İlkokul üçüncü sınıfa fen bilimleri dersinin konulması üzerine bir çalışma

Abstract

Bu araştırmanın amacı; Fen Bilimleri dersinin ilkokul üçüncü sınıfta ayrı bir disiplin olarak okutulmasına ilişkin program geliştirme uzmanları ve sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin belirlenmesidir. Bu amaçla; Fen bilimleri dersinin üçüncü sınıfta ayrı bir disiplin olarak okutulmasında program geliştirme uzmanlarının ve sınıf öğretmenlerinin görüşleri nelerdir? İki grubun görüşleri arasındaki farklılıklar nelerdir? 2009, 2015 ve 2017 Hayat Bilgisi dersi öğretim programları ile 2013 ve 2017 Fen Bilimleri dersi öğretim programları arasında benzerlik ve farklılıklar nelerdir? Hayat Bilgisi ve Fen Bilimleri ders kitaplarında konular açısından benzerlik ve farklılıklar nelerdir? Sorularına cevap aranmıştır. Araştırmada; nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması ve durum çalışması desenleri arasından iç içe geçmiş tek durum deseni, veri toplama tekniklerinden de yarı yapılandırılmış görüşme ve doküman analizi teknikleri kullanılmıştır. Çalışma grubu amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan ölçüt örnekleme tekniği kullanılarak belirlenmiştir. Çalışma grubu belirlenirken, üniversitelerde görev yapan öğretim üyeleri arasından program geliştirme alanında çalışma yapmış olmaları ölçüt olarak kabul edilmiş ve İstanbul ilinde Marmara Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi ve Kocaeli ilinde Kocaeli Üniversitesi'nde görev yapan on öğretim üyesi çalışmaya katılmıştır. Sınıf öğretmenleri belirlenirken, 2014-2015 eğitim öğretim yılından sonra üçüncü sınıf okutmaları ölçüt olarak kabul edilerek İstanbul ili Sultangazi İlçesi'nde görev yapan on sınıf öğretmeni çalışmaya dâhil edilmiştir. Öğretim programları ise 4+4+4 eğitim sistemi öncesinde uygulanan en son ve 4+4+4 eğitim sisteminden sonra uygulamaya konmuş olmaları dikkate alınarak 2009, 2015 ve 2017 Hayat Bilgisi dersi öğretim programları ile 2013 ve 2017 Fen Bilimleri dersi öğretim programları incelenmiştir. Ayrıca Talim ve Terbiye Kurulu'nun onayladığı ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 2017-2018 eğitim öğretim yılında okutulan Hayat Bilgisi ve Fen Bilimleri ders kitapları incelenmiştir.Elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Sorulara verilen cevaplar ortak olan betimlemelere göre ayrılmıştır. Elde edilen betimlemeler kodlanarak kategoriler belirlenmiştir. Program geliştirme uzmanlarından elde edilen verilerle; `ilkokul programlarında Hayat Bilgisi`, `ilkokul programlarında Fen Bilimleri`, `ayrı bir disiplin olarak Fen Bilimleri` ve `programlarda disiplinlerin yeri` olmak üzere dört ana kategori belirlenmiş ve bulgular bu kategoriler altında verilmiştir. Sınıf öğretmenlerinden elde edilen veriler ise; `ilkokul programlarında Hayat Bilgisi`, `ilkokul programlarında Fen Bilimleri` ve `ayrı bir disiplin olarak Fen Bilimleri` şeklinde üç kategori halinde sunulmuştur. Bulgular tablolar şeklinde düzenlenmiş, tablolarda kategorilere ve bu kategorilere ilişkin betimlemelere yer verilmiştir.Araştırma sonucunda; katılımcı program geliştirme uzmanları, Hayat Bilgisi dersinin çocukları hayata hazırladığını, dersin bir bütün olup hayatı kapsadığını ve içinden konuların çıkarılamayacağını belirtmiştir. Bu katılımcıların bir kısmı, üçüncü sınıfta Fen Bilimleri dersinin ayrı bir disiplin olarak okutulmasını olumlu bulurken, çoğu olumsuz bulmuştur. Katılımcı sınıf öğretmenlerinin çoğunluğu ise bu durumu olumlu bulmuştur. Ayrıca katılımcı program geliştirme uzmanlarının ve sınıf öğretmenlerinin yarısı Fen Bilimleri dersinin çocukların gelişim özellikleri açısından uygun olduğunu belirtmiştir. Bütün katılımcıların çoğunluğu bu uygulamanın fen okuryazarlığını geliştirmeyi olumlu etkileyeceğini ifade etmiştir. Katılımcı program geliştirme uzmanlarından bir kişi dışında tümü disiplinlerin programlarda bütünsel yaklaşımla yer alması gerektiğini vurgulamıştır. 2009, 2015 ve 2017 Hayat Bilgisi dersi öğretim programları karşılaştırıldığında; 2009 yılından 2017'ye dersin, temalar şeklinde değil üniteler şeklinde düzenlendiği, kazanım sayısı ve ders saatinin azaldığı görülmüştür. 2013 ve 2017 Fen Bilimleri dersi öğretim programları incelendiğinde; hep üniteler şeklinde düzenlendiği, kazanım sayısında azalma olduğu ve ders saatinde değişme olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.2017 Hayat Bilgisi ve Fen Bilimleri dersleri öğretim programlarında bazı ünitelerin isimlerinin benzerlik gösterdiği görülmüştür. Katılımcı program geliştirme uzmanları, aynı sınıf seviyesinde iki farklı dersin konularının örtüşmesini uygun bulmazken, sınıf öğretmenlerinin bazıları uygun bulmuş, bazıları uygun bulmamıştır.Hayat Bilgisi ders kazanımları, 2017 yılı öğretim programında ünitelere ayrılmışken, ders konularının, kitaplarda temalar şeklinde sınıflandırıldığı görülmektedir. Hayat Bilgisi konuları arasından on ikisinde Fen Bilimleri konuları ile yakınlık olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Buna karşılık Fen Bilimleri dersinin bir ünitesinde konuların ikisi, Hayat Bilgisi dersi konu ve kavramları ile benzerdir. Katılımcı program geliştirme uzmanları ve sınıf öğretmenleri, iki dersin birbirini kapsadığını, tamamen birbirinden ayrılamayacağını belirtmişlerdir. Bu sonuçlar ışığında ilkokul alanı için dikkate alınması gereken önerilere yer verilmiştir.

