La Subordination en Francais et en Turc

Abstract

11 ÖZET Duygu ve düşüncelerimizi anlattığımız cümle Fransızca'da basit ya da birleşik olabilir. Basit cümle bir tek bağımsız yargı içeren cümledir; yani `bir fiil ve bu fiil ile doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak ilişkili olan sözcüklerden kurulmuş kelime gurubudur. Birleşik cümle bir temel cümle ile onun anlamını tamamlayan bir veya daha fazla yardımcı cümleden oluşur. Türkçe dilbilgisinde cümleleri basit ve birleşik olarak ayırmak, birleşik cümle türlerini bu kadar net olarak belirlemek mümkün değildir. Çalışmamızın amacı Fransızca'daki yan cümle yapılarım Türkçe eşdeğerleriyle birlikte incelemektir. Kullanılan terminolojinin Türkçe'nin yapışma uygun olup olmadığını araştırmaktır. Fransızca'daki tümleyici (completive), ilgi (relative) ve durum (circonstancielle) bildiren yan cümleciklerin nasıl bir işleyiş gösterdiğini anlayabilmek için TESNIERE'in `actancielle` (eyleyen) kuranımdan faydalandık. Yan cümle kuruluşunu incelerken karşımıza çıkan yapılan, görevleri, değerleri açıklayabilmek için `enonciation` (sözcelem) metoduna göz attık. Fransızca'daki yan cümle yapılarının Türkçe'deki ortaçlarla (participe) ve ulaçlarla (gerondif) uygunluk gösterdiğini gözlemledik. En sonunda şöyle bir sonuca vardık : Türkçe'de yan cümle olayı, kuruluşuyla, göreviyle, değeriyle, kendine özgü bir takım dilbilimsel oluşumlar gösterir.

Ill RESUME La phrase au moyen de laquelle nous communiquons nos sentiments, nous exprimons nos idöes, peut contenir en français une seule proposition, c'est-â-dire un groupe de mots constitu^ par un verbe et des mots se rapportant directement ou indirectement â ce verbe, ou plus d'une proposition, rune d'elles &ant la principale, 1'autre la subordonnee, par contre, tout n'est pas aussi simple et claire quant â la syntaxe de la langue turque. Le but de notre &ude est d'analyser les structures subordonnees en français avec leurs Equivalents en turc, et de rechercher si la terminologie utilisee dans la notation des phrases subordonnees est conforme â l'esprit de la langue turque. Nous avons essaye de nous rEferer â la theorie actancielle de TESNDERE pour voir quel mecanisme ont les compl&ives, les relatives et les circonstancielles en français. Nous avons jete` un coup d'ceil â la theorie de l'enonciation pour expliquer les structures, les functions et les valeurs qui se prösentent lors de l'Etude sur la subordination. Nous avons constate que la structure des subordonnees du français correspond aux participes et aux gerondifs du turc. Finalement, nous en sommes arrive â la conclusion suivante : La subordination en langue turque presente certains faits linguistiques propre â elle-mâme avec ses constructions, ses functions et ses valeurs.