İnorganik gübreler ile solucan humusu ve leonarditin patates (Solanum tuberosum L.) bitkisinin verim, verim unsurları ve kalite üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışma, değişik gübre formlarının patatesin Erzurum ekolojik koşullarında verim ve verim unsurlarına etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada azotlu (amonyum sülfat) ve fosforlu (triple süper fosfat) inorganik ile leonardit ve solucan humusu gibi organik gübreler her blokta kombinasyon halinde ve tek olarak yer almıştır. Deneme `Tesadüf Blokları` deneme deseninde üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür.Araştırmada; olgunlaşma süresi, bitki boyu, sap sayısı, ocak başına yumru sayısı ve verimi, dekara toplam, büyük, orta, küçük ve ıskarta yumru verimleri, özgül ağırlık, kuru madde, nişasta ve protein oranları ile cips verimliliği ve cipsin yağ çekme oranı gibi karakterler incelenmiştir.Elde edilen bulgulara göre patatese organik ve inorganik gübrelerin yalnız ve kombinasyon halinde uygulanmasının incelenen tüm karakterler üzerine etkileri deneme yılında önemli bulunmuştur. Deneme yılındaki ortalamalara göre en fazla sap saysısı (3,7 adet), ocak başına yumru miktarı (872,8 g), dekara toplam (3562,3 kg) ve büyük (1864,3) yumru verimleri, özgül ağırlık (1,081), kuru madde (%22,9), nişasta (%13,9) ve protein (%10,0) oranları ile cips verimliliği (%35,7) azotun solucan humsusu (NS) ile birlikte uygulanmasında tespit edilmiştir. Çalışmada azotun yalnız uygulanmasında (N) bitki boyu (73,7 cm), leonardit (NL) ve solucan humusuyla (NS) uygulanmasında yetişme süresi (125,7 gün), fosforun leonarditle (PL) ve azotun solucan humusu (NS) ile karışımında dekara orta yumru verimi (1257,8 ve 1218,6 kg) en fazla olmuştur. Leonardit ise tek kullanıldığında ocak başına yumru sayısını (16,7 adet), küçük (538,6 kg/da) ve ıskarta yumru (216,1 kg/da) miktarını ve cipsin yağ çekme oranını (%38,0) artırmıştır. Kalite açısından yağ çekme oranının düşük olması istenmektedir. Bu değer, azot ve azot + solucan uygulamasında (%27,3 ve 28,7) en düşük olmuştur. Sonuç olarak, bölge şartlarında patates yetiştiriciliğinde organik ve inorganik gübrelerin birlikte karışım halinde uygulanması, özellikle verim ve kalite açısından inorganik gübrelerden azotun, organik gübrelerden ise solucan humusunun (NS) karışık olarak kullanılması önerilebilir.

This study was conducted to investigate the effects of alone and combined using of different organic and inorganic fertilizers on yield, yield components and quality of potato in Erzurum ecological conditions in 2017. In the study, inorganic fertilizers such as nitrogen (ammonium sulphate) and phosphorus (triple super phosphate) with organic such as leonardite and vermicompost were used in combination and alone. The experiment was conducted in a randomized complete block design and replicated three times.In the study, maturity duration, plant height, stem number, tuber number per hole, tuber yields per hole, total, large, medium, small, and discard tuber yields, specific gravity, dry matter, starch and protein content, chips yield and oil absorption rate were investigated. According to the results, using organic and inorganic fertilizers as alone and combined in potato had significant effect on all investigated parameters in the experiment year. The highest stem number (3,7 number), tuber yield per hole (872,8 g), total (3562,3 kg) and large (1864,3 kg) tuber yields per decare, specific gravity (1,081), dry matter (22,9%), starch (13,9%) and protein (10,0%) rates and chips yield (35,7%) were obtained from combined use of nitrogen and vermicompost. On the other hand, plant height (73,7) in application alone of nitrogen, maturity duration (125,7 day) in combined applications of vermicompost with nitrogen and leonardite with nitrogen, the highest medium tuber yields per decare (1257,8 and 1218,6 kg) were incombined use of phosphorus with leonardite and nitrogen with vermicompost. The tuber number per hole (16,7 number), small (538,6 kg) and discard (216,1 kg) tuber yields per decare and oil absorption rate (35,0%) were higher in alone use of leonardite than the other treatments. Also, the least oil absorption rate (27,3 and 28,7%) were obtained from alone use of nitrogen and combined use of nitrogen and vermicompost.Based on the results of the present study, In Erzurum ecological conditions, using of combined organic and inorganik fertilizers in potato production especially considering the yield and quality components, combined use of nitrogen and vermicompost can be recommended.