Geri dönüşümlü kağıt hamurunun görsel sanatlar eğitiminde kullanımı ve çevre eğitimine yönelik katkıları: Bir eylem araştırması

Abstract

Kağıt, keşfedildiği tarihten itibaren Görsel Sanatların taşıyıcı yüzeyi olarak kullanılmıştır. 20. yüzyılın başından bu yana kağıdın sanatta kullanımı sahip olduğu bu işlevin ötesine geçerek özgün yaratım malzemesi olma niteliğiyle sürmektedir. Çağımızda kağıdın, Görsel Sanatlar eğitiminde geleneksel kullanımının yerine inovatif tekniklerle, farklı yaratım süreçleri ve yeni bakış açısıyla değerlendirilmesi gerekmektedir. Görsel Sanatlar eğitiminde iki ve üç boyutlu çalışmaların uygulanmasında zengin yaratım olanağı sunan kağıt, eğitsel değeri yüksek bir malzemedir. Kağıt malzeme olarak kolay elde edilebilirliği, ucuzluğu, pratikliği, çok yönlü kullanımı ve geri dönüştürülmesi gibi bir çok kullanım avantajına sahiptir. Geri dönüşüm yöntemi ile atık kağıtlardan elde edilen kağıt hamuru, üç boyutlu çalışmalar; maske, rölyef, heykel, obje, vb. sanatsal uygulamalar gerçekleştirmeyi, deneysel çalışmalar yapmayı olanaklı kılar. Geri dönüşüm, kağıdın üretim ve tüketim süreçlerinin içerisinde yer alan ve çevre için önem taşıyan bir unsurdur. Kağıdın geri dönüşümü sürdürülebilir kağıt üretimini mümkün kılmakta ve çevreye olan zararları azaltmaktadır. Kağıdın günümüzde sanat, tasarım ve inovasyon malzemesi olma bilinciyle Görsel Sanatlar eğitiminde kullanımı, öğrencilere kağıdın kullanım olanakları hakkında geniş bakış açısı kazandırması açısından önem taşımaktadır. Öğrencileri kağıdın geri dönüşümü ve geri kazanım olanakları hakkında bilgilendirmek, Görsel Sanatlar dersinde malzeme-madde-çevre ilişkisini kurmaları ve bilinç kazanmaları yönünde katkı sağlayacaktır. Bu araştırmada, disiplinlerarası anlayışla yapılandırılan geri dönüşümlü kağıt hamurunun yaratım malzemesi olarak kullanıldığı etkinliklerden oluşan Görsel Sanatlar ders planıyla, öğrencilere çevre eğitimi vermenin çözüm yolları aranmıştır.Araştırmanın amacı, Ortaokul 6. sınıf Görsel Sanatlar dersinde geri dönüşümlü kağıt hamurunun uygulama malzemesi olarak kullanım yönteminin, öğrencilerin çevre bilinci kazanmalarına yönelik nasıl bir etkisi olabileceğini belirlemeye çalışmaktır. Bu temel amaç doğrultusunda aşağıdaki sorulara yanıt aranmıştır:1. Geri dönüşümlü kağıt hamurunun yaratım malzemesi olarak kullanıldığı Görsel Sanatlar dersinin, sanat eğitimine entegrasyonu nasıl gerçekleştirilebilir? Planlanan bu ders programı sürecinde,2. Uygulama çalışmaları öğrencilere kağıt yapımı ve kağıt hakkında genel bilgi kazanımına nasıl bir etkide bulunmuştur?3. Uygulama çalışmaları öğrencilerin kağıdın kullanım olanaklarına dair görüşlerine nasıl bir etkide bulunmuştur?4. Uygulama çalışmaları öğrencilerin kağıdın önemi hakkındaki görüşlerine nasıl bir etkide bulunmuştur?5. Uygulama çalışmaları öğrencilerin kağıdın geri dönüşümü hakkında bilgi ve alışkanlık kazanımlarına nasıl bir etkide bulunmuştur?6. Uygulama çalışmaları öğrencilere çevre bilinci kazandırmaya yönelik nasıl bir etkide bulunmuştur?7. Öğrencilerin geri dönüşümlü kağıt hamurunu kullanarak işledikleri Görsel Sanatlar dersine ilişkin görüşleri nelerdir?8. Görsel Sanatlar eğitiminde geri dönüşümlü kağıt hamurunun yaratım malzemesi olarak