Okul yöneticilerinin (lise) `kusursuz şirket özellikleri` ni önemli bulma ve uygulayabilme düzeylerine ilişkin kanıları

Abstract

ÖZET Bu araştırma Türkiye'de genel eğitim veren lise dü zeyindeki orta öğretim kurumlarından resmi liseler ve ö- zel liselerde gerçekl eştiril mistir. Resmi ve özel lise yöneticilerinin `kusursuz şirket özellikleri `ni birey sel özelliklerine göre önemli bulma düzeyleri ve uygula yabilme düzeyleri ile bu iki düzeye ilişkin belirttikleri kişisel kanıları arasında anlamlı bir farklılığın olup olmadığı araştırılmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini, Ankara îli Büyükşehir Belediyesi` ne bağlı 6 ilçe sınırları içinde 1989-1990 öğretim yılında faaliyette bulunan toplam 74 genel lisede (56 resmi lise, 18 özel lise) görev yapan ve okul yöneticisi konumunda bulunan 499 okul müdürü ve müdür yardımcısı oluşturmaktadır. Araştırmada özel liseler için bir örneklem alınmayıp, 18 özel lisede bulunan 77 okul yöneticisinin tamamına ulaşılmış, resmi liselerde ise çalışma evreninde yer al an okullar yönetici sayılarına göre grupl andırılıp oranlı örnekleme yöntemi ile 17 resmi liseden 134 okul yöneticisi random olarak örnekleme alınmıştır. Veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen anketin, örnekleme giren bu yöneticilere uygulanması ile elde edilmiştir. Daha sonra bu veriler üzerinde `t` testi ile ortalamalar arasındaki farkın önem denetimi yapılmıştır (a=0. 05). Elde edilen bulgular aşağıdaki gibi özetlenebilir. Okul yöneticilerimiz kusursuz şirketlerin hemen hemen bütün özelliklerini `Çok önemli` bulup `Her Zaman` uygulamaktadırlar. Diğer özelliklere göre en az önemli bulunan ve uygulanan özellik `Eylemden Yana Olmak`, en çok önemli bulunan ve uygulanan özellik de `İnsanlar IIIAracılığıyla Verimlilik` özelliğidir. Lise yöneticileri mizin kusursuz şirket özelliklerini önemli bulma düzeyle- ri, uygulayabilme düzeylerinden daha yüksek gerçekleşmiş tir. Özel lise yöneticilerinin resmi lise yöneticilerine göre önemli bulma ve uygulayabilme düzeyleri daha yüksek tir. Okul müdürlerinin, müdür yardımcılarına göre önemli bulma düzeyleri uygulayabilme düzeylerinden yüksektir. Genç yöneticilerin daha kıdemli yöneticilere göre kusur suz şirket özelliklerini uygulayabilme düzeyleri düşüktür. Okul yönetimi alanında herhangi bir kuramsal eğitim almadıklarını belirten okul yöneticilerinin bu özellikle ri uygulamaya geçirebilmede böyle bir eğitimi almamış olanlara göre, önemli sıkıntıları olduğu görülmektedir. Böylece özetleyebileceğimiz bu bulgular ışığında özetle şu öneriler yapılmıştır. Okul yönetimi alanında eğitim eksiklikleri olan okul yöneticileri ivedi olarak hizmetle! eğitimden geçirilmelidir. Eğitim ile ilgili yasalarımızda başarılı şirketlerin bu modern yönetim ilkelerini uygulamaya ge çirmeyi engelleyici kısıtlamalar kaldırılıp gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Benzer çalışmalar diğer okul tür ve düzeylerinde de yapılıp sonuçlar karşılaştırılmalı ve okuldaki diğer çalışanlar da bu araştırmaların kapsa mı na al ı nmal ı di r. IV

SUMMARY This research has been done in public lycees and private lycees, which are secodary education institutions at lycee-level that give general education in Turkey. It has been searched if there exists a considerable difference between the public and private lycee administratorsrators consideration of significance level according to their personal characteristics and applicability level of `perfect company characteristics` and their personal ideas that they point out about these two levels. The working population of the research consits of 499school directors and assistant directors who hold the position of a administrators of a school and that work at (56 public lycees, 18 private lycees) in sum 74 general lycees active during the 1989-1990 academic year and which are located within the borders of 6 sub-municipalities under the Municipality of Ankara City. In research no distinction has been made for private lycees; of 77 school administrators who are at 18 private lycees, all have been reached, as for public lycees, schools that are included in the working population are grouped with respect to the number of administrators and by means of proportional sampling method 134 school administrators of 17 public lycees have been taken randomly as sample. Data have been obtained by the application of a questionnairedeveloped by the researcher to the administratorsincluded in the sample. Then, significance control of the difference between the averages has been made on this data by means of a `t` test (ot=.05)..^ Results obtained can be summarized as below: Our school administrators consider almost all the characteristics, of perfect company as `Very Important` Vand `Always` apply them. With regards to the other characteristics, least significant and applied characteristic has been `Being In Favor of Action`; cost significant and applied characteristic has been `Efficiency Through People`, our lycees administrators ' consideration levels of significance has been realised higher than their applicability levels. Private lycees' administrators' consideration levels of significance and applicability levels are higher than public lycees' administrators'. School directors' consideration levels of significance are higher then the applicability levels when compared with the assistant directors'. Young administrators' applicability of perfect corporation characteristics is low compared with administrators with ahigher rank. It is observed that school administrators, who pointed out that they had taken no theoretical training on school administration, do have important difficulties in appliying these characteristics more than those who had such training. In the light of these results that we have summarized, these suggestions have been made: School administrators who have education deficiencies on school administration should immediatly undergo inservice education. Limitations to the application of successful companies' modern management principles should be omitted from our laws related with school administration and necessary corrections should be made. Similar studies should also be made at other school types and levels and results should be compared and other workers at the school should also be included in these researchs. VI