Ankara merkez ilkokul müdürlüklerinin liderlik özellikleri ve başarıları arasındaki ilişki

Abstract

ÖZET Bu araştırma, Ankara Merkez İlkokul Müdürlerinin başarı düzeyleri ile liderlik özellikleri arasındaki iliş kiyi saptamak amacıyla yapılmıştır. Okul müdürlerinin başarı düzeylerini belirlemede kullanılan bilgiler için ilk öğretim müfettişlerince okul müdürleri için düzenlenen teftiş raporları; okul müdürlerinin liderlik özellikleri ve gösterdikleri liderlik türünü belirlemede kullanılan bilgiler için ise öğretmen görüşleri esas alınmıştır. Bu amaçla, okul müdürlerinin başarı düzeyleri 1987 yılı teftiş raporlarında belirtilen başarı derecelerine (yetersiz, orta, iyi, çok iyi) ; liderlik özellikleri ile liderlik türleri ise geliştirilen bir anket yoluyla elde edilen öğretmen algılarına göre saptanmıştır. Anketin 25 madde si liderlik özelliklerini, 10 maddesi `demokratik`, 10 maddesi de T otoriter` liderlik özelliklerini ölçmektedir. Her maddenin karşısında yanıt için dereceli beş seçeneğe yer verilmiştir, Anket, örnekleme giren 30 okulda öğretmenlere uygulanmış; ancak, 23 okuldan toplanabilmiştir. Bu nedenle değerlendirme 23 okul müdürü ile ilgili 220 anketten el de edilen verilerle yapılmıştır. Okul müdürlerinin liderlik özellikleri ve liderlik türü puanları Likert ölçeğine uygun olarak belirlenmiştir. Araştırmada; a) ortalamalar, b) ortalamaların orta laması, c) yüzdeler arasındaki manidarlık testi kullanılmış ve aşağıdaki bulgular elde edilmiştir. 1. Ankara Büyük Şehir Belediyesi sınırları içinde kalan ilkokul müdürlerinin %35'i genel liderlik özelli ği göstermemekte, %65'i genel liderlik Özelliğine sahip bulunmaktadır. `Çok İyi` rapor alanların %73'ü, `îyi` iiirapor alanların %58'i genel liderlik özelliğine sahip tir. `Çok iyi1' rapor alan okul müdürlerinden en yüksek oranı %45 ile `Yüksek` düzeyde liderlik özelliğine sahip olanlar oluşturmakta, buna karşın `İyi` rapor alan okul müdürlerinde en yüksek oranı %42 ile liderlik özelliği düzeyi `Yetersiz` olanlar oluşturmaktadır. 2. `Çok iyi` rapor alan okul müdürlerinin tamamı davranışlarında ``demokratik liderlik` özelliği gösterdi ği halde, `îyi` rapor alan okul müdürlerinin %86'sı `demokratik liderlik1' özelliği göstermektedir. Liderlik özelliğine sahip olan okul müdürleri arasında, `otoriter` liderlik özelliği gösteren okul müdürünün bulunmaması dikkat çekici görülmektedir, 3. Okul müdürlerinin liderlik özellikleri düzeyleri ile değerlendirilen başarıları arasında pozitif yönde bir ilişki bulunmaktadır. Liderlik özelliklerine, sahip olma düzeyi yüksek olan okul müdürlerinin başarıları da daha yüksek olmaktadır. iv

SUMMARY The aim of this study is to determine the relations between the leadership characteristics and the level of success of primary school principals in the centreum of ANKARA. The inspectors reports were based on determing the success level of primary school principals and teachers opinions were based on determing the leadership characteristics of them. Thus the data were collected from the degrees (insufficient, medium, good, very good) mentioned in the inspectors reports and the questionmaire consists of 52 items coven leathership characteristics, 10 items democratic and the other 10 items authoritarian characteristics of leadership Each item has five chaices. The questionnaire was administrated to the samplegroup of 23 primary schools, so 220 questionnaires were given to primary school teachers. The paints on the leadership characteristics and the types of leaders were calculated on Likert attitude scole. The arithmetic means and standard deviations of the data gathered from the sample groups were calculated and `t` test was used in order to canpare the level of significance. The findings of the study are as follows: 1. In the centreum of Ankara 35% of primary school principals can not show the general characteristics of leadership, but 65% of them can 73% of the principals who get `very good` reports and 5 8% of them who get `good` reports have the general chanacteristics of leadership. The highest percentage with us percentage among the principals who get `very good` reports show the highest level of characteristics of leadership. On the other hand 42% of the principals who get `goo` reports shaw `insufficient` characteristics.2. Al tough all the principals who get `very good` report show `democratic leadership` behavious 86% of the principals who get `good` reports can shaw democratic leadership behavious. It is remakade that the principals who has general leadership characteristics do not have autharitarion leadership characteristics. 3. There is a positive relation between the levas of leadership characteristics primary school principals and the degrees of success the more the principal has the high level of leadership characteristics the more he is successful. vx