The purpose of this research is to determine the opinions of program development specialists and classroom teachers regarding the teaching of the science course as a separate discipline in the third grade of elementary school. For this purpose, what are the opinions of program development specialists and classroom teachers when teaching Science as a separate discipline in the third grade? What are the differences between the opinions of the two groups? What are the similarities and differences between the 2009, 2015 and 2017 Life Science instruction schedule and the 2013 and 2017 Science curriculum? What are the similarities and differences in terms of subjects in Life Science and Science books? Questions were tried to be answered. Among the qualitative research methods, one-way case pattern was used among case studies and case study designs, semi-structured interviewing and document analysis techniques were used in data collection techniques. One of the sampling methods for the study group, the criterion sampling technique was used and determined. While the working group was determined, it was accepted as a criterion that they should have worked in the field of program development among the academic members working at the universities and ten lecturers from Marmara University, Istanbul University and Yıldız Technical University and Kocaeli University participated in the study in Istanbul. While the class teachers were determined, 10 class teachers who were working at İstanbul Sultangazi province and had to teach after the academic year of 2014-2015 as the third grade class was accepted as a criterion and they were included in the study. The curriculums of the 2009, 2015 and 2017 Life Science courses and the curriculums of the 2013 and 2017 Science were examined considering that the curriculums should be put into practice after the last 4 + 4 + 4 education system before the 4 + 4 + 4 education system. Also, textbooks on Life Science and Science, which were approved by the Board of Education and which were taught by the Ministry of National Education in the academic year of 2017-2018, were examined.Descriptive analysis method was used in the analysis of the obtained data. The answers to the questions are divided according to the common descriptions. The obtained descriptions are coded and categorized. Given from program development specialists; 4 main categories were identified as `Life Science in Primary School Programs`, `Science in Elementary School Programs`, `Science as a separate discipline` and `The place of disciplines in programs` and findings were given under these categories. The data obtained from primary school teachers are presented in three categories as `Life Science in primary school programs`, `Science in primary school programs` and `Science as a separate discipline`. Findings are arranged as tables, categories and descriptions of these categories are in the tables.As a result of the research, participant program development specialists stated that the Life Science lesson prepares the children for the life, the lesson covers the whole life and the subjects can not be removed from them. While some of these participants found it positive to be taught in Science as a discipline in the third year, they found it to be mostly negative. The majority of participating class teachers found this situation positive. In addition, half of participating program development specialists and class teachers said that the science course is appropriate for children's developmental characteristics. The majority of all participants stated that this practice would positively affect the development of science literacy. Participant program development specialists emphasized that all disciplines, except one person, should take a holistic approach to the programs. Compared to 2009, 2015 and 2017 Life Science lesson curriculum, it was observed that the number of the courses and the number of lesson hours decreased from 2009 to 2017 in the form of units rather than themes. Examining the science programs of the 2013 and 2017 Science classes has always resulted in the organization of units, a reduction in the number of achievements, and no change in class hours.It is seen that the names of some units showed similarity in 2017 life science and science education curricula. Participant program development specialists found that some of the class teachers found suitable, while some did not find it suitable, while the overlap of the topics of two different courses at the same grade level was not appropriate.While the lecture achievements of the Life Science course are divided into units in the 2017 academic year curriculum, the course subjects are classified as themes in the books. Among the subjects of Life Science, twelve of them are close to science subjects. In contrast, two of the topics in a science course course are similar to the subjects and concepts of the Life Science course. Participant program development specialists and classroom teachers have stated that the two courses cover each other and can not be separated completely. These results include the recommendations that should be taken into account for the primary school area in the light.