20. yüzyılda metafizik kavramı üzerine bir araştırma

Abstract

Metafizik, 20`yüzyılda felsefecilerin üzerine eğildiği önemli konulardan biridir. Metafiziğin ne olduğu konusu, sınırları ve `bir bilim olarak olanaklı olup olmadığı, neredeyse felsefe tarihinin tümü boyunca tartışılmıştır Ne var ki. hemen her dönemde değişik açılardan ele alınıp araştırılmış ve çeşitli yanıtlar verilmiş bu soru günümüzde hâlâ. tartışılmaktadır. Ayrıca yüzyılımız- da, metafiziğin ne olduğunun açıklığa kavuşturulması çabalarının yanısıra metafizikle ilgili bir olgu dikkati çekmektedir. Bazı düşünürler, metafiziğin bilimdışı olduğunu düşünerek ona karşı çıkmakta., kimileri de metafiziğin şu yada bu biçimde bilgi ortaya koyduğu savıyla gerekliliğini göstermeye çalınmaktadır. Böylece, günümüzde., ne olduğuna ilişkin kesin bir karara varılamamış metafiziğe yönelik, birbirine ters yönde iki tutum gözlenmektedir. Çalışmamız sözkonusu bu olgudan yola çıkmakta ve şunu amaçlamaktadır: Metafizikle ilgili tartışmanın metafizik sözcüğüne farklı anlamlar yüklenmesi sonucunda, ancak her bir anların metafiziğin tek anlamı sayılarak ele alınmasından kaynaklandığını ve bu yolla metafizik nedir?' sorusuna verilen yanıtlarda sürekli çıkmaza girildiğini göstermek. Ayrıca, metafizik kavramına ilişkin yaptığımız çalışmanın benzer felsefe kavramlarına uygulandığı takdirde yararlı olabileceğine işaret etmek. Birinci bölümde Heidegger`de metafizik sorunu üzerinde durulmaktadır, Heidegger`e göre metafizik varolanın bütününün ötesi`ne ilişkin soru sorar ve tasarımlayan düşünüş biçimi olarak varlık ile insan arasındaki ilişkiye engel olur. Metafiziğin bu yüzden aşılması gerekirikinci bölümde Bergson`un metafizikle ilgili düşünceleri ele alınmaktadır Bergsor, a göre. ayrıştırarak araştıran ve bu yüzden bilgi ortaya koyan pozitif bilimin karşısında metafizik, iç deneye dayalı ve mutlağa götüren bir bilire etkinliyidir. Üçüncü bölümde Tiyana Çevresi düşünürlerine yer verilmektedir. Bu düşünürlere göre* deneyle doğrulanabilir olmayan, ve bilgi olmadığı `halde bilgiymiş gibi görünen önermeler metafiziktir» Böylece metafizik, bilimin karşısında, bilgisel olarak geçersizdir. Dördüncü bölümde, incelediğimiz üç metafizik görüşünün her birinde dayanılan farklı metafizik kavramları ele alınarak karşılaştırılmakta ve `metafizik nedir? î5 sorusunu, metafizik kavramını şöyle ya da böyle önceden tanımlıyarak yanıtlamanın çıkmazı ortaya konmaktadır. Çalışmanın sonucu olarak, `metafizik nedir?` soru- sunu, metafiziği önceden tanımlıyarak ona olumlu ya da olumsuz değer yükleyip yanıtlamak yerine onu, felsefe kavramlarından biri diye ele alıp, araştırmanın, felsefede daha verimli çalışmalara yol açabileceği söylenmektedir.

İT SJKKAEY Metaphysics-, what it is and what its subject and its limits are y has been an almost constant topic of discussion in the1 history of philosophy- But the questions about meta- physics, handled and answered within the framework of var - ious views j still remain open to discussion. Beside the endevours concerned with making clear what metaphysics is9 there appears a notable fact about metaphysics; 1 number of thinkers,. who consider metaphysics as unscientific, are againstit» Some others-, who consider metaphysics as a sci ence that may bring forth knowledge in some way, try to point that metaphysics is necessary» So nowadays., we observe two contrasting attitudes towards metaphysics, Starting out from this fact, our study aims at this: To show that the argument about metaphysics arises from the fact that different meanings are attributed to the word ?metaphysics! : With the claim that each of these different meanings is the only possible one ? end that the ansverr, to the question `wftat is metaphysics?` keep puzzling us. We also try to point cut that the work we have done about the concept of metaphysics P might useful if applied to some other concepts of philosophy. In the first section we take up the problem of meta physics in Heidegger. Ketaphysics., according to him is fito question that which is beyond the whole of the existence` and. as representing-thinking prevents the relation of Being with Man, Per this reason metaphysics has to be transcended. In the second section the thoughts of Bergson şns©^ metaphysics arc dealt with- According- t© Ssxgsosi P raetaphys-V ics~as opposced to positivistic science which functions `by analysing, and. consequently brings on relative knowledge is an activity of knowing that grasps the absolute, Bergson's concept of metaphysics means a knowing-activity that rests on `inner experience,` In the third section we study the Yienna Circlets ideas related to this matter. According to the Circle thinkers the propositions which are not verifiable by observational experience and look like knowledge but in fact are not, are metaphysical. So s metaphysics, opposed to science, has no validity as knowledge. In the fourth section we compare these three differ ent conceptions of metaphysics and try to show how impossible it. is to answer the question `what is meta~ physics?5*-, if we define a concept of metaphysics before this operation. Finally, in the last section- we try to explain that attempting to reply to ~ne question `what is meta- physics?` with the help of pre-defined concepts, carries no value. It might be rruch more fruitful, to take it into consideration as one concept of philosophy -and discuss ît?ı instead of answering the question on the basis of a pre- definition heavy with or negative value.