Riskli alkol kullanan üniversite öğrencileri ile riskli alkol kullanmayanlarda, stresli yaşam olayları, iç-dış kontrol odağı inancı ve öğrenilmiş güçlülük değişkenlerinin incelenmesi
- Global styles
- Apa
- Bibtex
- Chicago Fullnote
- Help
Abstract
ÖZET Riskli alkol kullanımı özellikle üniversite gençliğinde tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli bir sorunu oluşturmaktadır. Bu araştırmada, riskli alkol kullanımı ile bazı psikolojik değişkenlerin ilişkisi incelenmiştir. Araştırmanın amacı, bir üniversite örneklemi kullanılarak ülkemizdeki risk oluşturacak düzeyde alkol kullanan gençlerin; kullanmayanlardan yaşam olayları, kontrol odağı ve öğrenilmiş güçlülük değişkenleri açısından bir farklılık gösterip göstermediklerinin incelenmesidir. Bu amaçla, Ankara' daki beş ayrı üniversitenin değişik bölümlerinde ve sınıflarında öğrenim görmekte olan üniversite öğrencilerinden 459'una (213 kız, 246 erkek) uygulama yapılmıştır. Bu grup içinden riskli alkol kullananlar (n=85), ilgili ölçek kesme puanına göre, demografik özellikleri göz önünde bulundurularak geriye kalan grup içinden ise riskli alkol kullanmayanlar (kontrol grubu) (n=85) belirlenmiştir. Böylece analizler toplam 170 deneğin verileri üzerinde yapılmıştır. Araştırmada veri toplamak amacıyla Yaşam Olayları Listesi (YOL), Rotter' in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği (RİDKOÖ), Rosenbaum'un Öğrenilmiş Güçlülük Ölçeği (RÖGÖ) Alkol Kullanım Bozukluklarını Belirleme Testi - AKBBT(Alcohol Use Disorders Identification Test-AUDIT) ölçekleri ve bilgi ve beyan formu kullanılmıştır. Riskli alkol kullanımı, AKBBT ölçeği ile belirlenmiş; bu ölçeğin geçerliğine bir gösterge olmak üzere ayrıca MacAndrew Alkolizm Ölçeği (MacAndrew Alcoholism Scale - MAC) de kullanılmıştır. Ölçek uygulamaları grup halinde ders saatleri içinde dersliklerde yapılmıştır. Elde edilen verilere uygulanan 3x3x3 'lük varyans analizi (ANOVA) sonucunda riskli alkol kullanımını gösteren AKBBT puanları üzerinde yaşam olayları değişkeninin anlamlı temel etki gösterdiği; kontrol odağı ve öğrenilmiş güçlülük değişkenlerinin temel etkilerinin ve yaşam olayları değişkenleri ile ortak etkilerinin anlamlı düzeyde bulunmadığı gözlenmiştir. Uygulanan, Çoklu Regresyon Analizi deaynı şekilde yalnızca yaşam olayları değişkeninin, AKBBT puanlarının anlamlı yordayıcısı olduğunu göstermiştir. Bu bulgular, üniversite gençlerinin son bir yılda karşılaştıkları stresli yaşam olaylarının, riskli alkol kullanmalarında bir etken olduğu şeklinde yorumlanmıştır. Yaşam olayları değişkeni ile riskli alkol kullanımı arasında gözlenen bu ilişki, konu ile ilgili literatürde ele alınan 'Stresi Azaltma Modeli' çerçevesinde, yani alkol kullanımının kişilerin, streslerinin verdiği acıyı azaltarak alkol kullanma davranışlarını negatif yönden pekiştirmesi ile açıklanmıştır. Ayrıca, istatistiksel anlamlılığa ulaşmamakla birlikte, ilgili grup ortalamaları dikkate alındığında bir eğilim düzeyinde de olsa dış kontrol odağına inanma ve öğrenilmiş güçlülüğün zayıf olması da riskli alkol kullanma ile ilişkili bulunmuştur. Sonuçlar, ilgili literatür ışığında tartışılmıştır. ABSTRACT Hazardous drinking among the university students in Turkey is an important problem, as it is in the whole world. This study investigated the relationship between hazardous drinking and some psychological variables. The aim of this study was to investigate the differences between the hazardous drinkers and non-hazardous drinkers on the variables of life events, locus of control and learned resourcefullness. The data were obtained from 459 students (213 female, 246 male) of five different universities in Ankara. 85 (21 female, 64 male) of the 459 students were selected to form the hazardous drinkers group, based on their Alcohol Use Disorders Identification Test scores. The control group (n=85), matched with the hazardous drinkers group on the demographic variables, were selected out of 374 non-hazardous drinkers. The analysis were conducted on the data obtained from these 170 subjects. The data were collected by using Sorias' Life Events Scale, Rotter's Internal-External Locus of Control Scale, Rosenbaum's Learned Resourcefullness Scale, Alcohol Use Disorders Identification Test and a Demographic Information Form. MacAndrew Alcoholism Scale was used to assess the criterion-related validity of Alcohol Use Disorders Identification Test. The group applications of the scales were conducted in the classrooms and in the class hours. The main effect of stressfull life events on the Alcohol Use Disorders Identification Test scores were significant. The main effects of locus of control and learned resourcefullness variables, and their interactions effects including life events variable were not significant. The Multiple Regression Analysis also showed that only the life events variable is the significant predictor of the Alcohol Use Disorders Identification Test scores.The results were interpreted as stressfull life events have an impact on hazardous drinking. The relationship between life events variable and hazardous drinking was discussed in the framework of Stress Reduction Hypothesis, which claims that alcohol reduces the pain of stress and negatively reinforces the alcohol taking behaviour. The comparison of the mean scores of the related groups shows that there is a relationship between the external locus of control and hazardous drinking as a tendency; but not statistically significant. Results were discussed in the light of the literature.
Collections