Cinsiyet rollerine ilişkin beklenti, tutum, davranışlar ve arası sorumluluk paylaşımı (Kamuda çalışan yönetici kadınlar örneği)

Abstract

Bugün tüm dünyada ve Türkiye'de gerek nicelik ve gerekse nitelik olarak kadın emeğine duyulan ihtiyaç kabul edilmektedir. Bununla birlikte cinsiyet rollerine ilişkin kalıp yargılar kadınların hem çalışma hem de ev yaşamında çeşitli sorunlar yaşamalarına neden olmaktadır. Kadınların özellikle de evli ve çocuklu kadınların çalışma yaşamına girmesi geleneksel rollerini yerine getirmesini güçleştirmektedir. Geleneksel rollerini iş yaşamı ile uyumlu bir şekilde yürütmeleri ise, kadınların bu çifte yükümlülük altında ezilmelerine neden olmaktadır. Geleneksel olarak kadına atfedilmiş olan ev içi işlerin eşler arasında paylaşılması ile ilgili yapılan çalışmaların sayısı oldukça fazladır. Çalışmamızda öncelikle, sorumluluk paylaşımına tarihsel süreç içerisinde, paylaşılan sorumluluk türü ve paylaşılma ölçülerine cinsiyet temelinde yer verilmiştir. Çalışmamızda ayrıca, sorumluluk paylaşımını etkileyen yasal, kültürel, sosyal ve ekonomik faktörler de irdelenmiştir. Daha sonra kadın işgücünün sektörlere göre dağılımı, tarihsel bir süreç içinde ele alınmıştır. Bunun yanısıra Türkiye'de kadın işgücü göstergeleri ile kamuda çalışan kadınların demografik özelliklerine de yer verilmiştir. Kadının çalışması ve sorumluluk paylaşımına ilişkin kalıpları, bu kalıpları etkileyen faktörleri ele almayı amaçlayan araştırmamız, Nisan 1995 ile Haziran 1995 tarihleri arasında, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan yönetici kadınlar ve onların eşleri ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, yönetici kadınların ve eşlerinin öğrenim düzeyleri oldukça yüksek bulunmuştur. Hem kadınların hem de eşlerinin bir mesleği vardır. Ev içi kararların eşlerin ortak onayı ile alındığı görülmüştür. Araştırmamızda ortaya çıkan bu sonuç, bize eğitim düzeyi ile sorumluluk paylaşımı arasında bir ilişki olduğunun ipuçlarını vermektedir. Erkeğin annesinin eğitim düzeyi ile erkeğin sorumluluk paylaşımı ve kadının çalışması konusundaki tutumları arasında anlamlı ve güçlü ilişki bulunmuştur. Yine erkeğin annesinin eğitim düzeyi ile erkeğin eşine işten ayrılmasını teklif edip etmediği arasında da anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Araştırmamızda ayrıca, kadının kariyerce erkekten yüksek olmasının evliliği etkileyip etkilemeyeceğini düşünme ile sorumluluk paylaşımı arasında ilişki bulunmuştur. Geleneksel olarak kadına atfedilen rollerin algılanma biçimi, hem kadının çalışması hem de sorumluluk paylaşımı konusundaki tutumları etkilemektedir.

Today, the need for women labour is accepted both in quality and quantity in the whole World and in Turkey. However, prejudicial patterns cause various problems for women both in their houses and in employment. Women's employment constrain them perform their traditional roles. The effort of performing their traditional roles and daily life in harmony caused women depress under these responsibilities. The number of studies made on sharing traditional household responsibilities between spouses is quite high. Our study discusses the type and amount of the responsibility shared in the frame of gender. The legal, cultural, social and economic factors effecting responsibility sharing also discussed. The distribution of woman employment according to sectors takes place in a historical period. Besides, the indicator of woman employment in Turkey and demographic characteristics of women working in public sector are also present in this study. Our research aiming at handling the patterns related with women employment and responsibility sharing was realised between April-June 1995 among women and their spouses in public institutions and organizations. According to the results of the research, the education level of women working in administration is fairly high. Both women and their spouses have jobs. It is taken by the approvement of both sides. The husbands take responsibilities in house work. According to the results of this research, there is a link between the level of education and responsibility sharing. The results of the research show that both women and men are positive towards the employment of women. Although the responsibility sharing of men is not at the desired level, most women find it satisfying. There is also a strong and meaningful link between the education of husband's mother and his responsibility sharing and his reaction towards his wives working. There is also a meaningful link between the mother's education level end the husband's wish to leave his wife's job. There is also link between the question of whether higher education level of the woman than husband's would affect the marriage and responsibility sharing. The perceivement of the traditional roles ascribed to women affect both women's employment and responsibility sharing.