Çin ve Gök-Türk kaligrafisinin seramik yüzeylerde dokusal izleri

Abstract

u. ÖZET Çin ve Gök-Türk İmparatorluklarının 6.-7. yy.'larda Orta Asya bozkırlarında aynı coğrafyayı paylaştıklarını tarih, siyaset ve kültür birliği yaptıklarını ulaşılan yayınlara dayanarak gözler önüne sermeye çalışıldı. Sözkonusu iki farklı toplum, yüzyıllar boyu birlikte yaşamışlar, savaşmışlar, barış yapmışlar, birlikte yaşayıp birbirlerini siyasal, kültürel hatta genetik anlamda etkilemişlerdir. Bu iki farklı halkın kaligrafilerine dikkat çekmek istedik. Öncelikle yazının kaynağına, çıkış noktasına ve zamanına baktık. Daha sonra o yazının yaratım aşamasındaki mantıksal yaklaşımları anlamaya çalıştık. Değişime uğramışsa bunu araştırdık. Bütün bunları bir tarihçi, türkolog ya da sinolog gibi incelemeden, uygulamalarda kaynak oluşturacağını düşündüğümüz, sanatsal ve estetik anlamda yol gösterecek temel kavramları ele alıp uygulamaya çalıştık. Sonuç olarak varmaya çalıştığımız nokta, sözkonusu iki halkın kaligrafilerinin seramik yüzeylerde bıraktığı gizemli, derin, anlamlı, şiirsel dokudur. Bu dokuyu oluştururken 12 yüzyıl sonra onları anlamaya çalıştık. Orta Asya bozkırlarında tüm dünya halklarına ve Türk ırkına görkemli anıtlar bırakan Bilge Kağan'a, Köl-Tigin'e, vezir Tonyukuk'a ve isimsiz binlerce kahramana teşekkür ediyoruz.

ııı ABSTRACT In this study, our aim was to indicate the reality that the Chinese and the Gok-Turk Empires shared the same geographical environment, and united under the same historical, and cultural roof in the steps of the Central Asia in the 6th end 7th centuries. These two different peoples lived together for ages, made wars and peaces, and influenced one another politically, culturally, and even genetically. We intended to focus on the caligraphies of these two different peoples. First, we studied the source, the starting point and the period of the writing. Then we tried to conceptualize the logical approaches in the creation level of the writing, and we also tried to find out if it underwent any change or not. What we were after was not to study all these like a historicist, a Turkologist or a Sinologist; but we intended to handle and apply the basic concepts which could lead us artistically and aesthetically by constituting a source in applications. Consequently, what we have tried to achieve is the mysterieus, deep, meaningful and poetic formation on ceramic surfaces left by the caligraphies of the mentioned two peoples. While constituting this formation we have had difficulty in understanding them from where we are 12 centuries later. Still, we would like to pay our tributes to Bilge Kağan, Köl- Tigin and Vizier Tonyukuk along with thousend of unknown heroes who left gorgeous monuments for both Turkish people and the peoples of the world in the steps of the Central Asia.