Avrupa`da 1830 ve 1848 ihtilalleri ile pekişen liberalizm, sosyalizm ve miiliyetçilik akımlarının Osmanlı İmparatorluğu`na etkileri

Abstract

ÖZET Fransız İhtilâli'nden sonra Avrupa ve dünyada milliyetçilik ve liberalizm gibi fikirler yayılmıştır. Bunlar 1830 ve 1848 İhtilâlleri ile daha güçlenmiştir. Bu ihtilâller Fransa, Almanya, İsviçre, Avusturya, Polonya, İngiltere gibi ülkelerde meydana gelmiştir. 1830 İhtilâli'nde milliyetçilik ve liberalizm önemli bir yer tutmuştur. 1848' de ise bunların yanı sıra sosyalizm de etkili olmuştur. Tanzimat ve Islahat Fermanları, I. ve II. Meşrutiyet ilânları liberalizmin Osmanlı İmparatorluğu'ndaki etkileridir. Bu şekilde bazı anayasal haklar elde etmek amaçlanmıştır. Ayrıca liberal ekonomiyle ilgili bazı görüşler ortaya çıkmıştır. Milliyetçilik, Bulgarlar ve Yunanlılar gibi Osmanlı İmparatorluğu yönetimindeki bazı milletleri etkilemiştir. Bunlar bağımsızlıklarını elde etmeye çalışmışlardır. XIX. yüzyılın sonunda Osmanlı aydınları milli birliği sağlamaya çalışmışlardır. Böylece Türk milliyetçiliği gelişmiştir. Sosyalizm, Osmanlı İmparatorluğu'nda yıllar sonra etkili olmuştur. Özellikle azınlıkları etkilemiştir. Selanik Sosyalist İşçi Federasyonu, işçi sınıfının faaliyetlerini düzenlemede önemli bir rol oynamıştır. Ancak sosyalizm fikri, Türkler arasında yıllar sonra gelişme göstermiştir.

SUMMARY Some ideas like nationalism, liberalism had been spread out in Europe and in the world, after the French Revolution. They became strong due to the Revolutions of 1830 - 1848. These revolutions took place in France, Germany, Switzerland, Austria, Poland, England, etc. Nationalism and Liberalism were first in importance in the Revolution of 1830. In 1848,socialism was effective besides them. The Declaration of Tanzimat and Islahat Firmans, of the I. and II. Constitution (Meşrutiyet) were the results of Liberalism in the Ottoman Empire, In this way, it was aimed to obtain some constitutional liberties. Moreover, some ideas on liberal economy appeared. The idea of nationalism affected some nations which were administered by the Ottoman Empire like Bulgaria and Greece. They tried to obtain their independence. At the end of the XIX.century, Ottoman intellectuals tried to constitute national unity. Thus Turkish Nationalism developed. The idea of Socialism affected the Ottoman Empire long years later. Specially, it affected the Ottoman minorities. The Socialist Worker's Federation of Saloniki was important in relation to organize the activities of the working class. However, the idea of socialism developed among Turks in the course of time.