kullanımına yönelik uygulamalarda yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri nelerdir?Araştırmada uygulamalı nitel araştırma yöntemlerinden biri olan eylem araştırması deseni kullanılmıştır. Araştırmanın uygulaması 2015-2016 eğitim öğretim yılı bahar döneminde, özel bir eğitim vakfına ait ortaokulda, 20.04.2016-15.06.2016 tarihleri arasında sekiz haftalık süreç içerisinde toplam 22 öğrenciden oluşan bir çalışma grubu ile yapılmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda uygulanan eylem planında atık kağıtların geri kazanımıyla elde edilen kağıt hamuru kullanılarak iki ve üç boyutlu sanatsal çalışmalar gerçekleştirilmiştir. El yapımı yapraklı kağıt yapımının (2D) yanı sıra, papier-maché tekniği kullanılarak ağaçlarda yaşayan hayvan figürleri (3D) ve bu hayvanlar için su ve yemek kapları (3D) gerçekleştirilmiş, ardından tüm çalışmalar koli kartonlarından inşa edilen (3D) ağacın üzerinde, `Yaşayan Ağaç` teması çerçevesinde sergilenmiştir. Araştırmanın verileri ön ve son anket, görüş anketi, yarı yapılandırılmış odak grup görüşmeleri, öğrenci, öğretmen, araştırmacı günlüğü ve araştırmacı gözlemi olmak üzere farklı veri toplama araçlarıyla elde edilmiştir. Verilerden elde edilen frekanslar kodlara ve daha sonra kategorilere ayrılmış, bulguların yorumlanmasında içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular araştırma soruları çerçevesinde yorumlanmış, bulgulara dayalı olarak sonuçlara ulaşılmıştır. Sonuçlardan yola çıkılarak uygulamaya ve benzer araştırmalara yönelik öneriler geliştirilmiştir.Görsel Sanatlar dersi kapsamında kağıt hamuru ile yapılan iki ve üç boyutlu uygulama çalışmaları öğrencilerin kağıdın yaratım malzemesi olarak kullanım olanakları hakkındaki düşüncelerine olumlu yönde etkide bulunmuştur. Uygulama çalışmaları aracılığıyla öğrenciler kağıt yapımı, papier maché tekniği ve kağıt hamuruyla iki ve üç boyutlu sanatsal çalışmaların uygulanması konusunda deneyim ve bilgi kazanmışlardır. Görsel Sanatlar dersinde uygulama çalışmaları geri dönüşüm ve çevre koruma konularıyla birlikte işlenmiştir. Bunun olumlu sonuçları öğrenci görüşlerindeki bulgulara yansımış, öğrenciler dersleri eğlenceli, yaratıcı, bilgilendirici ve çevreye yararlı olarak nitelendirmişlerdir. Kağıdın günlük yaşamımızdaki değeri, kullanım alanları ve çevre koruma açısından geri dönüşümün önemi hakkında bilinç kazanımına katkı sağlayan araştırma, esnek yapıda biçimlendirilen etkinlik planı, çeşitli ders materyalleri ve oyunlarla zenginleştirilerek öğrencilerin ilgi ve beğenisini kazanmış, öğrenme sürecini etkin ve verimli kılmıştır. Uygulama etkinlikleri öğrenciler üzerinde geri dönüşüm bilincine ve alışkanlığına olumlu yönde katkıda bulunmakla birlikte, onları aşırı kağıt tüketiminin yol açtığı çevre sorunları üzerinde düşünmeye sevk etmiş, kendi çıkarımlarını yapabilecek düzeye taşımıştır. Uygulama sürecinde karşılaşılan sorunlar eylem planında yapılan değişiklikler aracılığıyla çözümlenmiştir. Araştırma, ekolojik bakış açısıyla yapılandırılan, merak ve ilgi çekici ortak bir tema üzerinde şekillenen yaratıcı çalışmalar aracılığıyla öğrencilere kağıdın yaratım zenginliği hakkında bilinç kazandırmanın yanı sıra çevre eğitimi de vermenin mümkün olduğunu göstermiştir.

