Halictus Latreille, 1804 (Halictidae:Apoidea:Hymenoptera) cinsi türlerinde bütünleşik taksonomik yöntemlerin uygulanması

Abstract

Halictus Latreille cinsi Halictidae familyası içerisinde yer alan böceklerdir. Dünya üzerinde 300'den fazla, Türkiye'de ise yaklaşık 35 tür ile temsil edilmektedir. Cins tartışmalı bir takson olarak nitelendirilmektedir ve cinsin taksonomisinde yakın bir geleceğe kadar sadece klasik yöntemlerin kullanılmış olması mevcut problemlere çözüm sunamamıştır. Bu açıdan farklı bir yaklaşımın söz konusu cinsin taksonomisinde denenmesinin faydalı olabileceği düşünülmüş ve bu tez çalışması planlanmıştır. Araştırmamız kapsamında Halictus cinsine yönelik bütünleşik taksonomi yaklaşımının kullanımı hedeflenmiştir. Klasik yöntemlerle daha önceden teşhis edilmiş 25 tür çalışma kapsamında incelenmiştir. Bu türlere ait 96 dişi ve 57 erkek bireyin ön ve arka kanatları üzerinde ayrı ayrı geometrik morfometrik analizler uygulanmıştır. Bununla beraber aynı bireyler üzerinde, hayvanlar alemi için evrensel DNA barkod gen bölgesi olarak kabul edilen mitokondriyal DNA kısmi sitokrom oksidaz 1 (COI) gen bölgesi dizileri kullanılarak tür sınırlandırma çalışmaları yürütülmüştür. Çalışma sonucunda klasik taksonomi, landmark tabanlı 2D geometrik morfometri ve DNA barkodlama yaklaşımlarının çalışmaya konu olan türler için birbirinin tamamlayıcısı olduğu ve birlikte daha açıklayıcı olduğu tespit edilmiştir. DNA barkodlama ile tür sınırını belirleme çalışmalarında 153 bireye ait veri setinin 31 işlevsel taksonomik birimi yansıttığı belirlenmiştir. 2D geometrik morfometri ve DNA barkodlama yaklaşımıyla 15 türün tür sınırları başarılı bir şekilde belirlenirken; H. adjikenticus, H. berlandi, H. brunnescens, H. luganicus, H. patellatus, H. pentheri, H. senilis, H. squamosus ve H. tetrazonianellus türlerinin dünya için ilk defa DNA barkodları oluşturulmuştur.

Genus Halictus Latreille is the insects which are members of Halictidae family. The genus contains over 300 species in the world and approximately 35 of these species are distributed in Turkey. This genus is considered to be controversial taxa. Studies which were only based on classical methods were not providing solutions to existing problems in near future. In this respect, it is considered to be useful trying different approaches in the taxanomy for the genus and this study is planned. In this study, it was aimed to integrate taxonomic methods for genus Halictus. Study was carried on 25 species which have been identified by classical methods. Geometric morphometrics analyses were carried on 96 female and 57 male specimens' right fore and hind wings separately. At the same time, species boundary delimitation studies were carried on same specimens using partial mitochondrial cytochrome oxidase I gene (COI) sequences, which is accepted as the universal DNA barcode region for the animal kingdom.Results obtained have shown that for species that are worked on in this study, classical taxonomy, 2D geometric morphometrics and DNA barcoding approaches are complementary to each other and more descriptive when analyzed together. Species delimitation studies by DNA barcoding showed that COI data of 153 specimens reflect 31 operational taxonomic units. 15 species boundaries were successfully delimitated by 2D geometric morphometrics and DNA barcoding. Also, DNA barcodes were created for the first time, for H. adjikenticus, H. berlandi, H. brunnescens, H. luganicus, H. patellatus, H. pentheri, H. senilis, H. squamosus and H. tetrazonianellus species.