analyses, 390 children?s mean and standard deviations scores stemmed from the SMBS are 72.98 and 16.92 respectively. The Cronbach Alpha and Split-Halves indices indicating the reliability of the SMBS are .90 (p < .001) and .88 (p < .001).Since Keiser-Meyer-Olkin test yields a value higher than .50, the current data of the study is found appropriate to factor analysis. Barlestt?s test is also indicated a significant result. Factor analysis is applied to the data. After the factor analysis, the scale consists of seven sub-factors, which are (a) Thoughtfulness to Self And Surroundings, (b) Self-care/Dressing, (c) Expressing Self-Thoughts, (d) Inter-Personal Communication, (e) Self-Care/Cleanliness, (f) Separation from Adult and Coping with Urgent Situations, and (g) Protect Self and Belongings. Each sub-factor are also examined for their reliability by applying Cronbach Alpha internal consistency and test-retest techniques, and the results confirm that all sub-factors are reliable. Item analysis is also applied to examine item reliability and validity (discrimination) indices. The discrimination indeces of all items are found significant. The scale is also applied to 39 children at two different occasions in a month peroid, and the correlation analysis is applied for test-retest technique. The correlation analysis yields a very high, positive, and significant result (r = .89, p < .01) indicating high reliability. After all these analyses specific to scale development, it can be stated that the SMBS has sufficient reliability and validity. When the demographic characteristives are considered with the SMBS, the high education level of father, the absence of any relatives in family, and the absence of another adult person responsible for taking care of the child increase the children?s self-management behaviors.