Since the day of its discovery, paper has been used as the supporting surface for Visual Arts. Starting from the early 20th Century, the paper's use in art has moved beyond this function, expanding to its use as original creative material. Today, instead of its traditional use, the paper should be evaluated in contemporary Visual Arts education with innovative techniques, various creative processes and new perspectives. Offering rich creative opportunities in the implementation of two and three dimensional works in Visual Arts education, the paper has a high educational value. Paper offers numerous advantages such as being easily accessible, cheap, practical, versatile and recyclable material. The paper pulp attained from paper waste through recycling enables three-dimensional work, masks, reliefs, statues, objects and other artistic practices as well as experimental works. Recycling is a part of paper production and consumption processes and is very important for the environment. Paper recycling allows sustainable paper production and minimizes harm to the environment. Its use in Visual Arts education as an art, design and innovation material is of significance for giving students a wide perspective on the methods of using paper. Informing students on the recycling and recovery options of paper will contribute in establishing the material-matter-environment relationship and raising awareness in Visual Arts classes. This study searches ways to provide environmental education to students using Visual Arts course plans structured with interdisciplinary approach, comprising activities where recycled pulp is used as a creative material. The purpose of the syllabus that was structured with an ecological point of view was trying to designate, if the use of recycled pulp as a implement material in Middle School, 6th Grade Visual Arts class, would have any sort of effects for the environmental consciousness of the students. The questions below were raised in the light of this primary purpose. 1.How can recycled pulp use as creation material in visual arts classes can integrate in to arts education?2.How did the application study effect on the paper making and the general knowledge gain of students on paper?3.How did the application study effect the students views on the variety of usage opportunities of paper?4.How did the application study effect the idea of the students on the importance of paper?5.How did the application study effect the understanding and also the habit acquisition of students about paper recycling?6.How did the application study effect the learning outcome of environmental knowledge of the students? 7.What are the opinions of the students about the Visual Arts Class where they used recycled pulp?8.What are the main problems and solution ideas about the use and execution of recycled pulp as creation material in Visual arts education?In this research, an `action research design` has been used, which is an applied method of qualitative research. The study was implemented during the 2015-2016 scholar period, spring semester, in a secondary school owned by a private educational foundation with a total of 22 students in the course of 8 weeks from 20.04.2016 to 15.06.2016. As part of the action plan implemented in line with the researcher's objective, two and three dimensional artistic works were created using recycled pulp. In addition to the production of hand crafted paper leaves (2D), papier-maché technique was used to create figures of animal living on trees (3D) and water and food cups for these animals (3D), then the works were displayed on a tree made of package card boards (3D) with the theme `Living Tree`. The research data was attained using various data collection tools, namely pre and post survey, opinion survey, semi-structured focus group interviews, student, teacher and researcher diarys and researcher's observations. The frequencies attained from the data were divided into codes and then into categories and content analysis was used to interpret the findings. The resulting findings were interpreted within the framework of the study questions to obtain the results based on findings. Based on the results, suggestions have been proposed for application and similar studies.The two and three-dimensional applications made using paper pulp as part of the Visual Arts class contributed positively to the student' opinions on the possible uses of paper as a creative material. Through application work, students have gained experience and knowledge on paper-making, papier maché technique and two and three dimensional artistic work using paper pulp. As part of the Visual Arts course, the application works have been practiced along with recycling and environmental protection topics. The positive results of this practice were reflected on the findings of student' opinions, defined as entertaining, creative, informative and environmentally beneficial course. Raising awareness on the value of paper in daily life, its uses and the importance of recycling for environmental protection, the study attracted interest of the students with flexible activity plan enriched with various course materials and games, rendering the learning process active and efficient. The practices had positive contributions to the students' awareness and habits of recycling, while leading them to contemplate on the environmental issues caused by paper consumption, bringing students to a level to achieve inference. The issues faced during the course of the practices were solved through changes in the action plan. The study has shown that creative studies structured with an ecological perspective, shaped by the common theme of curiosity and interest, raise awareness of students on the creative richness of paper while providing environmental education.