Nubya Çölü orta kesiminin (Kuzey Sudan) jeolojik özellikleri ve altın cevherleşmesi oluşma potansiyelinin araştırılması

Abstract

Çalışma alanı, Sudan'ın kuzeyinde yer almaktadır. Başkent Hartum'a 750 km uzaklıkta olup, Ebu Hamed Bölgesi (Nil Nehri Vilayeti)'nin yaklaşık 150 km kuzeyindedir. Gabgaba arazisinin batısına, Halfa arazisinin güneyinde ve kuzeyde Atmor bölgesindeki Bayuda arazisisnin kuzeyinde yer almaktadır. Çalışmanın amaçlarına ulaşmak için araştırma kapsamında, bir mineral araştırma tekniği olarak uzaktan algılama, jeolojik ve jeokimyasal çalışmalar yürütülmüştür. Altın potansiyelini incelemek amacıyla, altın içeren litolojik birimler üzerinde jeokimyasal analizler yapılmıştır. Çalışma alanın jeolojik birimleri; mafik ultra-mafik ofiyolit, meta volkano-sedimanter grubu, syn-orojenik sokulumlar, post-orojenik magmatik kayaçlar, Kretase yaşlı kumtaşı, Tersiyer yaşlı volkanik kayaçlar ve Kuaterner yaşlı yeni oluşumlardan oluşmaktadır. Tüm bu birimler, K-G yönünde uzanan Keraf Makaslama Zonundan etkilenmektedirler. Bu çalışmada yapılan jeokimyasal analizden, bazal ultramafik tektonitlerin ağırlıklı olarak harzburgit olduğu anlaşılmaktadır. Metavolkanitler, subalkalin köken ilişkili ve olgunlaşmamış ada yayında çıkan tektonik ortam ilişkili yay ürünüdürler. Syn-orojenik granitler; I tipi kalk-alkalin metalümino volkanik yay granitleridir. Post-orojenik karmaşıklar ise, plaka içi kıtasal magmatik aktiviteyi temsil eden alkalin-peralkalin granitlerdir. Çalışma alanında altın oluşumu; kuvars damarları, kayalar değişim bölgeleri ve plaser birikintileri gibi farklı biçimlerde tespit edilmiştir.

The study area is located in northern Sudan. It lies 150 km north of Abu Hammed area (River Nile State) and the total distance of study area from Khartoum is about 750 km. It lies west of Gabgaba terrain, south of Halfa terrain and at the north to the Bayuda terrain in Atmor area. In order to reach the objectives of the study, different methods have been conducted during this study; such as remote sensing, geological and geochemical studies as a guide mineral exploration technique. The geochemical analyses were carried out on rocks and gold bearing lithology, to study the gold potentialities in the study area. The geological units of the study area are consisting of mafic ultra‐mafic ophiolite, meta volcano‐sedimentary group, syn‐orogenic intrusions, post orogenic igneous rocks, Cretaceous sandstone and the Tertiary volcanic rocks overlain by the Quaternary‐resent deposits. All these units are affected by Keraf Shear Zone which extends in N-S direction. It is evident from the geochemical analysis done in this study that, the basal ultramafic tectonites are mainly harzburgite in composition. The metavolcanics have sub‐alkaline affinity and arc‐related tectonic setting which are erupted in immature island arc. The syn‐orogenic granites are I‐type calc‐alkaline metaluminous volcanic arc granites. The post‐orogenic complexes are alkaline to peralkaline within‐plate granites which represent within‐ plate continental igneous activity. In the study area, the gold had been detected in different forms such as; in quartz veins, rocks alteration zones and as placer deposits.