48-72 aylık çocukların doğum ve ölüm kavramlarını algılamalarının gelişimsel açıdan incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, 48-72 aylık çocukların 'doğum' ve 'ölüm' kavramlarını algılamalarında yaşlara göre bir farklılık bulunup bulunmadığı incelenmiştir. Tarama modeline uygun olarak düzenlenen bu nitel araştırmada, `48-59 ve 60-72 aylık çocukların doğum kavramını algılamaları arasında fark var mıdır?` ve `48-59 ve 60-72 aylık çocukların ölüm kavramını algılamaları arasında fark var mıdır?` sorularına cevap aranmıştır.Çalışma grubu; İstanbul'un beş ilçesinde (Ataşehir, Kadıköy, Maltepe, Ümraniye ve Üsküdar) bulunan 10 okul öncesi eğitim verilen devlet okuluna 2013-2014 eğitim-öğretim yılında devam etmekte olan öğrenciler arasından 48-59 aylık 50 erkek ve 50 kız öğrenci ile 60-72 aylık 50 erkek ve 50 kız öğrenci olmak üzere toplam 200 çocuktan oluşmaktadır. Araştırmada kullanılan veri toplama yöntemi görüşmedir ve veri toplama aracı olarak da bu araştırma için hazırlanmış olan görüşme formu kullanılmıştır. Görüşme formunda doğum ve ölüm olmak üzere iki kavramın tanımları ve çeşitli özellikleri ile ilgili olarak uzman görüşleri alınarak hazırlanmış toplam 39 soru yer almaktadır. Doğum kavramıyla ilgili bölüm, bebeğin oluşumu ve dünyaya gelişi, bebeğin anne karnındayken neler yaptığı, anne karnındaki bebek ile diğer kişilerin birbirlerini görüp göremeyecekleri, hayvanların ve cansız varlıkların çocuklarının olup olmadığı ile ilgili soruları içermektedir. Ölüm kavramıyla ilgili bölüm, ölümün tanımı ve nedenleri, biri öldüğünde yapılanlar, ölen kişi ile diğer insanların birbirlerini görüp göremeyecekleri, hayvanların ve cansız varlıkların ölüp ölmediği ile ilgili soruları içermektedir. Çocukların yanıtlarından elde edilen veriler, gruplandırılmış ve sayısallaştırılmıştır. Cevaplar; gerçekçi, hayalî, sosyokültürel ve duygusal olmak üzere dört kategoride değerlendirilmiştir. Farklı yaş gruplarındaki çocuklardan elde edilen veriler frekans ve yüzdeleri hesaplandıktan sonra karşılaştırılarak yorumlanmıştır. Sonuç olarak, 48-59 aylık ve 60-72 aylık çocuklar karşılaştırıldığında doğum ve ölümü algılamalarında farklılıklar bulunmuştur. Gerçekçi kategorisinde daha çok 60-72 aylık çocukların cevapları bulunurken, hayalî kategorisinde yer alan cevaplar ise daha çok 48-59 aylık çocuklara aittir. Üstelik gerçekçi kategorisinde üst düzey kabul edilen cevapları da 60-72 aylık çocuklar daha çok vermişlerdir. Ayrıca, ölüm kavramıyla ilgili bölümde sosyokültürel kategorisinde 60-72 aylık çocukların cevapları daha çok yer almaktadır. 60-72 aylık çocuklar, ölümün evrensel, kaçınılmaz, geri dönülemez, öngörülemez olduğunu, ölümle birlikte bedensel işlevlerin sonlandığını ve ölümün biyolojik yönünü anlamanın belirtisi olan cevapları, 48-59 aylık çocuklara göre daha çok vermişlerdir. Çocukların doğum ve ölüm kavramlarını algılamalarının yaşa bağlı olarak farklılaştığı ve geliştiği sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Doğum, ölüm, kavram, algılama, gelişim, okul öncesi, çocuk

In this study, it was examined if there are developmental differences in 48-72 month old children's understanding of birth and death based on ages. The research questions were `Are there differences in 48-59 and 60-72 month old children's understanding of birth?` and `Are there differences in 48-59 and 60-72 month old children's understanding of death?` in this qualitative survey.The participants of the study were 200 children, consist of 48-59 month old 50 boys and 50 girls, 60-72 month old 50 boys and 50 girls, who were preschool students at 10 different common schools in five different districts of İstanbul (Ataşehir, Kadıköy, Maltepe, Ümraniye and Üsküdar) in 2013-2014 academic year.Interview was used as the method to collect data, and the interview form prepared for this study was used as a tool for collecting data. The interview form includes totally 39 questions related to the definitions and various characteristics of the concepts birth and death which were prepared based on expert feedback. The section on birth concept consists of the questions related to the formation and birth of baby, the status of baby in mother's womb, the possibility of communication between a baby in mother's womb and other people, and whether animals and nonliving things have babies. The section on death concept consists of the questions related to the definiton and causes of death, what happens when a person dies, the possibility of communication between a dead person and other people, and whether animals and nonliving things die. The data derived from the children's replies to questions about birth and death were quantized following their classification based on the various characteristics of the concepts birth and death. Children's answers to the questions related with birth and death were grouped in four categories which are realistic, imaginary, sociocultural and emotional. The frequency and percentage values of the data were interpreted based on a comparison of different age groups.In conclusion, it was found that there are differences in 48-59 and 60-72 month old children's understanding of birth and death. 60-72 month old children got more answers in 'realistic' category as well as 48-59 month old children got more answers in 'imaginary' category mostly. Moreover, answers regarded as advanced in the category realistic for both birth and death subjects were mainly belonged to 60-72 month old children. In addition, 60-72 month old children got more answers related to death concept in 'sociocultural' category. 60-72 month old children got more answers show indications of understanding the subcomponents of death, which are universality, inevitability, irreversibility, unpredictability, non-functionality and causality. In the result, children's understanding the concepts of birth and death evolves based on ages.Keywords: Birth, death, concept, understanding, development, preschool, child