Erzurum kentiçi ana toplu taşıma sisteminin kümeleme analizi yöntemiyle incelenmesi

Abstract

Sanayileşmeyle beraber sürekli büyüme eğilimi gösteren kent merkezleri ve artan taşıt sayıları kent merkezlerinde trafikte alt yapı yetersizliği, çevre kirliliği ve enerji gereksiniminde artış gibi problemlerin doğmasına neden olmuş, bu durum kent yöneticilerini toplu taşıma sistemlerine geliştirilmesi ve etkinliğinin arttırılması için çözüm arayışlarına sevk etmiştir. Bu çalışmada, Erzurum ili kent içi ana toplu taşıma sistemi içerisinde yer alan 33 hattın incelenerek verimliliklerinin belirlenmesi ve arttırılması için çözüm önerileri sunulması amaçlanmıştır.Çalışma kapsamında hatlar, hafta içi ve hafta sonu kapasite kullanım oranları ile hafta içi sabah ve akşam pik saatte taşınan yolcu sayıları kullanılarak hiyerarşik olmayan kümeleme analizi yöntemiyle altı farklı senaryo altında düşük, orta ve yüksek olmak üzere üç kümeye ayrılmıştır. Orta kümede yer alan hatların verimlilikleri kabul edilebilir oranda olduğu, düşük kümede yer alan hatların kapasitelerinin altında, yüksek kümede yer alan hatların ise kapasitelerinin üzerinde yolcu taşıdıkları belirlenmiştir.Çalışma sonunda düşük ve yüksek kümede yer alan hatların optimum verimlilikle çalışması için çözüm önerileri getirilerek ana toplu taşıma sisteminin ekonomik, güvenilirlik, konfor, hız ve çevresel yönden daha iyi duruma gelmesi sağlanacaktır.

Since urban centers and number of vehicles which tend to grow continuously in conjuction with industrialization should increase, these situation cause many problem, for instance, lack of infrastructure in traffic in the city centers, environmental pollution and the increasingly in energy requirements. The city administrators thought that the solution of the problem could be to improve public transport systems and increase their efficiency. In this study, it is aimed to propose solutions with regard to detect and enhance vehicle performance by examine the 33 lines within main public transportation system of the city of Erzurum.Within the scope of the study, the lines were divided into three clusters as low, medium and high under six different scenarios by using non-hierarchical clustering analysis method as using capacity utilization rates in weekday and weekend and the number of carrying passengers at peak hours during the morning and evening in weekday. It is determined that the efficiency of the lines in the middle cluster are acceptable rates but the lines in the lower cluster carrying passengers are below the their capacities and that the lines in the higher cluster carrying passengers are above their capacities.At the end of the study, when our suggestions are brought forward the optimum efficiency of the lines in the low and high clusters, the main public transportation system will be improved the best level in economic, reliability, comfort, speedvelocity and environmental aspects.