Türkiye kömür işletmeleri (TKİ) kömürlerinden farklı kalitelerde kömür üretim olasılıklarının araştırılması

Abstract

tesislerinde temizleyerek farklı kalitelerde ürünler halinde ayırarak pazarlamaktadır.Günümüze kadar birçok tesiste yıkanarak farklı özelliklerde satışa arzedilen kömürçeşitleri uygulamalarda bir gelenek haline gelmiş olan standart özelliklerdehazırlanmakta ve satışa sunulmaktadır. Özellikle satışa sunulan yıkanmış kömürlerintane boyu aralıklarında yapılacak değişikliklerle hem daha kolay ve verimlizenginleştirme sağlanabilecek, hem de farklı özelliklerdeki kömür ürünleri arzı mümkünolacaktır.Bu amaç doğrultusunda bu tez kapsamında TKİ bünyesinde bulunan Dereköy Lavvarı,Tunçbilek Lavvarı ve Ömerler Lavvarına beslenen tüvenan kömürlerin -150+6.3 mmfraksiyon aralığında yıkanabilirlik özellikleri laboratuvarda yapılan çalışmalarsonucunda yeniden belirlenmiştir. TKİ bünyesinde mevcut olan Çan, Eynezaçıkocak,Eynez yeraltı, Güney Kısrakdere, Işıklar A,Işıklar ED Panosu, Sarıkaya kömürlerine ait-150+0.5mm fraksiyon aralığındaki yıkanabilirlik verileri TKİ Genel Müdürlüğündentemin edilmiştir.Tüm sahalar için elde edilen yıkanabilirlik verileri, yıkanabilirlik eğrileri çizilerekdeğerlendirilmiştir. Bununla birlikte Tunçbilek, Ömerler ve Dereköy yıkanabilirlikverileri %kül ve % ağırlık bazında incelenmiştir.Tunçbilek Lavvarına tüvenan kömürleri -75+6.3 mm fraksiyon aralığına laboratuvardakırılarak yıkanabilirlik verileri elde edilmiştir. Tunçbilek Lavvarı -150+6.3 mm ile -75+6.3 mm fraksiyon aralığındaki kömürlerin farklılıkları ve benzerlikleri ortayakonulmuştur.Bununla birlikte Dereköy, Tunçbilek ve Ömerler lavvarlarına beslenen tüvenankömürler -150 mm'den kömürler simulasyonla -75 mm'ye indirgenerek elde edilen-75+6.3mm fraksiyon aralığında yıkanabilirlik verileri ile laboratuvar ortamında-75+6.3mm fraksiyon aralığında elde edilen veriler karşılaştırılarak değerlendirmeleryapılmıştır.iiiTüm sahalara ait yıkanabilirlik verileri simulasyonda kullanılanılarak yeni akımşemaları oluşturulmuştur. Her saha için tasarlanan tesisteki ekipmanların modellemeparametreleri belirlenerek simulasyonla ürün elde edilmiştir. Bu ürünler ile mevcuttesislerdeki ürünler karşılaştırılmış ve simulasyonun iyi çalıştığı kanıtlanmıştır.Ayrıca her saha için simulasyonla tasarlanan tesis ekipmanları için performansdeğerlendirmeleri yapılmıştır.Böylelikle iyi çalıştığı kanıtlanan simulasyonla, bu bölgelerdeki kömürlere ait yenidenbelirlenen ve temin edilen kömürlerin yıkanabilirlik özellikleri kullanılarak +18 mmelek aralığı ile birlikte +12 mm, +25 mm ve +30 mm elek aralığında farklı kömürüretim olasılıkları araştırılmış ve bunların ekonomik getirileri değerlendirilmiştir.Sonuç olarak yapılan çalışmalar neticesinde; Tunçbilek, Ömerler, Dereköy, SomaBölgesi ve Çan için elde edilen yıkanabilirlik verileri simulasyonda ekipmanparametreleri ile birlikte uygulanarak farklı kömür üretim olasılıkları ortayakonulmuştur. Farklı kömür üretim olasılıkları ile geleneksel kömür üretimleriningetirdiği avantaj ve dezavantajların farkına varılması sağlanmıştır. İyileştirmelerinyapılması halinde piyasa ve sanayinin aydınlatılması amaçlanmıştır

plantsthe types of coal, which are put on the market after washing, are prepared intraditionally standardized properties and has been put on the market up to now.Especially by modifications which will be held on the particle sizes of washedcoal,which is put on the market, both the enrichment can be provided more easily andmore efficiently, and supply of coal products of different qualities will be possible.For this purpose and within the scope of this thesis,the washability properties (betweenthe fraction range of -150 + 6.3 mm) of raw coals which are fed to DereköyWashery,TunçbilekWashery and ÖmerlerWashery (all plants are under TKİ authority) aredefined as a result of the laboratory studies. The washability data (between the fractionrange of -150 + 0.5 mm) of coals which are related to Çan, Eynez Opencast, EynezUnderground, South Kısrakdere, Işıklar A, Işıklar ED Panosu and Sarıkaya (all minesare under TKİ authority) are obtained from the General Directorate of TKİ.Washability datas which were obtained for all areas evaluated by drawing washabilitycurves. In addition Tunçbilek, Ömerler and Dereköywashabilitydatas were analyzed onthe basis of %ash and %weight.The washability data (between the fraction range of -75+6.3 mm) of raw coals atTunçbilekWashery, were obtained by crushing them in the laboratory. The differencesand similarities of coals between the fraction ranges of -150 + 6.3 mm and -75 + 6.3mm at Tunçbilek Washery, are shown. Simultaneously, data of coals from Dereköy,Tunçbilek and ÖmerlerWasheries (between the fraction range of -150 +6.3 mm), whichis reducedto the range of -75 + 6.3 mm by simulation were compared to the washabilitydata of coals (between the fraction range of -75 + 6.3 mm), which were obtained in thelaboratory, and then the assessments were made.Washability data for all areas are used in the simulation and new flow charts have beencreated. The modeling parameters of the equipment in the plants designed for eachareaswere determined and the products were obtained by simulation. These productswere compared with the products in the existing plants and the simulation proved towork well.viInaddition, performance evaluations were made for the plant equipments designed bysimulation for each area.In this simulation, which proved to work well, different coal production possibilities inthe +18 mm +12 mm, +25 mm and +30 mm mesh sizes were investigated using thewashability properties of the re-identified and supplied coals from these areas and theireconomic benefits were evaluated.As a result of the studies; the washability data obtained for Tunçbilek, Ömerler,Dereköy, Soma regionand Çan were applied together with equipment parameters in thesimulation and different coal production possibilities were determined. Different coalproduction possibilities with the advantages and disadvantages of traditional coalproduction have been realized. It is aimed to enlighten the market and industry ifimprovements are made.